Wilhelminapolder

Wilhelminapolder

Tekst uit de Encyclopedie van Zeeland 1982-1984

1. Polder in de gemeente Goes, gelegen aan het Veerse Meer, Zandkreek en Oosterschelder opgenomen in het Waterschap de Brede Watering van Zuid-Beveland (thans Waterschap Noord- en Zuid-Beveland); opp. ca. 1570 ha; hoogte 1.0 m - N.A.P. tot 1.7 m + N.A.P. Het westelijk deel van de polder watert af via het gemaal Wilhelmina in de polder (2 electrisch aangedreven verticale gesloten schroefpompen, capaciteit 2 x 46 m³ per minuut bij opvoerhoogte 1.0 m; bemalingsgebied 1210 ha; gesticht 1961; automatisch werkend gemaal; uitwaterend op het Veerse Meer). In de polder liggen Wilhelminadorp, Katse Veer, Roodewijk en Blauwewijk; in het westen van de polder ligt het Zuidbevelandse aansluitpunt van de Zandkreekdam. Watertjes in de polder zijn een restant van de Schenge (ooster-Schenge) en het Boerengat. De polder kwam in 1809 tot stand. Aanvankelijk werd bij Lodewijkspolder genoemd, naar koning Lodewijk Napoleon; bij K.B. van 8 maart 1815 werd hij herdoopt tot Wilhelminapolder, naar de gemalin van koning Willem I, Frederica Louise Wilhelmina van Pruisen. Het in 1812 in de polder gestichte Wilhelminadorp kreeg bij dezelfde gelegenheid zijn naam. De bedijking vond plaats door inpoldering van de schorren tussen Zuidvliet en Schenge, waarbij het eiland Wolphaartsdijk met Zuid-Beveland werd verenigd. Initiatiefnemers tot de bedijking waren 24 Rotterdamse geldschieters, die nadien een maatschap vormden, welke de polder als modelbedrijf ging exploiteren Wilhelminapolder. Kon. Mij. De). Ten behoeve van Goes werd het havenkanaal van die stad doorgetrokken tot het toen aangelegde Goese Sas (aanleg voltooid in 1819). De Wilhelminapolder was calamiteus van 1818 tot 1870 en van 1949 tot 1978. Het wapen van de polder werd verleend bij K.B. van 22 april 1822. De betekenis ervan wordt verklaard in de wapenaanvraag: 'eene bodem van sabel of zand wordt door tusschenkomst van goud verheven tot groen of vruchtgevend land; de opstaande dwarsbalk duidt aan het canaal van navigatie, dat de polder in twee deelen scheidt, maar het zou boven alles aangenaam zijn, indien aan de polder vergund wierd eene gekroonde W op het dekschild te mogen voeren vermits de polder de eer heeft de naam van Haare Koninklijke Majesteit te dragen'. De polder heeft veel te lijden gehad van vallen en afschuivingen; in 1943 vond één van de grootste van de Zeeuwse oevers plaats (grondverplaatsing ca. 2 miljoen m³), met inundatie van ca. 550 ha tot gevolg, het uiteindelijke landverlies bedroeg ca. 10 ha. De oorzaak van de vallen was het jonge zeezand in de voormalige Schengemond, dat nog steeds beweeglijk is. Bij de vloed van 1 februari 1953 kwam 20 ha polderland dras te staan (watervrij 5 maart 1953). De Wilhelminapolder behoorde tot de voormalige gemeenten Kattendijke en Wolphaartsdijk. 2. Polder in de gemeente Arnemuiden; opgenomen in het Waterschap Walcheren; opp. ca. 16 ha; afwatering via het gemaal Kleverskerke (Polder Walcheren). Aan de noord-oostzijde van de polder ligt de jachthaven Oranjeplaat (Veerse Meer). De Wilhelminapolder werd in 1792 bedijkt langs het Arnemuidense vaarwater; de zeedijk werd aangelegd met grond, verkregen door uitdieping van het vaarwater. De polder omvat de in 1708 prijsgegeven inlaag van de Oranjepolder en bestaat voor de rest uit restanten van de in 1675 verloren-gegane Nieuw Oranjepolder. Hij is genoemd naar de gemalin van prins Willem V. De Wilhelminapolder inundeerde bij de vloed van 1 febr. 1953 (watervrij 4 maart 1953). Hij vormt thans één geheel met de Elisabethpolder. 3. Polder in de gemeente Oostburg en Terneuzen opgenomen in het Waterschap het Vrije van Sluis; opp. ca. 313 ha (incl. Zachariaspolder, 3e ged.) hoogte 1.3 tot 1.7 m + N.A.P. deel van het hoofdafwateringsgebied Nol Zeven Hoofdplaatpolder). Deze lang gerekte polder ten noorden van IJzendijke en Biervliet kwam op octrooi van 30 jan. 1775 in 1776 tot stand als één bedijking met de westelijk aangrenzende Zachariaspolder, 3e ged. De grens tussen beide polders is een landweg. De Wilhelminapolder, genoemd naar Wilhelmina van Pruisen, behoorde tot Zeeland committimus), de Zachariaspolder, 3e ged. tot de Generaliteitslanden Zeeuws-Vlaanderen). De Wilhelminapolder viel binnen de voormalige gemeente Biervliet.

LITERATUUR

J.M.G, van der Poel, De Wilhelminapolder. Stadermann en Roessingh, Calamiteuze Wilhelminapolder. Wilderom, Tussen afsluitdammen III en IV.

AFBEELDING

De oprit van de Krukweg naar de Kattemdijkse dijk in de Wilhelminapolder. Gezicht op Wilhelminadorp bij de kruising van de Hoofdpolderweg en het Goese havenkanaal (1976).