Hoek (houck)
| Hoek (houck) |
|---|
Het dorp: kenmerken
Dorp en voormalige gemeente in Oost Zeeuws-Vlaanderen; sedert de gemeentelijke herindeling van 1 april 1970 binnen de nieuwe gemeentegrenzen van Terneuzen. Tot de voormalige gemeente Hoek behoorden de buurtschappen Den Abeele, Boerengat, Hasjesstraat, De Knol, Wulpenbek Vingerling, Noordhoek en Mauritsfort Hoek telde per 1 januari 2021 2.940 inwoners. Hoek is in oorsprong een dijkdorp, gebouwd aan de noordwesthoek van het Assenederambacht, op een driesprong van dijken waar de Loven-, de Koudeen de Oud Westenrijkpolder samenkomen.
Wapen
Het wapen van Hoek vertoont een kasteel, waarop een oranje-wit-blauwe vlag met een letter M wappert. Ongetwijfeld is dit bedoeld als een afbeelding van het Mauritsfort. Het wapen werd op 31 juli 1817 voor de gemeente bevestigd.
Monumenten
Nederlands Hervormde Kerk
De kerk en toren zijn een vervanging van een eerdere kerk die op dezelfde plaats was gelegen. Het ontwerp van de bakstenen kerk met fronttoren in naar waterstaatsstijl verwijzende stijl werd geleverd door bouwkundige L. de Bruijne. In 1900 werd de toren vervangen en in 1905 volgde de kerk. De verschillende bouwfasen zijn te onderscheiden doordat het toegepaste baksteen iets verschilt.De kerk heeft sinds 1997 de status rijksmonument. In de kerk staat een eikenhouten preekstoel uit 1760 die afkomstig is uit de oude kerk. De glas in loodramen achter de preekstoel stammen uit 1959 en hebben geen monumentale status.
Op 1 januari 2015 werd de kerk door een brand met veel rookontwikkeling grotendeels verwoest. De toren en interieur gingen verloren. Alleen het onderste deel van de toren en de kerkmuren stonden nog overeind. De oorzaak van de brand werd nooit achterhaald. In 2016 werd op deze locatie de kerk herbouwd. De kerk kreeg een modern interieur en het aantal zitplaatsen ging omlaag van 400 naar ruim 100. Ook zitten de kerkgangers de andere kant op, van met de rug naar het orgel naar kijkend naar het orgel. In de toren is een klein mortuarium gerealiseerd waar inwoners van Hoek kunnen worden opgebaard. Het dak is voorzien van zonnepanelen.
Korenmolen
De korenmolen 'Windlust' is een ronde, stenen bovenkruier met stelling, ongetailleerd; bouwjaar 1856/57. In 1959 is de oorspronkelijke stelling verwijderd. De molen werd gerestaureerd in 1979.
Geschiedenis
In de nacht van 25 op 26 no vember 1601 verdronk het ten noorden van het tegenwoordige Hoek en de Lovenpolder gelegen Vreemdijke (Vremdic). De predikant van dit dorp, Johannes Bollius, vluchtte naar het nog nieuwe Mauritsfort uit 1586. In 1603 bezat Bollius weer een pastorie die tevens als kerk diende en zo het centrale punt werd voor de opbouw van een nieuwe gemeente. De plaats waar hij zich met de eerste bewerkers van de herwonnen poldergronden vestigde, was aan de lijzijde van de genoemde driesprong van dijken, het veiligste punt van het toenmalige eilandje dat aanvankelijk uit de twee polders Loven en Koude bestond. De nieuwe vestiging ging de geschiedenis in onder de naam Hoek. De gronden van Vreemdijke, Hertman, Koudekerke, St.-Laurenskerke Pakinge) en een deel van Williamskerke Willemskerke) werden bij Hoek gevoegd. Zeven jaar na de ramp kreeg Hoek een kleine kerk, die al spoedig te klein bleek. Voor de eerste keer werd zij in 1633 vergroot. In 1906 is de huidige kerk gebouwd, achter de uit 1900 daterende toren. Een bekend predikant uit Hoek was Christiaan Meeuwse.
Auteur
J.A. Trimpe Burger, S.J.M. Hulsbergen
Literatuur
- S. Muller, De indeeling van het bisdom.
- Nagtglas, Levensberichten (onder Meeuwse).
- De Navorscher 1853 en 1854 (over Meeuwse).
- Boekzaal 1838 (over Meeuwse).
- Glasius, Godgeleerd Nederland; Biografisch Woordenboek Prot. Godgeleerden.
- Wilderom, Tussen afsluitdammen IV, 384-385.
- Zie voorts: bibliografie, topografische ingang.