Vlaamse Olijfberg

Schuilnaam voor een groep protestantse gemeenten in en rond Oudenaarde (Vlaanderen) die, nadat Parma in 1584 het Vlaamse land weer stevig in zijn greep had, in het geheim bleef voortbestaan, wat voor een belangrijk deel te danken was aan Zeeland. Veel protestantse Vlaamse vluchtelingen zijn naar dit gewest toegekomen en onder hen veel predikanten die hier de kerk gediend hebben (zie ook Waalse Gemeenten). Op de vergaderingen van de provinciale synoden en de classes in die tijd werd besloten dat ieder jaar een van de classes de zorg voor een predikant voor de Vlaamse Olijfberg op zich zou nemen (dit heeft geduurd tot 1784). Ook andere protestantse gemeenten in Vlaanderen werden zo geholpen.

In 1613 werd Faukelius mede-opziener van de Vlaamse Olijfberg. Door de druk waaronder de gelovigen moesten leven is in de loop van een eeuw de ene gemeente na de andere verdwenen. De enige overgebleven gemeente is Maria Horebeke, met een kerk en een school, die, hoewel ze niet tot de oudste gemeenten behoort, voor het merendeel bestaat uit nakomelingen van protestanten uit de Spaanse tijd. In 1783 heeft het tolerantie-edict van Josef II enige verlichting geschonken. Zelfs mocht er een kerk in Maria Horebeke gebouwd worden, mits op een bepaalde afstand van de openbare weg en mits zij niet het vermoeden zou wekken dat het om een bedehuis ging; een klokketoren mocht er bijv. niet op. De kerk, nog altijd de 'oude kerk' genoemd, is bekostigd uit collecten uit Holland en Zeeland. Koning Willem I schonk de gemeente een kerkhof. In 1882 is een nieuwe kerk, met klokketoren, in gebruik genomen. In 1896 is het kerkje van de Vlaamse Olijfberg te Etikhoven nog hersteld, maar in het begin van de 20e eeuw is de gemeente opgeheven.

Auteur

S.J.M. Hulsbergen

Literatuur

Koningsbergen, Lotgevallen van St. Maria Horebeke.
Art, Zij die bleven.
H.Q. Janssen, Kerkhervorming in Vlaanderen.
Pirenne, Geschiedenis van België IV.
J.W. te Water, Kort verhaal.
Biographie Nationale de Belgique, over Blommaert.

Vlaamse Olijfberg