Sport: verschil tussen versies
| (137 tussenliggende versies door 5 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 2: | Regel 2: | ||
| above = Sport | | above = Sport | ||
}} | }} | ||
[[Bestand:wandelmarathon_3651.jpg|thumb|right|250px|Wandelmarathon op 1 km. van de finish in Zoutelande in 2013, foto: J. Francke]] | |||
Hoewel net als elders in Nederland ook in Zeeland de sportbeoefening zijn eerste opgang rond 1900 doormaakt, is het vooral de periode na de Tweede Wereldoorlog waarin tal van sportverenigingen als | == Sportgeschiedenis voor 1945 == | ||
Hoewel net als elders in Nederland ook in Zeeland de sportbeoefening zijn eerste opgang rond 1900 doormaakt, is het vooral de periode na de Tweede Wereldoorlog waarin tal van sportverenigingen als paddenstoelen uit de grond oprijzen. | |||
== | === Groei van sportbeoefening in Zeeland === | ||
Een aantal sporten die omstreeks 1900 in Zeeland actief worden bedreven zijn vooral van Engelse oorsprong. Het Zeeuwsch Jaarboekje van 1900 vermeldt als aanwezig in Middelburg de gymnastiekvereniging 'Medioburgum' (opgericht 27 augustus 1891), de gymnastiek- en schermvereniging "Achilles', een damesgymnastiekvereniging, de wielrijdersvereniging "Scaldis' (opgericht 1 december 1888), een Walcherse wielrijdersvereniging, de Zeeuwsche Voetbalbond | Een aantal sporten die omstreeks 1900 in Zeeland actief worden bedreven zijn vooral van Engelse oorsprong. Het Zeeuwsch Jaarboekje van 1900 vermeldt als aanwezig in Middelburg de gymnastiekvereniging 'Medioburgum' (opgericht 27 augustus 1891), de gymnastiek- en schermvereniging "Achilles', een damesgymnastiekvereniging, de wielrijdersvereniging "Scaldis' (opgericht 1 december 1888), een Walcherse wielrijdersvereniging, de Zeeuwsche Voetbalbond (opgericht 29 oktober 1899) met als toegetreden verenigingen 'Olympia' te Middelburg (1 december 1894), 'Zeelandia' te Goes en ‘Eendracht maakt macht' te Vlissingen. Verder is er te Middelburg nog de 'ijsclub Walcheren'. De sport als passieve recreatie vertoont in de loop van de twintigste eeuw een indrukwekkende stijging. In 1959 werden in Nederland voor sportuitvoering en bijna 16.000.000 toegangsbewijzen verkocht, na de bioscoopvoorstellingen op de tweede plaats komend. De provinciale sportnota van 1962 stelt dan ook dat hoewel aanleg en verbetering van accomodatie voor de sportbeoefening zelf in de eerste plaats van belang is, in voorkomende gevallen de toeschouwersaccomodatie eveneens de aandacht zal moeten hebben. Van 1900 tot 1960 groeit het aantal goede voetbalvelden in Zeeland aan tot 81, waarvan er 4O gesitueerd zijn in de grotere centra: Middelburg, Vlissingen, Goes, Terneuzen en Zierikzee. Vijftig voetbalvelden krijgen cijfers in de orde van zeer slecht en op het randje. Verder is er een tekort van 16 velden. Tussen 1890 en 1913 ontwikkelen zich in Zeeland een aantal clubs die zich met sporten als voetbal, hockey, fietsen, tennis en zelfs golf bezig houden. In 1913 begint men op de baan te Domburg golf te spelen. Tennis, hockey en vooral golf behoren lange tijd tot de elitesporten: na de Tweede Wereldoorlog treedt hierin verandering op, hoewel de Domburgse Golfclub het ballotagesysteem nog tot in de jaren negentig van de twintigste eeuw blijft handhaven. Het fietsen komt in Zeeland vanaf 1890 tot ontwikkeling. Er komen fietsclubs, maar deze beperken zich tot de jongelui die een fiets krijgen of kunnen betalen. Fietstochten van jongens en meisjes zijn in 1901 nog zo bijzonder, dat aan twee tochtjes later een geschrift wordt gewijd. (Tochtbeschrijving uit de jeugd. De Vey-Mestdagh, Vlissingen). | ||
De geschiedenis van de voetbalsport is een soort eb- en vloedbeweging. Wanneer in 1916 de Middelburgsche Sport- en Athletiekvereniging en de Voetbalverenigingen Zeelandia en Olympia 'ineensmelten', doen zij dat in de eerste plaats in het belang van de Middelburgse voetbalsport. 'Er zouden dan te Middelburg weer flinke voetbalwedstrijden plaats hebben; die toonen zal wat of de sport zelf is en dit is vooral niet gering te schatten.’ Op deze wijze wordt, zo zegt men. 'Middelburg' weer de favoriete van het publiek. Het publiek begint een steeds belangrijker rol te spelen. Bij het 15-jarig bestaan van de gefuseerde vereniging wordt ook gesproken over de noodzaak jongens op te leiden 'tot goede eerlijke sportfiguren.’ Trouwe clubleden vooral die er een eer in stellen de naam van hun vereniging hoog te houden door goed spel niet alleen, maar vooral door goede voetbalmanieren: ‘in dat opzicht is de opleiding van | === Ontwikkeling van het voetbal in de provincie === | ||
De geschiedenis van de voetbalsport is een soort eb- en vloedbeweging. Wanneer in 1916 de Middelburgsche Sport- en Athletiekvereniging en de Voetbalverenigingen Zeelandia en Olympia 'ineensmelten', doen zij dat in de eerste plaats in het belang van de Middelburgse voetbalsport. 'Er zouden dan te Middelburg weer flinke voetbalwedstrijden plaats hebben; die toonen zal wat of de sport zelf is en dit is vooral niet gering te schatten.’ Op deze wijze wordt, zo zegt men. 'Middelburg' weer de favoriete van het publiek. Het publiek begint een steeds belangrijker rol te spelen. Bij het 15-jarig bestaan van de gefuseerde vereniging wordt ook gesproken over de noodzaak jongens op te leiden 'tot goede eerlijke sportfiguren.’ Trouwe clubleden vooral die er een eer in stellen de naam van hun vereniging hoog te houden door goed spel niet alleen, maar vooral door goede voetbalmanieren: ‘in dat opzicht is de opleiding van voetballeiders dan ook toe te juichen. Voetballeiders die beseffen dat niet het trappen van de bal hoofdzaak is, maar vooral de combinatie tusschen en de vlugheid van beweging zonder eerst den tegenstander te willen onschadelijk maken'. Wij schrijven dan 1931. De weg naar betere sportaccomodaties is een lange. Voor voetbal is men afhankelijk van terreinen die door eigenaars daartoe worden afgestaan. In Middelburg is dat het terrein 'achter de meelfabriek van Kakebeeke'. Nadat de Middelburgse voetbalclub het daar tot de eerste klasse brengt in het seizoen 1931/32, verhuist men naar het veld in de 'Nadorst', waar gebruikte wagens als staan-tribunes dienen. Bekende voetballers in die tijd zijn Rein de Steur, Piet Vogel, F. Dirkse en P. Ploegaert. | |||
=== Tennis en andere sporten === | |||
In de badplaatsen als Domburg en Vlissingen verrijzen bij de hotels en restaurants tennisbanen, waarop ook wedstrijden worden gespeeld. Het aantal tennisbanen neemt in de loop van de tijd sterk toe: uit het rapport van 1962 blijkt dat de accomodatie op dit gebied veruit het beste is: | In de badplaatsen als Domburg en Vlissingen verrijzen bij de hotels en restaurants tennisbanen, waarop ook wedstrijden worden gespeeld. Het aantal tennisbanen neemt in de loop van de tijd sterk toe: uit het rapport van 1962 blijkt dat de accomodatie op dit gebied veruit het beste is: | ||
<dd><cite>'Er zijn 56 tennisbanen waarvan er slechts enkele niet in goede staat zijn. Wel moeten we hierbij aantekenen dat een aantal verenigingen die aanleg en onderhoud van banen en spelersaccomodatie in eigen beheer hebben in financiële moeilijkheden verkeert.'</cite></dd> | <dd><cite>'Er zijn 56 tennisbanen waarvan er slechts enkele niet in goede staat zijn. Wel moeten we hierbij aantekenen dat een aantal verenigingen die aanleg en onderhoud van banen en spelersaccomodatie in eigen beheer hebben in financiële moeilijkheden verkeert.'</cite></dd> | ||
In hetzelfde rapport, uitgaande van de Zeeuwse Sportraad Stichting Zeeland worden behalve de accomodatie voor voetbal en tennis, nog die van hockey, korfbal, handbal (dat toen nog buiten werd beoefend), tafeltennis, schaatsen, athletiek, gymnastiek, zwemmen, boogschieten, paardrijden, wielrennen, sport- en zweefvliegen, motoren, automobielsport en watersport besproken. | In hetzelfde rapport, uitgaande van de Zeeuwse Sportraad Stichting Zeeland, worden behalve de accomodatie voor voetbal en tennis, nog die van hockey, korfbal, handbal (dat toen nog buiten werd beoefend), tafeltennis, schaatsen, athletiek, gymnastiek, zwemmen, boogschieten, paardrijden, wielrennen, sport- en zweefvliegen, motoren, automobielsport en watersport besproken. | ||
