Assemansbroek (broeck, Broeke, Den Broek)

Assemansbroek ('Ten Broeke') op de Scheldekaart (circa 1500). Bron: Wikimedia Commons

Voormalig dorp en parochie in het Verdronken land van Zuid-Beveland.

Wapen

Komt voor op de wapenkaart van Smallegange (1696) (Broecke). Het wapen is waarschijnlijk ontleend aan dat van het geslacht Kervinck van Reimerswale, maar daar staan de zwaarden met de punten omhoog en is het veld rood.

Ondergang en opgraving

De parochie Assemansbroek bestond waarschijnlijk reeds aan het einde van de 13^de eeuw en was gelegen tegenover Bergen op Zoom, op de westelijke oever van de Schelde; in 1530 verdronken als gevolg van de St.-Felixvloed op 5 november. Ze was een bezit van het kapittel van Oudmunster te Utrecht.

Assemansbroek ging eeuwen na zijn ondergang in archeologisch opzicht opnieuw verloren. De locatie van het dorp was aan de noordkant van de huidige Molenplaat, ten oosten van de Schelde-rijnverbinding. Een projectleider van Rijkswaterstaat trof hier in de zomer van 1969 of 1970 bij baggerwerk tijdens de aanleg van het haventje van de Molenplaat funderingsresten aan van de kerktoren. Deze bevonden zich in het dijktalud van de Molenplaat, waar altijd een duidelijke verhoging zichtbaar was. De herontdekte funderingen zijn weggegraven en in een nabij gelegen, nieuw gegraven gat gedumpt. Mogelijk bevinden zich van de dorpsbebouwing van Assemansbroek nog resten onder de Molenplaat zelf. De locatie van dit dorp valt wegens een grenscorrectie tegenwoordig net binnen de provinciegrenzen van Noord-Brabant. De Molenplaat was eertijds veel groter en komt al voor in de achttiende eeuw. Vanaf 1972 is op de plaat een speciedepot aangelegd door Rijkswaterstaat, om het materiaal dat vrijkwam bij de aanleg van de Schelde-Rijnverbinding (zand, klei en veen) te bergen. De plaat is heringericht als natuurgebied.

Auteur

J.A. Trimpe Burger; herz. Jan J.B. Kuipers (2013)

Literatuur

-C. Dekker, Zuid-Beveland. De historische geografie en de instellingen van een Zeeuws eiland in de middeleeuwen (Krabbendijk, 1982).

-Grijpink, Register op de parochiën, altaren, vicarieën en de bedienaars zooals die voorkomen in de middeleeuwsche rekeningen van den officiaal des aartsdiakens van den Utrechtschen Dom (Amsterdam, 1914).

–Jan J.B. Kuipers (eindred.), Sluimerend in slik. Verdronken dorpen en verdronken land in zuidwest Nederland (Middelburg/Vlissingen, 2004), 47, 48-49 nr. 55.

Wapen

Komt voor op de wapenkaart van Smallegange (1696)(Broecke). Het wapen is waarschijnlijk ontleend aan dat van het geslacht Kervinck van Reimerswale, maar daar staan de zwaarden met de punten omhoogen is het veld rood. De parochie Assemansbroek bestond waarschijnlijk reeds aan het einde van de 13^de eeuw en was gelegen tegenover Bergen op Zoom, op de westelijke oever van de Schelde; in 1530 verdronken. Ze was een bezit van het kapittel van Oudmunster te Utrecht.