Zeeland Seaports
| Zeeland Seaports |
|---|
Havenbedrijf in Vlissingen-Oost.
Samenwerkingsverband Zeeuwse havens
De haven van Zeeland (Zeeland Seaports) behelst een samenwerking tussen de havens van Vlissingen en Terneuzen. In 1998 kwamen beide havens overeen de krachten te bundelen onder de vlag van één havenschap. Sinds 2011 is Zeeland Seaports verzelfstandigd naar een overheids-NV. Op dit moment (2017) zijn er ongeveer tachtig mensen in dienst bij Zeeland Seaports.
Zeeland Seaports stelt zich drie taken ten doel: uitgifte van grond en aantrekken van nieuwe bedrijven; aanleggen, beheren en onderhouden van infrastructuur en het garanderen van veiligheid in het algemeen en van het scheepvaartverkeer in het bijzonder.
Geschiedenis van het bedrijf
Haven van Vlissingen
Na een bloeitijd in de dertiende eeuw en het tijdvak 1572-1795 zijn de Vlissingse havenactiviteiten in de negentiede eeuw sterk ingezakt. Door de aanleg van het kanaal door Walcheren (eind negentiende eeuw) en de bouw van de spoorlijn Bergen op Zoom-Vlissingen komt daar verandering in.
De Vlissingse haven - twee binnenhavens en één buitenhaven - wordt aanvankelijk vooral gebruikt door Stoomvaart Maatschappij Zeeland voor haar veerdienst naar Engeland.
Na het einde van de Eerste Wereldoorlog groeit de bedrijvigheid in de Vlissingse haven. Dit leidt tot uitbreiding van de buitenhaven. De Tweede Wereldoorlog brengt echter nieuwe tegenslagen en veel installaties gaan verloren.
Vanaf 1964 gaat het weer bergopwaarts. Dat jaar, op 2 september, wordt de eerste haven in Vlissingen-Oost geopend, de Sloehaven.[1] Daarna vestigen zich vele grote industriële bedrijven, waaronder Pechiney, Hoechst Vlissingen, Total en de kerncentrale, zich rond deze haven.
Havenschap Vlissingen
Het gebied Vlissingen-Oost meet inmiddels ongeveer 2.200 hectare. Het westelijk deel maakt onderdeel uit van de gemeente Vlissingen, het oostelijk deel behoort tot de gemeente Borsele. Vlissingen-Oost werd vanaf 1971 beheerd door het in dat jaar gestichte Havenschap Vlissingen. Binnen deze regeling werkten gemeenten, Rijk en Provincie nauw samen.[2]
Haven van Terneuzen
De haven van Terneuzen dankt zijn bestaan voor een groot deel aan Gent. Deze oude Vlaamse handelsstad had een grote behoefte aan een directe, zo kort mogelijke verbinding met de open zee en zo kwam noordelijke uitbreiding via Terneuzen in beeld. Daarop besloot koning Willem I de Sassevaart van Gent naar Sas van Gent door te trekken naar Terneuzen. Het nieuwe kanaal werd op 18 november 1827 geopend. Hierdoor konden er via de Westerschelde weer zeeschepen naar Gent varen. Terneuzen werd uitgerust met twee sluizen, één van 8 meter en één van 12 meter breed. Al spoedig na opening van het kanaal volgden er verdieping (tot acht meter) en verbreding. Zo werd het mogelijk grotere en bredere schepen te ontvangen. Aan het eind van de negentiende eeuw ontwikkelde de haven van Terneuzen zich verder via de aanleg van twee spoorlijnen naar de haven, de lijnen Gent-Terneuzen en Mechelen-Terneuzen. Hierdoor werd de Terneuzense haven voor een interessante plaats voor op-en overslagbedrijven.
Na de Tweede Wereldoorlog maakt Terneuzen zijn grootste groei mee. De gemeente Terneuzen wordt aangewezen als groeigemeente en haar haven wordt verder verbreed en verdiept. Verder worden er nieuwe havens ontwikkeld langs het kanaal. Hierdoor werd Terneuzen een aantrekkelijke vestigingsplaats voor vele bedrijven (o.a. Dow Chemical) Dit wordt later nog versterkt door de ontwikkeling van de Axelse Vlakte.[3]
Havenschap Terneuzen
Evenals in Vlissingen wordt ook in Terneuzen een havenschap opgericht (1969).[4] Het bestuur wordt gevormd door vertegenwoordigers uit het Rijk, de Provincie en de gemeenten Terneuzen en Sas van Gent.
Zeeland Seaports
Op 1 januari 1998 fuseert het Havenschap Vlissingen met Havenschap Terneuzen tot het nieuwe havenschap Zeeland Seaports, waarin alleen nog de omliggende gemeenten (Borsele, Sas van Gent, Vlissingen en Terneuzen) en de provincie Zeeland deelnemen.[5]
Zeeland Seaport telt in totaal acht aandachtsgebieden. Dit betreft droge bulk, natte bulk, roll-on-roll-off, containers, stukgoed, offshore, food en industrie.