== Nota Sportaccommodatie, 1962 == | == Nota Sportaccommodatie, 1962 == | ||
De nota sportaccomodatie in Zeeland van 1962 gaat uit van de definitie dat sport een lichamelijke activiteit is waarin enerzijds het spelelement, anderzijds het prestatie- en wedstrijdelement essentieel is. Verder wordt in deze nota aandacht besteed aan sport als actieve recreatie en aan sport als kijkspel, passieve recreatie dus. | De nota sportaccomodatie in Zeeland van 1962 gaat uit van de definitie dat sport een lichamelijke activiteit is waarin enerzijds het spelelement, anderzijds het prestatie- en wedstrijdelement essentieel is. Verder wordt in deze nota aandacht besteed aan sport als actieve recreatie en aan sport als kijkspel, passieve recreatie dus. | ||
=== Snelle groei sportverenigingen en accommodaties in de jaren 'zestig === | === Snelle groei sportverenigingen en accommodaties in de jaren 'zestig === | ||
In 1969 verschijnt een nieuw rapport over 'Sportaccommodaties in Zeeland. Een inventariserend onderzoek naar de kwaliteit en kwantiteit van accommodaties ten behoeve van de sportbeoefening'. Interessant is de vergelijking met 1962, omdat men globaal aan de toename van het aantal accomodaties ook die van de belangstelling voor bepaalde sporten kan afmeten. Het aantal voetbalvelden klimt tot 95, exclusief 17 velden waarop tevens geoefend wordt en 25 velden waarop ook andere sporten worden bedreven. Sinds 1962 neemt het aantal gymnastiekzalen met 13 toe, verder in dezelfde periode 15 zweminrichtingen méér (een toename in Zeeland van 50%, landelijk 30%) en 15 tennisbanen méér. Daar tegenover staat een over de gehele linie vrij slechte situatie in de regio's Oostelijk Zuid-Beveland en Tholen/St .-Philipsland. Mariekerke met 2.571 inwoners beschikt over geen enkele sportaccommodatie en Scherpenisse met | In 1969 verschijnt een nieuw rapport over 'Sportaccommodaties in Zeeland. Een inventariserend onderzoek naar de kwaliteit en kwantiteit van accommodaties ten behoeve van de sportbeoefening'. Interessant is de vergelijking met 1962, omdat men globaal aan de toename van het aantal accomodaties ook die van de belangstelling voor bepaalde sporten kan afmeten. Het aantal voetbalvelden klimt tot 95, exclusief 17 velden waarop tevens geoefend wordt en 25 velden waarop ook andere sporten worden bedreven. Sinds 1962 neemt het aantal gymnastiekzalen met 13 toe, verder in dezelfde periode 15 zweminrichtingen méér (een toename in Zeeland van 50%, landelijk 30%) en 15 tennisbanen méér. Daar tegenover staat een over de gehele linie vrij slechte situatie in de regio's Oostelijk Zuid-Beveland en Tholen/St .-Philipsland. Mariekerke met 2.571 inwoners beschikt over geen enkele sportaccommodatie en Scherpenisse met 1.290 inwoners heeft alleen accommodatie voor schietsport. Tengevolge van de Deltawerken ontstonden ideale oorden voor de watersport, zoals het Veerse Meer en het Grevelingenbekken. Met de Ooster- en de Westerschelde waren in deze vier regio's in 1969: 23 jachthavens en twee sportvissershavens met een totaal aantal ligplaatsen van 3.259. In 1983 heeft de provincie 51 jachthavens met circa 8.000 ligplaatsen. | ||
Wat de ruitersport betreft waren er in dezelfde tijd twee binnen- en | Wat de ruitersport betreft waren er in dezelfde tijd twee binnen- en twintig buitenmaneges. De Gewestelijke Bond voor Zeeland van Landelijke Rijverenigingen bepleitte sterk de aanleg van toeristische ruiterpaden in Zeeland, zoals rond het Veerse Meer op Walcheren en in de kop van Schouwen. De nota Sportbeleid Zeeland van 1972 stelde een duidelijke taakverdeling tussen overheid en particulier initiatief, een opvatting die ook in de beleidsnota van Gedeputeerde Staten wordt gehuldigd: de sociaal-culturele ontwikkelingsschets Zeeland (1973). Het college streeft hierin naar 1. het maken van een taakafbakening tussen overheid en particulier initiatief. 2. het verlenen van subsidies aan algemeen cursus vormingswerk, evenementen en provinciale sportorganisaties en 3. voortzetting van het subsidiebeleid met betrekking tot sportaccomodaties. | ||
== Van Zeeuwse Sportraad naar SportZeeland == | == Van Zeeuwse Sportraad naar SportZeeland == | ||
=== Oprichting === | === Oprichting === | ||
De Zeeuwse Sportraad is opgericht 9 november 1959 als onderdeel van het toenmalige Provinciaal Opbouworgaan Stichting Zeeland in Middelburg en op initiatief van een aantal sportorganisaties. Het is een provinciaal overlegorgaan, met het doel de belangen van de sport in de provincie Zeeland in de ruimste zin te behartigen. Het is een uitvoerend orgaan van het sportbeleid van de provincie Zeeland. De raad adviseert de provinciale en gemeentelijke overheden, sportbonden en plaatselijke sportverenigingen. Behalve het verrichten van allerlei onderzoeken op het terrein van de sport, coördineert en organiseert zij de activiteiten zoals in | De Zeeuwse Sportraad is opgericht 9 november 1959 als onderdeel van het toenmalige Provinciaal Opbouworgaan Stichting Zeeland in Middelburg en op initiatief van een aantal sportorganisaties. Het is een provinciaal overlegorgaan, met het doel de belangen van de sport in de provincie Zeeland in de ruimste zin te behartigen. Het is een uitvoerend orgaan van het sportbeleid van de provincie Zeeland. De raad adviseert de provinciale en gemeentelijke overheden, sportbonden en plaatselijke sportverenigingen. Behalve het verrichten van allerlei onderzoeken op het terrein van de sport, coördineert en organiseert zij de activiteiten zoals in nota’s worden beschreven. | ||
=== Aantallen leden === | === Aantallen leden === | ||
De Zeeuwse Sportraad heeft begin jaren zestig een vergadering van deelnemers, samengesteld uit vertegenwoordigers van 36 aangesloten regionale provinciale sportbonden. De drie grootste Zeeuwse afdelingen van de aangesloten bonden zijn de Koninklijke Nederlandse Voetbalbond met 22.629 leden (203 verenigingen), de Koninklijke Lawn-Tennis Bond met 14.165 leden (47 verenigingen) en het Koninklijk Nederlands Gymnastiek Verbond met 10.867 leden (57 verenigingen). Laatstgenoemde afdeling wordt gevormd door de Zeeuws-Brabantse Turnkring. De denksporten worden vertegenwoordigd door de Zeeuwse Dam Bond met 291 leden (15 verenigingen), de Zeeuwse Schaakbond 693 leden (15 verenigingen) en de Nederlandse Bridge Bond met 1.057 leden (19 verenigingen). Zelfs de Nederlandse Jeu de Boules Bond is met twee verenigingen vertegenwoordigd (de cijfers dateren uit 1982). | De Zeeuwse Sportraad heeft begin jaren zestig een vergadering van deelnemers, samengesteld uit vertegenwoordigers van 36 aangesloten regionale provinciale sportbonden. De drie grootste Zeeuwse afdelingen van de aangesloten bonden zijn de Koninklijke Nederlandse Voetbalbond met 22.629 leden (203 verenigingen), de Koninklijke Lawn-Tennis Bond met 14.165 leden (47 verenigingen) en het Koninklijk Nederlands Gymnastiek Verbond met 10.867 leden (57 verenigingen). Laatstgenoemde afdeling wordt gevormd door de Zeeuws-Brabantse Turnkring. De denksporten worden vertegenwoordigd door de Zeeuwse Dam Bond met 291 leden (15 verenigingen), de Zeeuwse Schaakbond 693 leden (15 verenigingen) en de Nederlandse Bridge Bond met 1.057 leden (19 verenigingen). Zelfs de Nederlandse Jeu de Boules Bond is met twee verenigingen vertegenwoordigd (de cijfers dateren uit 1982). | ||
| Regel 34: | Regel 37: | ||
===Stichting Sportieva === | ===Stichting Sportieva === | ||
