Zwanen

Zwanen

Tekst uit de Encyclopedie van Zeeland 1982-1984

In Zeeland komen drie soorten voor. De knobbelzwaan (Cýgnys ólor) heeft zich pas sinds enkele tientallen jaren als broedvogel in Zeeland gevestigd. De in Zeeland broedende vogels behoren, evenals die in de rest van Nederland, tot een populatie die ontstaan is uit verwilderde zwanen uit parken of van kwekers. Het aantal broedparen van de knobbelzwaan in Zeeland neemt jaarlijks toe en in 1977 broedden er naar schatting 25-50 paar. Op de Grevelingen en in het Veerse Meer brengt in de zomermaanden een groot aantal knobbelzwanen de vleugelrui, waarbij ze het vliegvermogen geheel verliezen, door. In de Grevelingen kunnen de aantallen dan oplopen tot 2 à 3000 exemplaren en in het Veerse Meer tot 200 exemplaren. Deze ruiplaatsen behoren tot de grootste in Europa en danken hun bestaan aan de combinatie van rustig water en een enorm voedselaanbod van zeegras en zeesla. Buiten de broedtijd is de knobbelzwaan een vrij algemene verschijning op allerlei binnenwateren en ook wel op graslanden. De wilde zwaan (Cýgnus Cýgnus) is een broedvogel van Noord-Europa en is in Zeeland wintergast in zeer klein aantal op binnenwateren, graslanden en ook op het Veerse Meer en de Grevelingen. In sommige winters ontbreken ze geheel. De kleine zwaan (Cýgnus bewíckii) is broedvogel van arctische toendra's in Noord-Rusland en Siberië en overwintert vooral in Nederland, Engeland en Ierland. Sinds het midden van deze eeuw is het aantal overwinterende kleine zwanen in Zeeland toegenomen tot 1500 à 2000 vogels, hetgeen een groot deel is van de gehele westelijke populatie van deze soort, die slechts ca. 9000 vogels telt. De belangrijkste pleisterplaatsen van de kleine zwaan in Zeeland zijn enkele gebieden op Schouwen-Duiveland (Prunjepolder, omgeving Ouwerkerk-Oosterland), het Veerse Meer, Tholen, het 'platte' van Walcheren de Wester- en Oosterschenge op Zuid-Beveland en de Braakman in Zeeuws-Vlaanderen. In verschillende van deze gebieden zijn groepen van honderden vogels, die hier de winter doorbrengen, geen uitzondering. In verschillende delen van Zeeland wordt de volksnaam 'Deen' gebruikt, die zowel op de wilde als op de kleine zwaan betrekking kan hebben.