ZB Bibliotheek van Zeeland
| Zeeuwse Bibliotheek (1985-2015); ZB Planbureau en Bibliotheek van Zeeland (2015-2021); ZB Bibliotheek van Zeeland (2021 -) |
|---|
ZB Bibliotheek van Zeeland[1] is de grootste culturele instelling in de provincie Zeeland. Zij vervult de taak van openbare bibliotheek in Middelburg, is wetenschappelijke bibliotheek (WSF-bibliotheek) en heeft tevens de functie van Provinciale Bibliotheekcentrale voor bibliotheken en instellingen.
Algemeen
De ZB organiseert en biedt ruimte aan tal van culturele evenementen. Zij ontvangt jaarlijks 400.000 bezoekers, heeft circa 24.000 leden en leent per jaar meer dan 650.000 publicaties uit. Daarnaast verleent zij specifieke diensten aan het onderwijs, het bedrijfsleven, bibliotheken, instellingen en particulieren. Tot de bijzondere collecties van de Zeeuwse Bibliotheek behoren:
- oude kinderboeken en –prenten
- Zelandica
- bladmuziek
- oud bezit
Een groot gedeelte hiervan is digitaal raadpleegbaar via de website van de bibliotheek[2]. Door middel van Beeldbank Zeeland[3] zijn grote hoeveelheden beeldmateriaal online ontsloten voor het publiek. Krantenbank Zeeland[4] biedt ruim 2,5 miljoen Zeeuwse krantenpagina's van 1758 tot heden. Sinds 2014 heeft de Zeeuwse Bibliotheek Tijdschriftenbank Zeeland[5] met titels vanaf 1769 tot heden en een eigen wiki met de Encyclopedie van Zeeland[6] online.
De ZB coördineert het provinciale bibliotheeknetwerk in Zeeland waar Bibliotheek Vlissingen, Bibliotheek Zeeuws-Vlaanderen en Bibliotheek Oosterschelde deel van uitmaken.
Openingstijden
- maandag 13:00-20:00
- dinsdag-vrijdag 10:00-20:00
- zaterdag 10:00-16:00
Geschiedenis
In de jaren tachtig van de 20ste eeuw besluiten Provincie Zeeland en gemeente Middelburg dat de Provinciale Bibliotheek van Zeeland in de Abdij en de Openbare Bibliotheek in de Molstraat en Filiaal Zuid in de Roozenburglaan in Middelburg samen zullen gaan in een nieuw bibliotheekgebouw. De krappe behuizing van beide instellingen in de behuizing in het Abdijcomplex maken dit noodzakelijk. Zo ontstaat in 1984 een nieuwe bibliotheek. Ook de Zeeuwse Centrale Muziekbibliotheek en de Provinciale Bibliotheekcentrale sluiten zich aan. De vier organisaties vormen samen de Zeeuwse Bibliotheek en het nieuwe gebouw komt aan de Kousteensedijk 7 in Middelburg, waar voorheen de ijzergieterij van Boddaert was gevestigd. In januari 1985 gaan de deuren open voor het publiek. Op 24 april daaropvolgend wordt de bibliotheek officieel geopend door Koningin Beatrix. Het is het grootste culturele centrum in Zeeland, een unieke combinatie van een wetenschappelijke, een openbare en een speciale bibliotheek. De Zeeuwse collecties van het Zeeuws Documentatiecentrum, een onderdeel van de Provinciale Bibliotheek van Zeeland, zijn dan op de tweede verdieping ondergebracht. De samenvoeging leidt tot een sterke groei van het aantal leners en het aantal geleende boeken. De Zeeuwse Bibliotheek wordt voor de wetenschappelijke functie gesubsidieerd door de provincie Zeeland en het openbaar bibliotheekwerk door de gemeente Middelburg. Beide subsidiegevers hebben een vertegenwoordiger in het bestuur van de bibliotheek. Deze bestuursvorm wordt in 2008 gewijzigd. De gemeenschappelijke regeling wordt omgezet in de Stichting Zeeuwse Bibliotheek.
Functie
De Zeeuwse Bibliotheek functioneert als brede wetenschappelijke bibliotheek voor de bevolking in Zeeland, als openbare bibliotheek voor de inwoners van Middelburg én voert daarnaast specifieke diensten uit voor bibliotheken in Zeeland, zoals ondersteuning en advisering op het gebied van secretariaat, personeel, catalogisering, financiën, onderwijs, jeugd, jongeren en ouderen. Deze diensten worden ook door de provincie Zeeland gesubsidieerd. Op verzoek kan een bibliobus ingezet worden in gemeenten waar geen vaste bibliotheekvestiging of leespunt is. Deze taken behoren bij de Provinciale Bibliotheekcentrale, later de Provinciale Service Organisatie.
De Zeeuwse Bibliotheek is één van de landelijke WSF-bibliotheken, dat wil zeggen een bibliotheek met een wetenschappelijke steunfunctie. De collectie en informatievoorziening is op HBO-niveau en hoger. In 1992 integreert de Technische Bibliotheek Zeeland in de organisatie.