In 1997 werd de stichting Sportieva aan de Zeeuwse Sportraad gekoppeld. Sportieva hield zich bezig met de uitleen van sport- en spelmateriaal en de organisatie van sportieve evenementen vooral voor de sportverenigingen, het onderwijs en ter ondersteuning van het sportkader. Sportieva staakte echter in 2001 haar activiteiten. Deze zijn inmiddels bij andere bedrijven ondergebracht. In de loop der jaren heeft het zeer uitgebreide takenpakket van de Zeeuwse Sportraad de naam in feite achterhaald. De organisatie is niet meer uitsluitend een raad maar omgevormd tot een provinciale organisatie voor sport en bewegen waarbij het geven van raad(advies) slechts een klein onderdeel is. De naam werd gewijzigd naar een die een meer algemeen karakter draagt, snel zal inburgeren en herkenbaar blijft voor waar de organisatie voor staat. Sinds 2003 heet de organisatie SportZeeland. Vanuit de nieuwe naam wordt ook een geheel nieuwe huisstijl ontwikkeld met een nieuw beeldmerk. Om het brede en toenemende takenpakket helder te kunnen rubriceren, werden drie thema's aan de organisatie verbonden, namelijk: sportservice, sportadvies en sportpromotie. | In 1997 werd de stichting Sportieva aan de Zeeuwse Sportraad gekoppeld. Sportieva hield zich bezig met de uitleen van sport- en spelmateriaal en de organisatie van sportieve evenementen vooral voor de sportverenigingen, het onderwijs en ter ondersteuning van het sportkader. Sportieva staakte echter in 2001 haar activiteiten. Deze zijn inmiddels bij andere bedrijven ondergebracht. In de loop der jaren heeft het zeer uitgebreide takenpakket van de Zeeuwse Sportraad de naam in feite achterhaald. De organisatie is niet meer uitsluitend een raad, maar omgevormd tot een provinciale organisatie voor sport en bewegen, waarbij het geven van raad(advies) slechts een klein onderdeel is. De naam werd gewijzigd naar een die een meer algemeen karakter draagt, snel zal inburgeren en herkenbaar blijft voor waar de organisatie voor staat. Sinds 2003 heet de organisatie [[SportZeeland]]. Vanuit de nieuwe naam wordt ook een geheel nieuwe huisstijl ontwikkeld met een nieuw beeldmerk. Om het brede en toenemende takenpakket helder te kunnen rubriceren, werden drie thema's aan de organisatie verbonden, namelijk: sportservice, sportadvies en sportpromotie. | ||
== Zeeuwse sportevenementen == | == Zeeuwse sportevenementen == | ||
=== Challenger Zeeland === | |||
Internationaal tennistoernooi van ongeveer 10 dagen (eind mei/begin juni) dat, in samenwerking met de club MLTC (Middelburg) wordt gehouden op het tennispark De Veste in Middelburg. Het toernooi werd in 2009 voor het eerst gehouden en werd aanvankelijk gesponsord door het bedrijf Thermphos in Vlissingen-Oost. Het internationale toernooi bestaat uit een $25.000 dames Challenger en een $15.000 heren Future. Dit toernooi wordt gecombineerd worden met het enige Nederlandse internationale outdoor rolstoeltoernooi. Welzorg is de sponsor van dit rolstoeltoernooi. | |||
De '''Challenger Tour''' is een serie van professionele internationale tennistoernooien. Deze toernooien hebben als doel om professionele tennisspelers (speelsters) genoeg punten te laten verdienen om op het hoogste wereldniveau te gaan acteren, namelijk de ATP en WTA World Tour. Spelers die aan challengers meedoen hebben gewoonlijk een positie op de wereldranglijst tussen de 100 en 500. De prijzengelden variëren van $25.000 en $150.000. | |||
=== Kustmarathon === | === Kustmarathon === | ||
[[Bestand:sport_francke1.jpg|thumb|right|300px|Wandelmarathon op 1 km. van de finish in Zoutelande in 2013, foto: J. Francke]] | [[Bestand:sport_francke1.jpg|thumb|right|300px|Wandelmarathon op 1 km. van de finish in Zoutelande in 2013, foto: J. Francke]] | ||
Het grootste sportevenement in Zeeland is de [[kustmarathon]]. In 2003 startte de eerste marathon die tussen [[Burgh-Haamstede]] en [[Zoutelande]] gelopen werd en meteen een succes was met meer dan duizend startende hardlopers. Het parcours loopt door bos, over de stormvloedkering en strand, dijk en duinpad, waardoor het ook de zwaarste (en volgens de organisatie mooiste) marathon van Nederland is. Later werden aan de marathon in hetzelfde weekend de ladiesrun (vrijdagavond), een MTB tocht (zaterdagochtend van Zoutelande naar Burgh), mini-marathon voor de jeugd (zaterdagmiddag) en wandelmarathon (zondag) toegevoegd. Bij de mannen liep Hicham El Barouki in 2012 de snelste tijd met 2:29.56. Bij de vrouwen was dit Marlies Jongerius-Kort (eveneens 2012) met een tijd van 3:01.38 de snelste. | Het grootste sportevenement in Zeeland is de [[kustmarathon]]. In 2003 startte de eerste marathon die tussen [[Burgh-Haamstede]] en [[Zoutelande]] gelopen werd en meteen een succes was met meer dan duizend startende hardlopers. Het parcours loopt door bos, over de stormvloedkering en strand, dijk en duinpad, waardoor het ook de zwaarste (en volgens de organisatie mooiste) marathon van Nederland is. Later werden aan de marathon in hetzelfde weekend de ladiesrun (vrijdagavond), een MTB tocht (zaterdagochtend van Zoutelande naar Burgh), mini-marathon voor de jeugd (zaterdagmiddag) en wandelmarathon (zondag) toegevoegd. Bij de mannen liep Hicham El Barouki in 2012 de snelste tijd met 2:29.56. Bij de vrouwen was dit Marlies Jongerius-Kort (eveneens 2012) met een tijd van 3:01.38 de snelste. | ||
=== Ronde van Midden-Zeeland === | |||
Een ander groot sportevenement betreft de [[Ronde van Midden-Zeeland]],een eendaagse wielerwedstrijd die altijd werd verreden in Zeeland. De wedstrijd eindigde altijd in [[Goes]]. De Ronde werd voor het eerst in 1959 verreden en werd in 1974 een profwedstrijd. Er wordt dan ook wel verwezen naar de ''Profronde van Midden-Zeeland''. Omwille van de sponsoring werd er later gesproken van de ''Delta Profronde.'' De wedstrijd maakte sinds 2005 deel uit van de continentale circuits van de UCI. In 2008 fuseerde deze wedstrijd met het [[OZ Wielerweekend]] tot een driedaagse wedstrijd, de [[Delta Tour Zeeland]]. De bedoeling was om een wedstrijd te creëren waarmee topploegen naar Zeeland gehaald worden. In 2008 bestond de wedstrijd uit een tijdrit op vrijdagavond in Oost-Zeeuws-Vlaanderen, gevolgd door de Delta Profronde als etappe op zaterdag, en een afsluitende etappe op zondag in West-Zeeuws-Vlaanderen. | |||
[[Bestand:Ronde Midden-Zeeland2 (Beeldbank Zeeland - ZB).jpg|thumb|left|300px|Ronde van Midden Zeeland, 1965, Bron: [https://digitaal.dezb.nl/beeldbank/indeling/detail?q_searchfield=151541 Zeeuwse Bibliotheek, Beeldbank Zeeland, recordnr. 151541]]] | |||
=== Ronde van Zeeland Seaports === | |||
De '''Ronde van Zeeland Seaports''' is een eendaagse wielerwedstrijd in Zeeland. De wedstrijd was een samenvoeging van het OZ Wielerweekend en de [[Ronde van Midden-Zeeland]] en wordt sinds 2008 georganiseerd. De wedstrijd maakt deel uit van de UCI Europe Tour (klasse 1.1) en wordt verreden in de maand juni.<ref>[http://zoeken.krantenbankzeeland.nl/issue/pzc/2007-06-15/edition/null/page/7 Krantenbank Zeeland, 'Voorzitter David Luteijn stelt een prachtige koers voor', in: PZC, 15 juni 2007, pag. 7.]</ref> | |||
Tot 2011 werd de koers verreden onder de naam '''Delta Tour Zeeland''' en was het een meerdaagse wielerkoers die drie dagen duurde. Eind 2011 liep het contract met hoofdsponsor Delta af en op 29 november 2011 werd bekend dat de hoofdsponsoring wordt overgenomen door Zeeland Seaports dat ook zijn naam aan de koers verbond. De wedstrijd veranderde van een driedaagse in een eendagswedstrijd.<ref>[http://wielerflits.nl/nieuws/16315/delta-tour-gaat-verder-als-ronde-van-zeeland-seaports-.html 'Delta tour gaat verder als Ronde van Zeeland-Seaports', op: Wielerflits.nl]</ref> In 2016 is de wedstrijd niet verreden. De reden was dat de organisatie de begroting niet rond kon krijgen, omdat havenbedrijf Zeeland Seaports na vier jaar stopte als hoofdsponsor. Het is nog onbekend of de wedstrijd in 2017 zal worden verreden. | |||