Cijfers
De onderstaande cijfers zijn afkomstig uit het jaarverslag van Zeeland Seaports uit 2015:[6][7]
- Totale oppervlakte: van 4 400 hectare
- Totale kadelengte is 10 500 meter
- Maximale diepgang: in Vlissingen 16,5 meter, in Terneuzen 12,5 meter
- Toegevoegde waarde: 2,9 miljard euro (2015)
- Behandelde lading: 33 miljoen ton (2015)
- Aantal gevestigde bedrijven: ruim 200 (2015)
In de onderstaande tabel worden enige belangrijke kengetallen weergegeven over de periode 2007-2015[8]
| 2007 | 2008 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aanvoer (x 1000 ton) | 24.987 | 24.831 | 24.867 | 26.382 | 23.915 | 23.566 | 24.289 | 22.924 | ||
| Afvoer (x 1000 ton) | 8.059 | 8.447 | 8.101 | 9.138 | 10.078 | 9.461 | 10.811 | 10.145 | ||
| TOTAAL (x 1000 ton) | 33.046 | 32.278 | 32.968 | 35.520 | 33.993 | 33.028 | 35.099 | 33.069 | ||
| → waarvan | ||||||||||
| containers (x 1000 ton) | 250 | 171 | 224 | 190 | 202 | 188 | 211 | 374 | ||
| roll-on-roll-off (x 1000 ton) | 2.945 | 2.261 | 1.624 | 1.589 | 1.516 | 1.365 | 1.422 | 647 | ||
| conventioneel stukgoed (x 1000 ton) | 6.755 | 7.612 | 7.352 | 7.793 | 8.330 | 7.943 | 7.735 | 9.710 | ||
| droog massagoed (x 1000 ton) | 11.353 | 12.203 | 11.854 | 13.170 | 11.931 | 10.652 | 11.193 | 10.099 | ||
| nat massagoed (x 1000 ton) | 11.744 | 11.031 | 11.913 | 12.778 | 12.014 | 12.880 | 14.538 | 12.240 | ||
WCT
Vanwege de gunstige ligging aan de Westerschelde waren er lange tijd plannen om een Westerschelde Container Terminal (WCT) te ontwikkelen. Vooral vanwege de mogelijk schadelijke gevolgen voor de natuur - en de protesten daartegen - worden de oorspronkelijke plannen aangepast. In 2010 wordt een deel van de nieuwe Scaldia Container Terminal (SCT) geopend.[9] De SCT en WCT worden uiteindelijk niet verder ontwikkeld. De economische crisis en de daardoor verminderde containergroei gooit roet in het eten. Het bedrijf Verbrugge Terminals neemt uiteindelijk een deel van het gereserveerde terrein in gebruik.[10]
Erfenis Thermphos
De afhandeling van het schoonmaken van het voormalige Thermphos-terrein vormen vanaf 2015 een hoofdpijndossier. Wie voor de grondsanering verantwoordelijk is, blijft aanvankelijk onduidelijk. Uiteindelijk starten de provincie en Zeeland Seaports (eigenaar grond) in mei 2015 met de sanering van het voormalige Thermphos terrein. De klus moet binnen een jaar geklaard zijn en er is uiteindelijk 38,5 miljoen euro beschikbaar. Dit geld komt uit de boedel van Thermphos en een klein stukje vanuit het Rijk.
Na een jaar is pas ongeveer eenvijfde van de sanering afgerond. Omdat het gereserveerde geld dan op is, komen de extra kosten vanaf eind 2016 voor rekening van de provincie. Die bedragen alleen al 700.000 euro per maand voor het veilighouden van het fabrieksterrein. Een molensteen om de nek van de provincie Zeeland, zo lijkt het.
In de zomer van 2017 doet de commissie Samsom onderzoek naar de Thermphos-problematiek. In haar eindrapport worden de te maken kosten ingeschat op 83 miljoen euro. De commissie stelt voor dat bedrag te verdelen over provincie, Rijk en de eigenaar van de grond, Zeeland Seaports.[11]
Fusie met Gent
In 2016 kondigden Zeeland Seaports en de haven van Gent aan intensief te gaan samenwerken. Daarna is onder meer financieel en juridisch onderzoek gedaan waaruit een fusieprotocol is opgezet. Dat is zomer 2017 uitgewerkt tot een fusieovereenkomst, met een opstelling van de statuten en een aandeelhoudersovereenkomst.
De bedoeling is dat fusie met de haven van Gent de slagkracht van de havens kan verbeteren en tot flinke banengroei zal leiden. Het nieuwe havenschap wordt daarmee een van de grootsten van West-Europa.[12]
Auteur
W. van Gorsel, 2017
Bronnen
Sites
Aanvullende literatuur
Noten
- ↑ Krantenbank Zeeland, 'Koningin bij opening Haven Vlissingen-Oost', in: PZC, 3 september 1964, pag. 1.
- ↑ Krantenbank Zeeland, 'Eerste vergadering havenschap Vlissingen voor publiek', in: PZC, 12 maart 1971, pag. 7.
- ↑ Krantenbank Zeeland, 'Werkgroep: industrie op Axelse Vlakte Sluiskil', in: PZC, 11 oktober 1980, pag. 13.
- ↑ Krantenbank Zeeland, 'Havenschap Terneuzen deed weinig opzienbarends', in: De Vrije Zeeuw, 24 september 1970, pag. 2.
- ↑ Krantenbank Zeeland, 'Havens wereldwijd de boer op', in: PZC, 17 april 1997, pag. 11.
- ↑ Opgave Zeeland Seaports, jaarverslag 2015
- ↑ Zeeland Seaports: Jaarverslag 2015
- ↑ Bron: Diverse jaarverslagen Zeeland Seaports
- ↑ Krantenbank Zeeland, 'Blijde boodschap voor Seaports', in: PZC, 4 maart 2009, pag. 65.
- ↑ Nieuwsblad Transport, 'Scaldia Container Terminal ter ziele', 7 mei 2013
- ↑ Toelichting Samsom, in: Omroep Zeeland, 29 augustus 2017
- ↑ Omroep Zeeland, 'Havenfusie Gent - Zeeland: 'een deal van één miljard', 31 augustus 2017