De bibliotheek volgt landelijke ontwikkelingen en kan zelfs als initiator voor nieuwe projecten optreden. De ontwikkelingen in de dienstverlening op de bibliobussen, met name de sponsering en inrichting van een speciale onderwijsservicebus en een biblioservicebus, geschikt voor bezoeken aan kleine kernen in Zeeland, trekken internationale belangstelling.
Aan alle collecties worden de nieuwste media toegevoegd. De openingstijden zijn ruim, de bibliotheek kan dagelijks van maandag tot en met zaterdag worden bezocht. Het aantal computers neemt toe, niet alleen voor het zoeken in de catalogus, maar ook voor het raadplegen van nationale en internationale bestanden. Er is ruimte voor het publiek om bijvoorbeeld e-mail te checken en te gamen. Door uitbreiding van de zelfbedieningsapparaten verdwijnen uitleen- en innamebalies.
Bibliotheek en nieuwe media
Het stijgende gebruik van internet en de mogelijkheden voor het digitaliseren van Zeeuwse collecties leiden tot het ontwikkelen van grote databases voor het beeldmateriaal, boeken, tijdschriften en kranten: BeeldbankZeeland, Tijdschriftenbank Zeeland en KrantenbankZeeland. Deze bestanden kunnen via internet vanuit huis geraadpleegd worden. Ook initieert de ZB sinds 2014 haar eigen wiki omgeving waarvoor de Encyclopedie van Zeeland (1982-1983) centraal staat. Inmiddels kent deze digitale Encyclopedie van Zeeland een veelvoud aan aanvullingen ten opzicht van de papieren versie. Op afstand is ook de catalogus te doorzoeken en is reserveren en verlengen van het geleende materiaal mogelijk. De functie van de bibliotheek verandert en informatiebemiddeling wordt belangrijk. Via nieuwe sociale media, Twitter, Facebook, You Tube en de fotosite Flickr, kan de Zeeuwse Bibliotheek informatie aan de klanten leveren. De leden van de bibliotheek kunnen door middel van cursussen kennis maken met deze nieuwe media en sociale netwerken. Het bezoek aan de website van de bibliotheek stijgt en de bezoeken aan de Kousteensedijk verminderen.
Samenwerking
De Zeeuwse Bibliotheek werkt op veel fronten samen met andere organisaties. Er is één Zeeuwse catalogus. Het pasjes- en tarievensysteem en de uitleenvoorwaarden zijn overal in Zeeland hetzelfde. De Boekenweek, de Zeeuwse Boekenprijs en het onderhouden van de website zijn voorbeelden van regionale samenwerking. In 2009 wordt het 150-jarig jubileum van de Zeeuwse Bibliotheek als wetenschappelijke bibliotheek van Zeeland gevierd met een tentoonstelling van de meest fraaie voorbeelden uit de collectie. Provinciale bezuinigingen leiden in 2012 tot een herinrichting van het bibliotheekgebouw. Op de tweede verdieping verdween het Zeeuws Documentatiecentrum en werd kantoorruimte vrij gemaakt voor de provinciale organisatie SCOOP, in 2014 kwam de FNV hierbij en een jaar later volgde ook het Klaverblad, Switch en de Zeeuwse Milieufederatie als huurder. Op 1 oktober 2015 fuseerden de Zeeuwse Bilbiotheek en Scoop tot ZB Planbureau en Bibliotheek van Zeeland; het logo en de naam van die instelling werden op 10 september 2015 onthuld. Nadat het Planbureau per 1 juli 2021 door de Hogeschool Zeeland werd overgenomen en verder ging als HZ Kenniscentrum, wijzigde de naam in ZB Bibliotheek van Zeeland, het logo bleef hetzelfde.
Directeuren
De functie van directeur van de Zeeuwse Bibliotheek wordt achtereenvolgens ingevuld door:
- mr. Willem David de Bruine (1985-1986)
- drs. Albert de Visser (1986-1992)
- mr. G.E. (Truus) Huisman (1992-2005)
- dr. J.A. (Ton) Brandenbarg (2006-2012)
Interim directrice Herma Hofmeijer (2012- 1 juli 2013) en interim directeuren Guus Egas Réparaz (oktober 2013) en Sjoerd Vellenga (1 december 2013 – maart 2015).
- Perry Moree (1 april 2015 - november 2025).
 |
 |
 |
 |
 |
Auteur
-Liesbeth van der Geest, 2012.
Literatuur
- Bruin, M.P. de, Driemaal is scheepsrecht. 125 jaar bibliotheek in Middelburg (Middelburg 1985).
- Doe-van der Geest, Liesbeth van der, Kijk hoe de stilte verdween. Een korte kroniek van vijf bibliotheken die samen de Zeeuwse Bibliotheek vormen 1859-1985(1992) (Middelburg, 2005).
- Jaarverslagen Zeeuwse Bibliotheek
- Zeeuws Tijdschrift 59/nr. 5/6 (2009) – Zeeuwse Bibliotheek 150 jaar.