=== Sluis-Brugge-Sluis === | |||
Toertocht op natuurijs over ongeveer 29 kilometer tussen Sluis (start) - Brugge (België) en opnieuw Sluis (finish). | |||
Deze schaatstocht wordt alleen gehouden indien de ijsomstandigheden het toelaten. De route voert over de Damse vaart en doet onderweg ook nog het Belgische plaatsje Damme aan.<ref>[http://zoeken.krantenbankzeeland.nl/issue/pzc/2009-01-12/edition/null/page/2 Krantenbank Zeeland, 'Sluis-Brugge-Sluis moet je gedaan hebben', in: PZC, 12 januari 2009, pag. 2.]</ref> | |||
=== Zeeland Outdoor International === | |||
Driedaags internationaal dressuurconcours, dat voor het eerst werd gehouden in 2014. Het evenement is na twee jaar al een groot succes met zeer veel internationale deelnemers uit de hele wereld. Het concours wordt gehouden in de tweede week van april bij vijfsterren-manege De Kroo in Nieuw- en St. Joosland. | |||
== Prestaties Zeeuwse sporters == | == Prestaties Zeeuwse sporters == | ||
=== Atletiek === | |||
[[Bestand:Marjan Olyslager2.jpg|thumb|250px|right|Een nog jonge Marjan Olyslager, foto: ANP, Bron: [http://zoeken.krantenbankzeeland.nl/issue/stm/1985-07-12/edition/null/page/8 Krantenbank Zeeland, in: De Stem, 12 juli 1985, pag. 8.]]] | |||
In de jaren vijftig en zestig had Zeeland in de Vlissinger [[Hein Cuje]] een landelijke topper bij de lange afstanden. Verder heeft Zeeland in de jaren tachtig een aantal (ook internationaal) succesvolle atleten gekend. Zo behaalde [[Els Vader]] op het EK indoor van 1985 in Athene met 23,64 op de 200 m een bronzen medaille. Ze finishte achter beide Oost-Duitse atletes Marita Koch (goud) en Kirsten Emmelmann (zilver).<ref>[http://zoeken.krantenbankzeeland.nl/issue/pzc/1985-03-04/edition/0/page/14 Krantenbank Zeeland, 'Brons op 200 meter achter Koch en Emmelmann', in: PZC, 4 maart 1985, pag. 14.]</ref> | |||
[[Marjan Olyslager]] was zeer succesvol in de hordenloop en het verspringen. In 1988 wint ze op de EK indoor in Boedapest op de 60 meter horden een zilveren medaille in 7,92 achter Cornelia Oschkenat (7,77 s) uit de DDR en voor Mihaela Pogacian (7,99 s) uit Roemenië. Haar tijd is wederom een Nederlands record. Marjan Olyslager mag zich daarna tot de Europese top rekenen. | |||
In de (late) jaren negentig en de jaren nul was [[Irma Heeren]] erg succesvol als triatlete en dualete. Zij werd drievoudig wereldkampioene duatlon, vijfvoudig Europees kampioene duatlon en triatlon en Nederlands recordhoudster op de 30 km in 1:46.24. Bovendien heeft ze op de 20 km met 1:07.12 de beste Nederlandse prestatie ooit in handen gehad van 1999 tot 2006. | |||
=== Biljarten === | |||
Zeeland kent in [[Jean Paul de Bruijn]] een internationale biljarttopper. Hij behaalde in het bandstoten de Europese titel in 2001, 2002, 2003, 2005, 2006 en 2007 en de wereldtitel in 2007, in Elda (Spanje). | |||
=== Handbal === | |||
Zeeland telt twee zeer bekende ex-internationals. Dit zijn keeper [[Ron de Jonge]] en veldspeelster [[Diana van Gelderen]] (Niemantsverdriet). | |||
[[Ron de Jonge]] speelde met het Nederlands handbalteam zes wereldkampioenschappen in de B- en C-groep, in Portugal (1976), Oostenrijk (1977) Spanje (1979), Frankrijk (1981), Nederland (1983) en Noorwegen (1985). Hij was zes jaar aanvoerder en was de eerste zaalhandbaldoelman die meer dan honderd keer voor het Nederlands team uitkwam. In totaal speelde hij 106 keer voor het Nederlands team. De Jonge beëindigde zijn carrière bij Hermes in 1986. | |||
[[Diana van Gelderen]] speelde vanaf 1978 voor landskampioen Hellas uit Den Haag en stapte in 1982 over naar Quintus uit Kwintsheul. Tijdens haar handbalcarrière wordt ze verschillende keren gekozen tot beste speelster van Nederland. In 1986 keerde Diana van Gelderen terug naar EMM, dat een divisie lager speelt. Als speelster van EMM nam ze in 1986 - na 107 interlands - afscheid van de nationale ploeg. Bij haar afscheid van het nationale team ontving ze - als eerste vrouw - het zilveren bondsteken van de nationale handbalbond. | |||
=== Judo === | |||
De Middelburgse judoka [[Elisabeth Willeboordse]] wint brons op de Olympische Spelen van 2008 en het WK van 2007. Zij wordt Europees Kampioen in 2005 en 2010 (klasse -63 Kg.), wint zilver op het WK van 2009 en goud op de EK van 2010. Een andere succesvolle Zeeuwse judoka was [[Deborah Gravenstijn]]. In 2001 wint ze tweemaal zilver in de klasse tot 52 kg: op het EK in Parijs<ref>[http://zoeken.krantenbankzeeland.nl/issue/pzc/2001-05-21/edition/null/page/19 Krantenbank Zeeland, 'Gravenstijn piekt na klucht', in: PZC, 21 mei 2001, pag. 19.]</ref> en op het WK in München. Tijdens de Olympische Zomerspelen 2004 in Athene veroverde ze een bronzen medaille. Tijdens de Olympische Zomerspelen 2008 in Peking won zij zilver in de klasse -57. | |||
=== Kitesurfen === | |||
[[Katja Roose]] uit Vlissingen is een professioneel kitesurfer. Ze is meervoudig wereldkampioene in deze sport. | |||
=== Paardensport === | |||
[[Bestand:Minderhoud-wikicommons.jpg|thumb|left|200px|Hans Peter Minderhoud Bron: Wikimedia commons]] | |||
De bekendste Zeeuwse wedstrijdruiter is [[Hans Peter Minderhoud]]. Hij nam deel aan het Europees Kampioenschap dressuur in Turijn, waar hij met het Nederlandse team de titel won. In 2008 won hij op de Olympische Zomerspelen van Peking (2008) de zilveren medaille in de landenwedstrijd met de Nederlandse dressuurploeg, dat voor de eerste keer in de geschiedenis wereldkampioen werd.<ref>[http://zoeken.krantenbankzeeland.nl/issue/pzc/2008-08-15/edition/null/page/35 Krantenbank Zeeland, 'Eerste Zeeuwse man met olympische plak', in: PZC 15 augustus 2008, pag. 35.]</ref> In 2010 werd Hans Peter Minderhoud tijdens het Zeeuws Topsportgala in Goes gekozen tot Zeeuws sportman van het jaar. Deze prijs had hij vooral te danken aan de wereldtitel die hij behaalde met de Nederlandse ploeg tijdens de wereldruiterspelen in Kentucky (VS). In 2011 wordt Hans Peter Minderhoud in De Steeg (Gld.) Nederlands kampioen dressuur, zijn eerste nationale seniorentitel.<ref>[http://zoeken.krantenbankzeeland.nl/issue/pzc/2011-06-14/edition/null/page/71 Krantenbank Zeeland, 'Eerste titel Minderhoud', in: PZC, 14 juni 2011, pag. 71.]</ref> | |||
=== Paralympische sport === | |||
[[Marjorie van de Bunt]] nam deel aan drie Paralympische Winterspelen op de onderdelen Biatlon en Langlaufen op de Paralympische Winterspelen, en won daarop in totaal tien medailles. Zij was van 1994 tot 2014 de enige Nederlandse met eremetaal van de Paralympische Winterspelen. | |||
=== Voetbal === | === Voetbal === | ||
Voor de oorlog bracht Zeeland enkele internationals voort als [[Toine van Renterghem]], [[Jo Schot]] en [[Adri van Male]]. In de jaren vijftig en zestig maakte de uit Goes afkomstige keeper [[Frans de Munck]] furore als prof in Duitsland en Frankrijk en in het Nederlands elftal 31 caps bereikte. | |||
De uit Arnemuiden afkomstige [[Jan Poortvliet]] speelde onder meer voor PSV, Roda JC, Antwerp, Nimes en Cannes en maakte onderdeel uit van het Nederlands elftal dat in 1978 de WK-finale van Argentinië verloor. Andere bekende Zeeuwse voetballers zijn [[Adrie Koster]] (Zierikzee) die onder meer voor Roda JC en PSV speelde, de broers Dennis en [[Gerard de Nooijer]] die beiden voor Sparta, Heerenveen en FC Dordrecht uitkwamen en afzonderlijk voor respectievelijk NEC en Feyenoord | |||
De meest bekende Zeeuwse voetballer is de in [[Breskens]] geboren [[Willem van Hanegem]]. Hij speelde het grootste deel van zijn carriere voor Feyenoord, waarmee hij in 1970 de Europa Cup 1 (voorloper Champions League) en de wereldbeker won. In 1974 won hij met Feyenoord ook de Uefa Cup (voorloper Europa League) en werd hij in dat jaar tijdens het WK in Duitsland met het Nederlands elftal tweede achter het gastland. Andere zeer bekende Zeeuwse voetballers zijn [[Danny Blind]] (geb. Oost-Souburg) en [[Peter van Vossen]] (geb. Zierikzee), die beiden als speler van Ajax in 1995 de Champions League winnen. Blind wint eerder in 1992 ook de UEFA cup en in 1987 de Europa cup 2. | |||
