Harry Paape
| Harry Paape | |
|---|---|
 Harry Paape, 1979. Bron: Wikimedia Commons | |
| Geboren | 11 mei 1925 St. Annaland |
| Overleden | 5 maart 2001 Amsterdam |
| Beroep | Historicus |
| VIAF | Harry Paape |
Achtergrond, opleiding
Abraham (Harry) Paape was enig kind uit een christelijk gezin. Zijn vader was onderwijzer Bram Paape. Harry Paape behaalde in 1943 zijn HBS-B-diploma aan het Rijkslyceum in Bergen op Zoom. Na een onderduikperiode in Oostkapelle meldde hij zich op 24 februari 1945 als oorlogsvrijwilliger bij de Binnenlandse Strijdkrachten, waar hij op het eiland Tholen een paar maanden mede de dijken bewaakte. Hierna volgde hij een militaire opleiding in Noord-Frankrijk bij de 21e Military Army Group van generaal Montgomery, waarna hij na capitulatie naar Duitsland vertrok voor de bezetting. Na een korte periode in Duitsland ging Harry Paape terug naar Nederland en ging als militair werken in de Rotterdamse haven. Hierna, in de herfst van 1946, ging hij naar Nederlands-Indië. In plaats van als soldaat deel te nemen aan de Politionele Acties in Nederlands-Indië werd hij bibliothecaris op het schip ‘Bloemfontein’ dat troepen, burgers en krijgsgevangenen aan- en afvoerde. Vanaf september 1947 studeerde hij politieke en sociale wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam, waarna hij een loopbaan in de journalistiek ambieerde.
RIOD
Vanaf 1952 was hij verbonden aan het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie (RIOD). Paape begon als werkstudent en stagiair en was van 1953 tot oktober 1956 medewerker onder dr. Lou de Jong. Hierna kreeg Harry Paape een vast dienstverband en ging een jaar zijn doctoraal doen en keerde in 1957 weer terug. In 1959 werd hij hoofd van de afdeling Beheer en in 1970 adjunct-directeur. Van 1979 tot zijn pensionering op 1 juni 1990 was hij directeur van het RIOD, vooral vanwege zijn organisatorische capaciteiten.
Band met Zeeland
Gedurende zijn loopbaan bij het RIOD bleef Harry Paape sterk betrokken bij zijn geboortestreek. De resultaten van de voetbalvereniging WHS uit zijn geboortedorp volgde hij nauwgezet en voor de viering van het 500-jarig bestaan van Sint-Annaland kwam hij terug. Voor zijn werk was hij ook betrokken bij de Zeeuwse geschiedschrijving over de Tweede Wereldoorlog, maar als hij naar Middelburg moest kwam hij over de Oesterdam altijd naar zijn geboortedorp. (Eendrachtsbode, 13-5-2001).
Betekenis
Historicus Harry Paape was een toegewijd dienaar van het RIOD. In tegenstelling tot zijn voorganger Lou de Jong hoefde de taak van Paape niet van lange duur te zijn, maar moest deze kunnen worden volbracht. Hij schreef scènes voor de Bevrijdingstentoonstelling van 1970 in de Nieuwe Kerk in Amsterdam, het Nationaal Oorlogsmuseum in Overloon, en een visuele geschiedenis van de Jodenvervolging in vernietigingskamp Auschwitz. Zijn pragmatische geest gebruikte de diversiteit aan documentaire verhalen ook voor educatieve doeleinden in de vorm van fotoboekjes voor de basisschool en cassettebandjes voor de middelbare school. Paape gebruikte later zijn talenten als regisseur voor deze vorm van geschiedschrijving ook om een reeks nieuwe historische boekjes te produceren en enkele eerdere publicaties te herdrukken. Daarnaast schreef hij 26 radioscripts voor de regionale omroep Zuid in Maastricht. In 1986 werkte hij mee aan de publicatie van Het dagboek van Anne Frank. Naast het oudere personeel – de oorlogsgeneratie – trok Paape ook jongeren naar de administratie-, onderzoeks-, bibliotheek- en Indiase afdelingen. Hij zorgde voor de continuïteit, harmonie en onafhankelijkheid van de hechte werkgemeenschap. Harry Paape had goede connecties en volgde in 1975 Lou de Jong op in de prestigieuze Internationale ‘Comité international de l’histoire de la deuxieme guerre mondiale’. Als secretaris-generaal van de commissie hoopte hij deze activiteiten na zijn pensionering in 1990 voort te kunnen zetten, om zo het verdriet van het afscheid op 65-jarige leeftijd te kunnen verzachten. Zijn plannen om te reizen en te schrijven kwamen echter niet uit, aangezien de ziekte van Alzheimer kort na zijn pensionering verdween.
Paape was van mening dat het volkomen verkeerd is om de Nederlandse oorlogsgeschiedenis te bagatelliseren, alsof Nederland de kleinste weerstand van alle landen zou hebben en de grootste samenzwering met de vijand. Wel vond hij het verzet niet heel spectaculair, maar dat kwam vooral door de geografische situatie en de uitzonderlijke bevolkingsdichtheid.
Publicaties
In tegenstelling tot veel medewerkers van het RIOD heeft Harry Paape maar een aantal publicaties op zijn naam staan. Zijn bekendste geschrift is ‘De Geuzen’, de geschiedenis van de verzetgroep van Bernard IJzerdraat, dat in 1965 als Boekenweekgeschenk werd uitgegeven en nadien nog twee keer is herdrukt. Ook was hij samensteller van een fotoboek voor het onderwijs, ‘de bezettingstijd in beeld’ (1965), en eindredacteur van ‘Bericht van de Tweede Wereldoorlog’, dat in de jaren ’70 in een groot aantal afleveringen verscheen. Bovendien werkte hij samen met David Barnouw en Gerrold van der Stroom aan de volledige uitgave van ‘De dagboeken van Anne Frank’ (1986).
Trivia
Harry Paape betreurde het altijd dat in zijn gezin niet de minste belangstelling voor de periode 1940-1945 bestond.
Bronnen
Auteur
-W. van Gorsel, 2023
Noten