Johan Hendrik van Dale

Johan Hendrik van Dale
Bestand:Dale .jpg '
Geboren	15 februari 1828 Sluis
Overleden	19 mei 1872 Sluis
Beroep	Taalkundige, archivaris en onderwijzer
VIAF	J.H. van Dale

Biografie

Na het behalen van de onderwijzersrang 4e klasse (1844), werkte hij achtereenvolgens in Sluis (1845), Hoofdplaat (1849) en weer in Sluis (1851, huisonderwijzer). In 1854 volgde een benoeming tot hoofdonderwijzer aan de openbare school in Sluis. Bovendien werd hij in 1855, uit waardering voor het vele werk, dat hij in het archief had verricht, aangesteld tot archivaris van zijn geboorteplaats. Zijn belangstelling ging vooral uit naar de letterkunde en de geschiedenis van Zeeland. Hij publiceerde een tweetal leerboeken over Zeeland, was oprichter van het jaarboekje `Cadsandria' (1854-1859) en gaf samen met H.Q. Janssen de `Bijdragen tot de Oudheidkunde en Geschiedenis inzonderheid van Zeeuwsch-Vlaanderen' (1856-1863) uit. Zijn grootste verdiensten liggen echter op het vlak van de letterkunde: zijn naam is onverbrekelijk verbonden met het 'Nieuw Woordenboek der Nederlandsche Taal' (1864), waarvan de 1ste druk gemaakt werd door J.M. en N.S. Calis, maar dat na de uitbreiding door Van Dale sinds 1872 verschijnt als Van Dale's 'Groot Woordenboek der Nederlandse taal' (14de uitgave 2005). Bovendien schreef hij talrijke bijdragen in periodieken als de ‘Navorscher’, ‘De Taalgids’ en de ‘Taal- en Letterbode’, naast leerhoeken over spraakkunst en zinsontleding. De letterkundige verdiensten van Van Dale zijn erkend door zijn lidmaatschap van een groot aantal wetenschappelijke genootschappen, waaronder het Historisch Genootschap in Utrecht, het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen en de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde. In Sluis werd in 1924 een monument voor hem opgericht; het staat op de Wallen aan de noordzijde (parallel aan de Hoogstraat).

Bibliografie

• [1]

Tekst uit de Encyclopedie van Zeeland 1982-1984

Bekijk de originele tekst uit de Encyclopedie van Zeeland, 1982-1984

Auteur

F. van Noordwijk

Literatuur

-Nagtglas, Levensberichten.

-H.Q. Janssen, 'Johan Hendrik van Dale’, 37-50.

-Van Oorschot, Johan Hendrik van Dale.

-L.F. van Driel, 'De schoolmeester en de stad; J.H. van Dale en Sluis in de negentiende eeuw', Bijdragen tot de geschiedenis van West-Zeeuws-Vlaanderen (Aardenburg, 2013) 168 pag.

-Lo van Driel, ‘Een leven in woorden: J.H. van Dale, schoolmeester, archivaris, taalkundige’ (Zutphen 2003).