[[Bestand:Poortvliet_pzc10juni1978pag11.JPG|thumb|250px|right|Jan Poortvliet in actie tegen Peru op het WK van 1978 in Argentinië, foto: PZC, Bron: [http://www.krantenbankzeeland.nl/issue/pzc/1978-06-10/edition/0/page/11 Krantenbank Zeeland, PZC, 10 juni 1978, pag. 11.]]] | |||
De uit Arnemuiden afkomstige [[Jan Poortvliet]] speelde onder meer voor PSV, Roda JC, Antwerp, Nimes en Cannes en maakte onderdeel uit van het Nederlands elftal dat in 1978 de WK-finale van Argentinië verloor. Andere bekende Zeeuwse voetballers zijn [[Adrie Koster]] (geb. Zierikzee) die onder meer voor Roda JC en PSV speelde, de broers [[Dennis de Nooijer]] en [[Gerard de Nooijer]] die beiden voor Sparta, Heerenveen en FC Dordrecht uitkwamen en afzonderlijk voor respectievelijk NEC en Feyenoord. | |||
=== Wielrennen === | === Wielrennen === | ||
In het wielrennen telt Zeeland een aantal wereldkampioenen. Dit betreft [[Theo Middelkamp]], [[Keetie van Oosten-Hage]] en [[Jan Raas]]. In 1947 werd Middelkamp in Reims als eerste Nederlander wereldkampioen voor de Belg Albert Sercu.<ref>[http://zoeken.krantenbankzeeland.nl/issue/pzc/1947-08-04/edition/0/page/7 Krantenbank Zeeland, 'Middelkamp wereldkampioen op de weg', in: PZC, 4 augustus 1947, pag. 7.]</ref> Raas (Heinkenszand) wordt in 1979 wereldkampioen wielrennen op de weg in Valkenburg. In de Tour de France zou hij tien etappezeges op zijn naam schrijven. Daarnaast won hij een tiental klassiekers en werd hij in 1978, 1983 en 1984 Nederlands kampioen. Andere bekende wielrenners uit de jaren zestig en zeventig zijn [[Jo de Roo]], [[Cees Priem]], [[Maarten Ducrot]] en [[Kees Bal]]. | |||
[[Bestand:Jan Raas3.jpg|thumb|right|250px|Jan Raas (1975) Bron: [http://www.krantenbankzeeland.nl/issue/pzc/1975-02-11/edition/0/page/11 Krantenbank Zeeland, PZC, 11 februari 1975, pag. 11.]]] | |||
Keetie van Oosten-Hage uit Sint Maartensdijk werd tweemaal sportvrouw van het jaar en tweemaal wereldkampioen op de weg, in 1968 en 1976. Ook wint zij drie keer zilver en drie keer brons. Op de baan wordt Van Oosten-Hage vier keer wereldkampioen achtervolging. Ze wordt niet minder dan twintig keer Nederlands kampioen. Op 16 september 1978 rijdt zij in München een werelduurrecord van 43,082 km. Onderweg verbetert ze ook de wereldrecords op de 5, 10 en 20 kilometer. | |||
De Yersekse wielrenner [[Johnny Hoogerland]] kreeg (inter)nationale faam toen hij in de bolletjestrui in de Tour de France van 2012 door een volgwagen het prikkeldraad in werd gekatapulteerd, maar zwaar verwond wel de koers uitreed. In 2013 werd hij nationaal wielrenkampioen op de weg. | |||
== Prestaties sportteams == | == Prestaties sportteams == | ||
== | === Tafeltennis === | ||
In 2000 werd TV 't Zand onder trainerschap van [[Peter Boon]] kampioen van Nederland.<ref>[http://zoeken.krantenbankzeeland.nl/issue/pzc/2000-05-08/edition/null/page/13 Krantenbank Zeeland, 'Aanhang 't Zand gek van vreugde', in: PZC, 8 mei 2000, pag. 13.]</ref> | |||
=== Voetbal === | |||
Zeeland telt op dit moment geen betaald voetbalclub. De enige periode waarin dit wel het geval was, was tussen 1990 en 1992. In deze periode waagde [[VC Vlissingen]] zich aan een profavontuur. Vanwege financiele redenen werd de club - in het tweede profjaar uitkomend onder de naam [[VCV Zeeland]] - de proflicentie ontnomen. De club keerde daarna terug naar het amateurvoetbal. | |||
Vermeldenswaard is nog wel dat voetbalvereniging Middelburg in de jaren zestig een zeer succesvolle voetbalclub was in het nationale amateurvoetbal. Onder leiding van trainer Piet Lindenberg werd drie keer de nationale titel behaald bij de zondagamateurs (1966, 1967 en 1969).<ref>[http://www.omroepzeeland.nl/tv/programma/370059808/Trugkieke/aflevering/370070944/Trugkieke-Voetbal-in-Middelburg, Omroep Zeeland (Trugkieke)]</ref> Op dit moment is er geen enkele Zeeuwse voetbalclub meer die op het hoogste amateurniveau (topklasse zaterdag) actief is. | |||
Sinds 2013 speelt de Vlissingse zaalvoetbalvereniging [[Groene Ster]] in de eredivsie, het hoogste nationale zaalvoetbalniveau. | |||
== Auteurs == | |||
M.P. de Bruin, (deels) herzien J. Francke, 2013, aangevuld door W. van Gorsel, 2015 | |||
== Bronnen == | |||
===Audiovisueel materiaal=== | |||
*[http://www.omroepzeeland.nl/video/trugkieke-voetbal-middelburg#.VWgaAU1O7cs Omroep Zeeland, Trugkieke] | |||
===Literatuur=== | |||
[http://zoeken.zeeuwsebibliotheek.nl/?itemid=|universal/sru|http://data.bibliotheek.nl/ggc/ppn/109132289 Sportaccomodatie in Zeeland (Middelburg: Stichting Zeeland, 1962).] | |||
===Sites=== | |||
*[http://www.krantenbankzeeland.nl Krantenbank Zeeland, Middelburgsche Courant, 1890-1940; Provinciale Zeeuwsche Courant/PZC, 1940-2015] | |||
== Tekst uit de Encyclopedie van Zeeland 1982-1984 == | == Tekst uit de Encyclopedie van Zeeland 1982-1984 == | ||
{{GoToOriginal}} | {{GoToOriginal}} | ||
==Noten== | |||
<references /> | |||
[[category:Sport]] | [[category:Sport]] | ||
Huidige versie van 11 mei 2021 om 10:49
| Sport |
|---|
Sportgeschiedenis voor 1945
Hoewel net als elders in Nederland ook in Zeeland de sportbeoefening zijn eerste opgang rond 1900 doormaakt, is het vooral de periode na de Tweede Wereldoorlog waarin tal van sportverenigingen als paddenstoelen uit de grond oprijzen.
Groei van sportbeoefening in Zeeland
Een aantal sporten die omstreeks 1900 in Zeeland actief worden bedreven zijn vooral van Engelse oorsprong. Het Zeeuwsch Jaarboekje van 1900 vermeldt als aanwezig in Middelburg de gymnastiekvereniging 'Medioburgum' (opgericht 27 augustus 1891), de gymnastiek- en schermvereniging "Achilles', een damesgymnastiekvereniging, de wielrijdersvereniging "Scaldis' (opgericht 1 december 1888), een Walcherse wielrijdersvereniging, de Zeeuwsche Voetbalbond (opgericht 29 oktober 1899) met als toegetreden verenigingen 'Olympia' te Middelburg (1 december 1894), 'Zeelandia' te Goes en ‘Eendracht maakt macht' te Vlissingen. Verder is er te Middelburg nog de 'ijsclub Walcheren'. De sport als passieve recreatie vertoont in de loop van de twintigste eeuw een indrukwekkende stijging. In 1959 werden in Nederland voor sportuitvoering en bijna 16.000.000 toegangsbewijzen verkocht, na de bioscoopvoorstellingen op de tweede plaats komend. De provinciale sportnota van 1962 stelt dan ook dat hoewel aanleg en verbetering van accomodatie voor de sportbeoefening zelf in de eerste plaats van belang is, in voorkomende gevallen de toeschouwersaccomodatie eveneens de aandacht zal moeten hebben. Van 1900 tot 1960 groeit het aantal goede voetbalvelden in Zeeland aan tot 81, waarvan er 4O gesitueerd zijn in de grotere centra: Middelburg, Vlissingen, Goes, Terneuzen en Zierikzee. Vijftig voetbalvelden krijgen cijfers in de orde van zeer slecht en op het randje. Verder is er een tekort van 16 velden. Tussen 1890 en 1913 ontwikkelen zich in Zeeland een aantal clubs die zich met sporten als voetbal, hockey, fietsen, tennis en zelfs golf bezig houden. In 1913 begint men op de baan te Domburg golf te spelen. Tennis, hockey en vooral golf behoren lange tijd tot de elitesporten: na de Tweede Wereldoorlog treedt hierin verandering op, hoewel de Domburgse Golfclub het ballotagesysteem nog tot in de jaren negentig van de twintigste eeuw blijft handhaven. Het fietsen komt in Zeeland vanaf 1890 tot ontwikkeling. Er komen fietsclubs, maar deze beperken zich tot de jongelui die een fiets krijgen of kunnen betalen. Fietstochten van jongens en meisjes zijn in 1901 nog zo bijzonder, dat aan twee tochtjes later een geschrift wordt gewijd. (Tochtbeschrijving uit de jeugd. De Vey-Mestdagh, Vlissingen).
