Lo van Driel

Lo van Driel
Lo van Driel, ca. 1990. Foto: J. Wolterbeek. Bron: ZB/Beeldbank Zeeland, rec.nr. 110974
Geboren	4 november 1944 Axel
Beroep	taalkundige en taalwetenschapper, docent, biograaf en schrijver
VIAF	Lo van Driel

Lo van Driel is een uit Axel afkomstige taalkundige en taalwetenschapper, docent, biograaf en schrijver.

Achtergrond

Jo van Driel werd geboren in een dijkhuisje in de buurt van Axel. Zijn moeder was op dat moment uit Terneuzen gevlucht, de Duitse bezetter werd die dagen door de geallieerde strijdkrachten met veel moeite uit Zeeuws-Vlaanderen verdreven. Vader Van Driel was sinds 1942 tewerkgesteld in Duitsland. Na de oorlog, in de jaren vijftig en zestig, ging Lo van Driel naar de lagere school en de christelijke mulo in Terneuzen en volgde hij de onderwijzersopleiding tot en met de hoofdakte aan de christelijke Kweekschool in Middelburg.

Onderwijzer en leraar

Tussen 1966 en 1969 was Lo van Driel onderwijzer aan een openbare lagere school in Vlaardingen. Daar behaalde hij binnen tweeënhalf jaar zijn MO-A Nederlands aan de Nutsacademie in Rotterdam. In de zomer van 1969 werd Lo van Driel tot leraar Nederlands benoemd aan de Stedelijke Scholengemeenschap in Middelburg (SSGM). Hij zou hier tot 1986 in dienst blijven. Na zijn aanstelling bij SSGM behaalde Lo van Driel in deeltijd, heen en weer reizend tussen Middelburg en Rotterdam, ook nog zijn MO-B akte. Meteen na het behalen van zijn ‘B’ werd Van Driel benoemd tot docent aan de Nutsacademie in Middelburg.

Neerlandicus

Na 1972 zette Lo van Driel zijn studie voort aan de rijksuniversiteit Utrecht. Daar behaalde hij zijn kandidaatsdiploma Nederlandse taal- en letterkunde. Zijn doctoraal behaalde Van Driel aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Tussen 1986 en 1988 kreeg Lo van Driel betaald studieverlof van zijn werkgever. Hij gebruikte deze tijd om aan de Vrije Universiteit te promoveren als neerlandicus op het proefschrift ‘De zin van de vorm, Roorda’s logische analyse en de algemene grammatica’, een studie over de taalkunde uit de 18e en 19e eeuw. Tot dan toe nog een onontgonnen studieterrein.

Een gesprek tussen v.l.n.r. Jan van Gilst, Lo van Driel en auteur Adriaan van Dis. Het gesprek vond plaats tijdens een lezing, georganiseerd door de Stichting Literaire Activiteiten Zeeland (SLAZ) in de aula van de Zeeuwse Bibliotheek. Foto: J. Wolterbeek, ca. 1990. Bron: ZB/Beeldbank Zeeland, rec.nr. 110337

Publicaties

Vanaf 1982 publiceerde Lo van Driel vele wetenschappelijke artikelen op het gebied van de geschiedenis van de Europese taalwetenschap.

J.H. van Dale

Bij het grote publiek werd Lo van Driel in 2003 bekend door zijn biografie over de uit Sluis afkomstige vermaarde woordenboekerschrijver Johan Hendrik van Dale. In dit werk Een leven in woorden: J.H. van Dale, schoolmeester, archivaris, taalkundige relativeerde Lo van Driel de bijdrage van Van Dale aan de Nederlandse taalkunde.

Het Zeeuws

In een andere publicatie, ‘Zeeuws, de dialecten van Zeeuws-Vlaanderen tot Goeree-Overflakkee’ (2004) gaat Lo van Driel in op de achtergronden van het Zeeuws dialect. In het boekje maakt Van Driel duidelijk dat het Zeeuws eigenlijk niet bestaat, maar een verzamelterm is van allerlei lokale en gewestelijke streektalen die er in de zuidwestelijke Delta gesproken wordt. Talen die weliswaar gemeenschappelijke kenmerken hebben, maar ook in veel opzichten verschillen. Het pleidooi van het provinciebestuur om het Zeeuws als streektaal erkend te krijgen is volgens Lo van Driel dan ook niet gebaseerd op feiten.

