Aagtekerke
Het dorp: kenmerken
Aagtekerke is een dorp in de gemeente Veere. Op 1 januari 2021 bedroeg het aantal inwoners 1.480. Het dorp ligt nabij Domburg en Oostkapelle maar ligt zelf niet aan de zee. Aagtekerke was tot 1 juli 1966 een zelfstandige gemeente, waarna het tot 1997 deel uitmaakte van de gemeente Mariekerke. Aagtekerke is genoemd naar de heilige Agatha (patrones van het dorp).
De (intussen protestantse) kerk speelt nog een rol van betekenis in het dorp. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 7 maart 2006 kreeg de SGP in dit dorp 61,8% van de stemmen. Een relatief groot deel van de bevolking is lid van de plaatselijke Gereformeerde Gemeente.
Wapen
Het wapen van Aagtekerke bevat in zilver een gouden buste van een vrouw. Dit is vermoedelijk de heilige Agatha, wat het tot een sprekend wapen zou maken. Het werd op 9 februari 1838 bevestigd als gemeentewapen. De buste is later afgebeeld op het wapen en de vlag van de gemeente Mariekerke. Het wapen van de heerlijkheid Aagtekerke voerde de buste in natuurlijke kleur, met een mantel van purper. Het werd bevestigd op 10 november 1819.
Monumenten
Dorpskerk
Volgens beschikbare gegevens is er sinds 1327 in Aagtekerke een kerk. Deze werd op last van de abt van Middelburg gebouwd met materiaal dat vrijkwam toen de kerk bij de voormalige ringwalburg van Domburg (bij het Groentje) werd afgebroken. De kerk, en daarmee ook het dorp, werd gewijd aan de heilige Agatha, een martelares in de Romeinse tijd, die ca. 250 na Christus ter dood werd gebracht. Van de oude kerk is niets bewaard gebleven. De kerk is, zoals zoveel Walcherse kerken, verwoest in de 80-jarige Oorlog. Het schip van de kerk heeft zijn huidige vorm gekregen in 1625. Voor de protestantse eredienst werd de kerk herbouwd zonder koor. De aanbouw aan de oostzijde dateert uit 1871 en heeft als school en later gemeentehuis gefungeerd. Thans biedt het ruimte aan enkele kerkelijke activiteiten. De ingang van de kerk is via een in 1770 aan de zuidzijde aangebouwd portaaltje. Het kerkgebouw zelf wordt beschouwd als een gaaf voorbeeld van een dorpskerk uit de 17e eeuw. Het is een eenbeukig schip met een tongewelf. Daarbij is de constructie met de zware balken en grote houten sloffen, stoer en markant. In de noord- en zuidgevel bevinden zich vier spitsbogige vensters. Het dak is bedekt met leien.
De toren stamt nog uit de gotische periode. De hoog opgaande steunberen versterken de indruk van soliditeit van het bouwwerk. Tegen de zuidkant van de toren is een wenteltrap aangebouwd. De toren wordt gekroond met een ingesnoerde naaldspits. In het muurwerk zijn ter versiering kruisen, ruiten en andere figuren aangebracht; deze zijn ingemetseld met geglazuurde stenen. De grond rond de kerk heeft, zoals vroeger gebruikelijk was, tot begraafplaats gediend, en dit tot het jaar 1874. Het wordt nu nog wel aangeduid als “oud kerkhof”. Op de hekpalen bevinden zich leeuwtjes die schilden dragen met respectievelijk het wapen van Aagtekerke (de heilige Agatha) en het wapen van de ambachtsheer.
Molen
Korenmolen aan het Molenwegje, Het is de enige achtkantige molen in Zeeland. Gebouwd in 1801. De molen rust op zes teerlingen, waarop zes 2,40 meter hoge velden zijn geplaatst. De molen heeft geen officiële naam, maar is bij velen bekend als ‘de molen van Kwekkeboom’.
Ten zuidwesten van Aagtekerke liggen twee vliedbergen.
Auteur
J.A. Trimpe Burger, herzien: W. van Gorsel, 2021.