Ontwikkeling van het voetbal in de provincie
De geschiedenis van de voetbalsport is een soort eb- en vloedbeweging. Wanneer in 1916 de Middelburgsche Sport- en Athletiekvereniging en de Voetbalverenigingen Zeelandia en Olympia 'ineensmelten', doen zij dat in de eerste plaats in het belang van de Middelburgse voetbalsport. 'Er zouden dan te Middelburg weer flinke voetbalwedstrijden plaats hebben; die toonen zal wat of de sport zelf is en dit is vooral niet gering te schatten.’ Op deze wijze wordt, zo zegt men. 'Middelburg' weer de favoriete van het publiek. Het publiek begint een steeds belangrijker rol te spelen. Bij het 15-jarig bestaan van de gefuseerde vereniging wordt ook gesproken over de noodzaak jongens op te leiden 'tot goede eerlijke sportfiguren.’ Trouwe clubleden vooral die er een eer in stellen de naam van hun vereniging hoog te houden door goed spel niet alleen, maar vooral door goede voetbalmanieren: ‘in dat opzicht is de opleiding van voetballeiders dan ook toe te juichen. Voetballeiders die beseffen dat niet het trappen van de bal hoofdzaak is, maar vooral de combinatie tusschen en de vlugheid van beweging zonder eerst den tegenstander te willen onschadelijk maken'. Wij schrijven dan 1931. De weg naar betere sportaccomodaties is een lange. Voor voetbal is men afhankelijk van terreinen die door eigenaars daartoe worden afgestaan. In Middelburg is dat het terrein 'achter de meelfabriek van Kakebeeke'. Nadat de Middelburgse voetbalclub het daar tot de eerste klasse brengt in het seizoen 1931/32, verhuist men naar het veld in de 'Nadorst', waar gebruikte wagens als staan-tribunes dienen. Bekende voetballers in die tijd zijn Rein de Steur, Piet Vogel, F. Dirkse en P. Ploegaert.
Tennis en andere sporten
In de badplaatsen als Domburg en Vlissingen verrijzen bij de hotels en restaurants tennisbanen, waarop ook wedstrijden worden gespeeld. Het aantal tennisbanen neemt in de loop van de tijd sterk toe: uit het rapport van 1962 blijkt dat de accomodatie op dit gebied veruit het beste is:
In hetzelfde rapport, uitgaande van de Zeeuwse Sportraad Stichting Zeeland, worden behalve de accomodatie voor voetbal en tennis, nog die van hockey, korfbal, handbal (dat toen nog buiten werd beoefend), tafeltennis, schaatsen, athletiek, gymnastiek, zwemmen, boogschieten, paardrijden, wielrennen, sport- en zweefvliegen, motoren, automobielsport en watersport besproken.
Nota Sportaccommodatie, 1962
De nota sportaccomodatie in Zeeland van 1962 gaat uit van de definitie dat sport een lichamelijke activiteit is waarin enerzijds het spelelement, anderzijds het prestatie- en wedstrijdelement essentieel is. Verder wordt in deze nota aandacht besteed aan sport als actieve recreatie en aan sport als kijkspel, passieve recreatie dus.
Snelle groei sportverenigingen en accommodaties in de jaren 'zestig
In 1969 verschijnt een nieuw rapport over 'Sportaccommodaties in Zeeland. Een inventariserend onderzoek naar de kwaliteit en kwantiteit van accommodaties ten behoeve van de sportbeoefening'. Interessant is de vergelijking met 1962, omdat men globaal aan de toename van het aantal accomodaties ook die van de belangstelling voor bepaalde sporten kan afmeten. Het aantal voetbalvelden klimt tot 95, exclusief 17 velden waarop tevens geoefend wordt en 25 velden waarop ook andere sporten worden bedreven. Sinds 1962 neemt het aantal gymnastiekzalen met 13 toe, verder in dezelfde periode 15 zweminrichtingen méér (een toename in Zeeland van 50%, landelijk 30%) en 15 tennisbanen méér. Daar tegenover staat een over de gehele linie vrij slechte situatie in de regio's Oostelijk Zuid-Beveland en Tholen/St .-Philipsland. Mariekerke met 2.571 inwoners beschikt over geen enkele sportaccommodatie en Scherpenisse met 1.290 inwoners heeft alleen accommodatie voor schietsport. Tengevolge van de Deltawerken ontstonden ideale oorden voor de watersport, zoals het Veerse Meer en het Grevelingenbekken. Met de Ooster- en de Westerschelde waren in deze vier regio's in 1969: 23 jachthavens en twee sportvissershavens met een totaal aantal ligplaatsen van 3.259. In 1983 heeft de provincie 51 jachthavens met circa 8.000 ligplaatsen.
Wat de ruitersport betreft waren er in dezelfde tijd twee binnen- en twintig buitenmaneges. De Gewestelijke Bond voor Zeeland van Landelijke Rijverenigingen bepleitte sterk de aanleg van toeristische ruiterpaden in Zeeland, zoals rond het Veerse Meer op Walcheren en in de kop van Schouwen. De nota Sportbeleid Zeeland van 1972 stelde een duidelijke taakverdeling tussen overheid en particulier initiatief, een opvatting die ook in de beleidsnota van Gedeputeerde Staten wordt gehuldigd: de sociaal-culturele ontwikkelingsschets Zeeland (1973). Het college streeft hierin naar 1. het maken van een taakafbakening tussen overheid en particulier initiatief. 2. het verlenen van subsidies aan algemeen cursus vormingswerk, evenementen en provinciale sportorganisaties en 3. voortzetting van het subsidiebeleid met betrekking tot sportaccomodaties.
Van Zeeuwse Sportraad naar SportZeeland
Oprichting
De Zeeuwse Sportraad is opgericht 9 november 1959 als onderdeel van het toenmalige Provinciaal Opbouworgaan Stichting Zeeland in Middelburg en op initiatief van een aantal sportorganisaties. Het is een provinciaal overlegorgaan, met het doel de belangen van de sport in de provincie Zeeland in de ruimste zin te behartigen. Het is een uitvoerend orgaan van het sportbeleid van de provincie Zeeland. De raad adviseert de provinciale en gemeentelijke overheden, sportbonden en plaatselijke sportverenigingen. Behalve het verrichten van allerlei onderzoeken op het terrein van de sport, coördineert en organiseert zij de activiteiten zoals in nota’s worden beschreven.
Aantallen leden
De Zeeuwse Sportraad heeft begin jaren zestig een vergadering van deelnemers, samengesteld uit vertegenwoordigers van 36 aangesloten regionale provinciale sportbonden. De drie grootste Zeeuwse afdelingen van de aangesloten bonden zijn de Koninklijke Nederlandse Voetbalbond met 22.629 leden (203 verenigingen), de Koninklijke Lawn-Tennis Bond met 14.165 leden (47 verenigingen) en het Koninklijk Nederlands Gymnastiek Verbond met 10.867 leden (57 verenigingen). Laatstgenoemde afdeling wordt gevormd door de Zeeuws-Brabantse Turnkring. De denksporten worden vertegenwoordigd door de Zeeuwse Dam Bond met 291 leden (15 verenigingen), de Zeeuwse Schaakbond 693 leden (15 verenigingen) en de Nederlandse Bridge Bond met 1.057 leden (19 verenigingen). Zelfs de Nederlandse Jeu de Boules Bond is met twee verenigingen vertegenwoordigd (de cijfers dateren uit 1982).
Bestuursleden
Het bestuur van de Zeeuwse Sportraad is samengesteld uit elf leden: zes leden, gekozen door en uit de vergadering van deelnemers: één lid, aangewezen door en uit het College van Gedeputeerde Staten: vier leden gekozen op persoonlijke titel. De raad maakt deel uit van het Provinciaal Opbouworgaan Stichting Zeeland.
Van adviesorgaan naar organisatie voor sportontwikkeling
Rond 1970 werd de eerste beroepskracht bij de Zeeuwse Sportraad aangesteld. Van louter adviesorgaan bouwde de sportraad het takenpakket uit met de organisatie van algemene sportopleidingen, coördinatie van sportieve recreatie activiteiten, ontwikkeling van sport voor gehandicapten en andere werkzaamheden op het gebied van sportontwikkeling en sportstimulering. In 1992 ging de Zeeuwse Sportraad als zelfstandige organisatie alleen verder en verhuisde toen tijdelijk naar Arnemuiden in de gebouwen van het voormalige vormingscentrum 'Het Zilveren Schor'. Op dat moment telde de Zeeuwse Sportraad een zestal medewerkers. Twee jaar later verhuisde de sportraad naar een bedrijvencentrum in het industriegebied Arnestein bij Middelburg. Een keuze die bepaald werd door het beschikbaar hebben van een grote opslagloods voor de sport- en speluitleencentrale. Vanaf die tijd veroverde de Zeeuwse Sportraad steeds nadrukkelijker een plaats in de Zeeuwse sportstructuur als het advies- en ondersteuningsinstituut. Het nieuwe elan van de organisatie werd in 1996 benadrukt met een nieuwe huisstijl. De naam werd op dat moment nog niet aangepast omdat de naam Zeeuwse Sportraad goed herkenbaar en inmiddels al vele jaren ingeburgerd was.
