Zandsteen
| Zandsteen |
|---|
Gesteente, samengesteld uit kwartskorrels (korrelgrootte 0,5-3mm), welke omhuld en aan elkaar gekit worden door een bindmiddel o.a. leem, kalk, kiezel, veldspaat, glimmer. Ook combinaties hiervan komen voor. Als het bindmiddel ijzerhoudend is wordt de steen rood of paars gekleurd. Rode of Wezer zandsteen wordt gewonnen langs de bovenloop van de Wezer. Deze zandsteen werd reeds in de 11e of in de 12e eeuw toegepast, hoofdzakelijk voor altaarstenen (o.a. in Kapelle), sarcofagen en grafzerken. Nivelsteiner zandsteen is afkomstig uit het oostelijk deel van Zuid Limburg en is een fijnkorrelige kiezelzandsteen uit het Tertiair, grijswit van kleur. Een vrij groot aantal van de bij Colijnsplaat opgeviste Nehalennia-altaren was gemaakt van Nivelsteiner zandsteen. Bentheimer zandsteen wordt gewonnen in Gildehaus bij Bentheim, even over de Duitse grens en is geelachtig wit, met middelmatig grove kwartskorrels welke zijn samengevoegd met een kiezelachtig bindmiddel. Door de Keldermansen is de Bentheimer zandsteen vanaf het derde kwart van de 15e eeuw aan diverse gebouwen in Zeeland toegepast (Grote kerk Veere; St.-Lievensmonsterkerk, Zierikzee; Stadhuis, Middelburg; Grote kerk, Goes). Totdat het in 1951 wegens het veroorzaken van silicose (de gevreesde steenhouwersziekte) verboden werd, is Bentheimerzandsteen steeds verwerkt bij nieuwbouw en restauraties. Paniseliaanse kiezelzandsteen is een grijsgroene steen, die wordt gevonden in de streek Torhout-Bernem in West-Vlaanderen. Bij opgraving van de dorpskerk van Hannekenswerve bleek dat de fundering bestond uit deze kiezelzandsteen; aan de St.-Bavokerk te Aardenburg en in verschillende funderingen van oude kerken in Zeeland komt deze zandsteen eveneens voor.
Auteur
B. Oele
Literatuur
A. Slinger, H. Janse en G. Berends, Natuursteen in Monumenten.