West-Zeeuws-Vlaanderen

De in Axel geboren schrijver Van Driel legde altijd een grote interesse aan de dag voor de negentiende-eeuwse geschiedenis van West-Zeeuws-Vlaanderen. Zo schreef hij natuurlijk de bekende biografie over Van Dale, afkomstig uit Sluis. Daarnaast schreef hij in 2003 tevens (geschenk van de Week van het Zeeuwse boek), De kwestie Jobse, een verhaal over Jan Jobse, een onderwijzer maar vooral een vergeten Zeeuwse dichter uit Sint Anna ter Muiden. In ‘Met de rug naar de zee’ (2010) bundelde hij historische artikelen over het gewest. In 2015 verscheen van Van Driels hand het boek ‘Een plooibaar talent’, een biografie over Jan Eekhout, een Sluise schrijver die de kant van de Nazis koos. In 2018 presenteerde Lo van Driel ‘Omtrent Gerrit Pieter Roos’, het levensverhaal van de vergeten West-Zeeuws-Vlaamse dichter en historicus Gerrit Pieter Roos, een zwager van de bekende taalkundige Johan Hendrik Van Dale.

Reimond Kimpe

Tijdens zijn studie van het leven van Jan Eekhout kwam Lo van Driel op het spoor van schilder Reimond Kimpe. Een niet uitgegeven boek van Eekhout over deze schilder vormde later de basis voor een in 2016 verschenen biografie van Van Driel over deze Zeeuws-Vlaamse kunstschilder (1885-1970). Tijdens zijn naspeuringen stuitte Lo van Driel in Kimpe’s persoonlijke archief daarbij onder andere op een onbekende reeks tekeningen over het leven van Jezus.

Duitsland

Tijdens zijn publicaties en columns gaf Lo van Driel regelmatig blijk van zijn fascinatie voor de geschiedenis, literatuur en kunst van Duitsland. Een fascinatie die waarschijnlijk samenhangt met het krijgsgevangenschap van Lo van Driel ’s vader tijdens de Tweede Wereldoorlog. In 2013 bundelde hij deze stukken over Duitsland in een nieuwe, in eigen beheer uitgegeven publicatie, getiteld ‘Duitse passages; een reis door twee eeuwen Duitsland’. Zijn belangstelling voor Duitsland liet Lo van Driel daarna niet los. In 2021 verscheen ‘Duitse passanten’, de opvolger van zijn eerste boek over Duitsland. Hierin vertelt Lo van Driel verhalen waarin gereisd wordt naar, door of uit Duitsland. Van de romantiek, de Sturm und Drang via de twee wereldoorlogen tot en met de ‘Nachkriegszeit’. Duitsers, vooral schrijvers, schilders, musici, gaan op pad en komen soms weer terug of sterven zonder Heimat. Twee jaar later, in 2023, schreef Lo van Driel ‘Einde verhaal’, een bundel met 36 korte verhalen over de geschiedenis van Duitsland. De bundel geeft een bijzondere kijk op de geschiedenis van onze oosterburen met verhalen over aanslagen, moorden, pogingen tot moord en zelfmoorden. Het boek kreeg zeer veel positieve kritieken.

Overige werken

In 2018 schreef Lo van Driel het boek ‘Cultuur wordt Kultuur’. Hierin gaat de schrijver in op het culturele leven in de provincie tijdens de oorlog. Aandacht wordt besteed aan de nationaalsocialistische cultuuropvatting en de manier waarop het Duits bestuur zich op cultureel gebied manifesteerde. Een ander werk van Lo van Driel uit 2018 betreft ‘Van Aarnoudse tot Zachariasse’. Hierin gaat Van Driel in op de herkomst van Zeeuwse familienamen.

Omroep Zeeland en PZC

Lo van Driel werkte mee aan Omroep Zeeland en publiceerde in de Provinciale Zeeuwse Courant voornamelijk op het gebied van de negentiende-eeuwse taalwetenschap. Hij schreef columns over kunst en letteren voor de Provinciale Zeeuwse Courant en publiceerde over taalkunde en geschiedenis.

Boeken

• De Vries en Te Winkel; een duografie, 1998
• 'Een leven in woorden: J.H. van Dale, schoolmeester, archivaris, taalkundige)' (Zutphen, 2003)
• 'De kwestie Jobse', een verhaal over Jan Jobse, een onderwijzer maar vooral een vergeten Zeeuwse dichter
• Zeeuws, de dialecten van Zeeuws-Vlaanderen tot Goeree-Overflakkee, 2004
• 'De schoolmeester en de stad; J.H. van Dale en Sluis in de negentiende eeuw', als onderdeel van Bijdragen tot de geschiedenis van West-Zeeuws-Vlaanderen. (Aardenburg, 2013)
• 'Een getekend leven. Reimond Kimpe' (Vlissingen, 2016).
• Cultuur wordt Kultuur, 2018
• Van Aarnoudse tot Zachariasse, 2018
• Duitse passages, 2019
• Duitse passanten, 2021
• Het ongerijmde leven van Martien Beversluis, 2022
• Einde verhaal, 2023

Trivia

Lo van Driel is getrouwd en heeft een zoon en een dochter. Hij is woonachtig in St. Laurens. Zijn zoon (Joost van Driel) is eveneens schrijver.

Bronnen

• Lo van Driel (documentatiemap) (Middelburg: Zeeuws Documentatiecentrum, 2008)

Auteur

-W. van Gorsel, 2023