Stichting Sportieva
In 1997 werd de stichting Sportieva aan de Zeeuwse Sportraad gekoppeld. Sportieva hield zich bezig met de uitleen van sport- en spelmateriaal en de organisatie van sportieve evenementen vooral voor de sportverenigingen, het onderwijs en ter ondersteuning van het sportkader. Sportieva staakte echter in 2001 haar activiteiten. Deze zijn inmiddels bij andere bedrijven ondergebracht. In de loop der jaren heeft het zeer uitgebreide takenpakket van de Zeeuwse Sportraad de naam in feite achterhaald. De organisatie is niet meer uitsluitend een raad, maar omgevormd tot een provinciale organisatie voor sport en bewegen, waarbij het geven van raad(advies) slechts een klein onderdeel is. De naam werd gewijzigd naar een die een meer algemeen karakter draagt, snel zal inburgeren en herkenbaar blijft voor waar de organisatie voor staat. Sinds 2003 heet de organisatie SportZeeland. Vanuit de nieuwe naam wordt ook een geheel nieuwe huisstijl ontwikkeld met een nieuw beeldmerk. Om het brede en toenemende takenpakket helder te kunnen rubriceren, werden drie thema's aan de organisatie verbonden, namelijk: sportservice, sportadvies en sportpromotie.
Zeeuwse sportevenementen
Challenger Zeeland
Internationaal tennistoernooi van ongeveer 10 dagen (eind mei/begin juni) dat, in samenwerking met de club MLTC (Middelburg) wordt gehouden op het tennispark De Veste in Middelburg. Het toernooi werd in 2009 voor het eerst gehouden en werd aanvankelijk gesponsord door het bedrijf Thermphos in Vlissingen-Oost. Het internationale toernooi bestaat uit een $25.000 dames Challenger en een $15.000 heren Future. Dit toernooi wordt gecombineerd worden met het enige Nederlandse internationale outdoor rolstoeltoernooi. Welzorg is de sponsor van dit rolstoeltoernooi.
De Challenger Tour is een serie van professionele internationale tennistoernooien. Deze toernooien hebben als doel om professionele tennisspelers (speelsters) genoeg punten te laten verdienen om op het hoogste wereldniveau te gaan acteren, namelijk de ATP en WTA World Tour. Spelers die aan challengers meedoen hebben gewoonlijk een positie op de wereldranglijst tussen de 100 en 500. De prijzengelden variëren van $25.000 en $150.000.
Kustmarathon
Het grootste sportevenement in Zeeland is de kustmarathon. In 2003 startte de eerste marathon die tussen Burgh-Haamstede en Zoutelande gelopen werd en meteen een succes was met meer dan duizend startende hardlopers. Het parcours loopt door bos, over de stormvloedkering en strand, dijk en duinpad, waardoor het ook de zwaarste (en volgens de organisatie mooiste) marathon van Nederland is. Later werden aan de marathon in hetzelfde weekend de ladiesrun (vrijdagavond), een MTB tocht (zaterdagochtend van Zoutelande naar Burgh), mini-marathon voor de jeugd (zaterdagmiddag) en wandelmarathon (zondag) toegevoegd. Bij de mannen liep Hicham El Barouki in 2012 de snelste tijd met 2:29.56. Bij de vrouwen was dit Marlies Jongerius-Kort (eveneens 2012) met een tijd van 3:01.38 de snelste.
Ronde van Midden-Zeeland
Een ander groot sportevenement betreft de Ronde van Midden-Zeeland,een eendaagse wielerwedstrijd die altijd werd verreden in Zeeland. De wedstrijd eindigde altijd in Goes. De Ronde werd voor het eerst in 1959 verreden en werd in 1974 een profwedstrijd. Er wordt dan ook wel verwezen naar de Profronde van Midden-Zeeland. Omwille van de sponsoring werd er later gesproken van de Delta Profronde. De wedstrijd maakte sinds 2005 deel uit van de continentale circuits van de UCI. In 2008 fuseerde deze wedstrijd met het OZ Wielerweekend tot een driedaagse wedstrijd, de Delta Tour Zeeland. De bedoeling was om een wedstrijd te creëren waarmee topploegen naar Zeeland gehaald worden. In 2008 bestond de wedstrijd uit een tijdrit op vrijdagavond in Oost-Zeeuws-Vlaanderen, gevolgd door de Delta Profronde als etappe op zaterdag, en een afsluitende etappe op zondag in West-Zeeuws-Vlaanderen.
.jpg)
Ronde van Zeeland Seaports
De Ronde van Zeeland Seaports is een eendaagse wielerwedstrijd in Zeeland. De wedstrijd was een samenvoeging van het OZ Wielerweekend en de Ronde van Midden-Zeeland en wordt sinds 2008 georganiseerd. De wedstrijd maakt deel uit van de UCI Europe Tour (klasse 1.1) en wordt verreden in de maand juni.[1]
Tot 2011 werd de koers verreden onder de naam Delta Tour Zeeland en was het een meerdaagse wielerkoers die drie dagen duurde. Eind 2011 liep het contract met hoofdsponsor Delta af en op 29 november 2011 werd bekend dat de hoofdsponsoring wordt overgenomen door Zeeland Seaports dat ook zijn naam aan de koers verbond. De wedstrijd veranderde van een driedaagse in een eendagswedstrijd.[2] In 2016 is de wedstrijd niet verreden. De reden was dat de organisatie de begroting niet rond kon krijgen, omdat havenbedrijf Zeeland Seaports na vier jaar stopte als hoofdsponsor. Het is nog onbekend of de wedstrijd in 2017 zal worden verreden.
Sluis-Brugge-Sluis
Toertocht op natuurijs over ongeveer 29 kilometer tussen Sluis (start) - Brugge (België) en opnieuw Sluis (finish). Deze schaatstocht wordt alleen gehouden indien de ijsomstandigheden het toelaten. De route voert over de Damse vaart en doet onderweg ook nog het Belgische plaatsje Damme aan.[3]
Zeeland Outdoor International
Driedaags internationaal dressuurconcours, dat voor het eerst werd gehouden in 2014. Het evenement is na twee jaar al een groot succes met zeer veel internationale deelnemers uit de hele wereld. Het concours wordt gehouden in de tweede week van april bij vijfsterren-manege De Kroo in Nieuw- en St. Joosland.
Prestaties Zeeuwse sporters
Atletiek
In de jaren vijftig en zestig had Zeeland in de Vlissinger Hein Cuje een landelijke topper bij de lange afstanden. Verder heeft Zeeland in de jaren tachtig een aantal (ook internationaal) succesvolle atleten gekend. Zo behaalde Els Vader op het EK indoor van 1985 in Athene met 23,64 op de 200 m een bronzen medaille. Ze finishte achter beide Oost-Duitse atletes Marita Koch (goud) en Kirsten Emmelmann (zilver).[4]
Marjan Olyslager was zeer succesvol in de hordenloop en het verspringen. In 1988 wint ze op de EK indoor in Boedapest op de 60 meter horden een zilveren medaille in 7,92 achter Cornelia Oschkenat (7,77 s) uit de DDR en voor Mihaela Pogacian (7,99 s) uit Roemenië. Haar tijd is wederom een Nederlands record. Marjan Olyslager mag zich daarna tot de Europese top rekenen.
In de (late) jaren negentig en de jaren nul was Irma Heeren erg succesvol als triatlete en dualete. Zij werd drievoudig wereldkampioene duatlon, vijfvoudig Europees kampioene duatlon en triatlon en Nederlands recordhoudster op de 30 km in 1:46.24. Bovendien heeft ze op de 20 km met 1:07.12 de beste Nederlandse prestatie ooit in handen gehad van 1999 tot 2006.
Biljarten
Zeeland kent in Jean Paul de Bruijn een internationale biljarttopper. Hij behaalde in het bandstoten de Europese titel in 2001, 2002, 2003, 2005, 2006 en 2007 en de wereldtitel in 2007, in Elda (Spanje).
Handbal
Zeeland telt twee zeer bekende ex-internationals. Dit zijn keeper Ron de Jonge en veldspeelster Diana van Gelderen (Niemantsverdriet).
Ron de Jonge speelde met het Nederlands handbalteam zes wereldkampioenschappen in de B- en C-groep, in Portugal (1976), Oostenrijk (1977) Spanje (1979), Frankrijk (1981), Nederland (1983) en Noorwegen (1985). Hij was zes jaar aanvoerder en was de eerste zaalhandbaldoelman die meer dan honderd keer voor het Nederlands team uitkwam. In totaal speelde hij 106 keer voor het Nederlands team. De Jonge beëindigde zijn carrière bij Hermes in 1986.
Diana van Gelderen speelde vanaf 1978 voor landskampioen Hellas uit Den Haag en stapte in 1982 over naar Quintus uit Kwintsheul. Tijdens haar handbalcarrière wordt ze verschillende keren gekozen tot beste speelster van Nederland. In 1986 keerde Diana van Gelderen terug naar EMM, dat een divisie lager speelt. Als speelster van EMM nam ze in 1986 - na 107 interlands - afscheid van de nationale ploeg. Bij haar afscheid van het nationale team ontving ze - als eerste vrouw - het zilveren bondsteken van de nationale handbalbond.
Judo
De Middelburgse judoka Elisabeth Willeboordse wint brons op de Olympische Spelen van 2008 en het WK van 2007. Zij wordt Europees Kampioen in 2005 en 2010 (klasse -63 Kg.), wint zilver op het WK van 2009 en goud op de EK van 2010. Een andere succesvolle Zeeuwse judoka was Deborah Gravenstijn. In 2001 wint ze tweemaal zilver in de klasse tot 52 kg: op het EK in Parijs[5] en op het WK in München. Tijdens de Olympische Zomerspelen 2004 in Athene veroverde ze een bronzen medaille. Tijdens de Olympische Zomerspelen 2008 in Peking won zij zilver in de klasse -57.
Kitesurfen
Katja Roose uit Vlissingen is een professioneel kitesurfer. Ze is meervoudig wereldkampioene in deze sport.
Paardensport
De bekendste Zeeuwse wedstrijdruiter is Hans Peter Minderhoud. Hij nam deel aan het Europees Kampioenschap dressuur in Turijn, waar hij met het Nederlandse team de titel won. In 2008 won hij op de Olympische Zomerspelen van Peking (2008) de zilveren medaille in de landenwedstrijd met de Nederlandse dressuurploeg, dat voor de eerste keer in de geschiedenis wereldkampioen werd.[6] In 2010 werd Hans Peter Minderhoud tijdens het Zeeuws Topsportgala in Goes gekozen tot Zeeuws sportman van het jaar. Deze prijs had hij vooral te danken aan de wereldtitel die hij behaalde met de Nederlandse ploeg tijdens de wereldruiterspelen in Kentucky (VS). In 2011 wordt Hans Peter Minderhoud in De Steeg (Gld.) Nederlands kampioen dressuur, zijn eerste nationale seniorentitel.[7]
Paralympische sport
Marjorie van de Bunt nam deel aan drie Paralympische Winterspelen op de onderdelen Biatlon en Langlaufen op de Paralympische Winterspelen, en won daarop in totaal tien medailles. Zij was van 1994 tot 2014 de enige Nederlandse met eremetaal van de Paralympische Winterspelen.
Voetbal
Voor de oorlog bracht Zeeland enkele internationals voort als Toine van Renterghem, Jo Schot en Adri van Male. In de jaren vijftig en zestig maakte de uit Goes afkomstige keeper Frans de Munck furore als prof in Duitsland en Frankrijk en in het Nederlands elftal 31 caps bereikte.
De meest bekende Zeeuwse voetballer is de in Breskens geboren Willem van Hanegem. Hij speelde het grootste deel van zijn carriere voor Feyenoord, waarmee hij in 1970 de Europa Cup 1 (voorloper Champions League) en de wereldbeker won. In 1974 won hij met Feyenoord ook de Uefa Cup (voorloper Europa League) en werd hij in dat jaar tijdens het WK in Duitsland met het Nederlands elftal tweede achter het gastland. Andere zeer bekende Zeeuwse voetballers zijn Danny Blind (geb. Oost-Souburg) en Peter van Vossen (geb. Zierikzee), die beiden als speler van Ajax in 1995 de Champions League winnen. Blind wint eerder in 1992 ook de UEFA cup en in 1987 de Europa cup 2.
De uit Arnemuiden afkomstige Jan Poortvliet speelde onder meer voor PSV, Roda JC, Antwerp, Nimes en Cannes en maakte onderdeel uit van het Nederlands elftal dat in 1978 de WK-finale van Argentinië verloor. Andere bekende Zeeuwse voetballers zijn Adrie Koster (geb. Zierikzee) die onder meer voor Roda JC en PSV speelde, de broers Dennis de Nooijer en Gerard de Nooijer die beiden voor Sparta, Heerenveen en FC Dordrecht uitkwamen en afzonderlijk voor respectievelijk NEC en Feyenoord.
Wielrennen
In het wielrennen telt Zeeland een aantal wereldkampioenen. Dit betreft Theo Middelkamp, Keetie van Oosten-Hage en Jan Raas. In 1947 werd Middelkamp in Reims als eerste Nederlander wereldkampioen voor de Belg Albert Sercu.[8] Raas (Heinkenszand) wordt in 1979 wereldkampioen wielrennen op de weg in Valkenburg. In de Tour de France zou hij tien etappezeges op zijn naam schrijven. Daarnaast won hij een tiental klassiekers en werd hij in 1978, 1983 en 1984 Nederlands kampioen. Andere bekende wielrenners uit de jaren zestig en zeventig zijn Jo de Roo, Cees Priem, Maarten Ducrot en Kees Bal.
Keetie van Oosten-Hage uit Sint Maartensdijk werd tweemaal sportvrouw van het jaar en tweemaal wereldkampioen op de weg, in 1968 en 1976. Ook wint zij drie keer zilver en drie keer brons. Op de baan wordt Van Oosten-Hage vier keer wereldkampioen achtervolging. Ze wordt niet minder dan twintig keer Nederlands kampioen. Op 16 september 1978 rijdt zij in München een werelduurrecord van 43,082 km. Onderweg verbetert ze ook de wereldrecords op de 5, 10 en 20 kilometer.
De Yersekse wielrenner Johnny Hoogerland kreeg (inter)nationale faam toen hij in de bolletjestrui in de Tour de France van 2012 door een volgwagen het prikkeldraad in werd gekatapulteerd, maar zwaar verwond wel de koers uitreed. In 2013 werd hij nationaal wielrenkampioen op de weg.
Prestaties sportteams
Tafeltennis
In 2000 werd TV 't Zand onder trainerschap van Peter Boon kampioen van Nederland.[9]
Voetbal
Zeeland telt op dit moment geen betaald voetbalclub. De enige periode waarin dit wel het geval was, was tussen 1990 en 1992. In deze periode waagde VC Vlissingen zich aan een profavontuur. Vanwege financiele redenen werd de club - in het tweede profjaar uitkomend onder de naam VCV Zeeland - de proflicentie ontnomen. De club keerde daarna terug naar het amateurvoetbal.
Vermeldenswaard is nog wel dat voetbalvereniging Middelburg in de jaren zestig een zeer succesvolle voetbalclub was in het nationale amateurvoetbal. Onder leiding van trainer Piet Lindenberg werd drie keer de nationale titel behaald bij de zondagamateurs (1966, 1967 en 1969).[10] Op dit moment is er geen enkele Zeeuwse voetbalclub meer die op het hoogste amateurniveau (topklasse zaterdag) actief is.
Sinds 2013 speelt de Vlissingse zaalvoetbalvereniging Groene Ster in de eredivsie, het hoogste nationale zaalvoetbalniveau.
Auteurs
M.P. de Bruin, (deels) herzien J. Francke, 2013, aangevuld door W. van Gorsel, 2015
Bronnen
Audiovisueel materiaal
Literatuur
Sportaccomodatie in Zeeland (Middelburg: Stichting Zeeland, 1962).
Sites
- Krantenbank Zeeland, Middelburgsche Courant, 1890-1940; Provinciale Zeeuwsche Courant/PZC, 1940-2015
Tekst uit de Encyclopedie van Zeeland 1982-1984
Noten
- ↑ Krantenbank Zeeland, 'Voorzitter David Luteijn stelt een prachtige koers voor', in: PZC, 15 juni 2007, pag. 7.
- ↑ 'Delta tour gaat verder als Ronde van Zeeland-Seaports', op: Wielerflits.nl
- ↑ Krantenbank Zeeland, 'Sluis-Brugge-Sluis moet je gedaan hebben', in: PZC, 12 januari 2009, pag. 2.
- ↑ Krantenbank Zeeland, 'Brons op 200 meter achter Koch en Emmelmann', in: PZC, 4 maart 1985, pag. 14.
- ↑ Krantenbank Zeeland, 'Gravenstijn piekt na klucht', in: PZC, 21 mei 2001, pag. 19.
- ↑ Krantenbank Zeeland, 'Eerste Zeeuwse man met olympische plak', in: PZC 15 augustus 2008, pag. 35.
- ↑ Krantenbank Zeeland, 'Eerste titel Minderhoud', in: PZC, 14 juni 2011, pag. 71.
- ↑ Krantenbank Zeeland, 'Middelkamp wereldkampioen op de weg', in: PZC, 4 augustus 1947, pag. 7.
- ↑ Krantenbank Zeeland, 'Aanhang 't Zand gek van vreugde', in: PZC, 8 mei 2000, pag. 13.
- ↑ Omroep Zeeland (Trugkieke)