Hans Warren

Hans Warren
Hans Warren in 1991, foto: Jaap Wolterbeek, ZB, Beeldbank Zeeland, recordnr. 110505
Geboren	20 oktober 1921 Borssele
Overleden	19 december 2001 Kloetinge
Beroep	dichter, prozaïst, literatuurcriticus
VIAF	H. Warren

Jeugd

Warren op het Pykeswegje bij zijn boerderijwoning in Kloetinge, 1985, foto: Jaap Wolterbeek, ZB, Beeldbank Zeeland, recordnr. 125210

Hans Warren werd geboren in Borssele als enig kind van de water- en wegenbouwkundig ingenieur Pieter Warren, 1890 - 1959) en de onderwijzeres Albertina Temmetje Mennes (1894 - 1951). Het gezin woonde in een huis aan het eind van de Borsselse Zeedijk (dit werd afgebroken na de watersnoodramp van 1953). Daardoor had Warren als kind weinig contact met leeftijdgenoten. Op de Openbare Lagere School in Borssele maakte hoofdonderwijzer Hubert de Priester hem enthousiast voor de natuur. Later, als leerling van het Goese lyceum, was het zijn docent Ernst Jacobi, die latere directeur van Artis werd, die zijn liefde voor de biologie aanwakkerde. Als jongen trok Warren de vrije natuur in, gewapend met verrekijker, potlood en schetsboek, om vogels te spotten. In de oorlogsjaren begon hij een dagboek bij te houden, mede veroorzaakt door de spanningen thuis omdat zijn ouders pro-Duits waren en Warren zich daartegen fel verzette.

Werk en eerste publicaties

Hans, officieel, Johannes Adrianus Menne Warren was enkele jaren ambtenaar op de gemeentesekretarie van Borssele, woonde jarenlang in Nanterre (Frankrijk) en tientallen jaren in Kloetinge. In de periode 1941-1952 publiceerde hij bijdragen over het waarnemen van vogels in tijdschriften als 'De Levende Natuur', 'Ardea', 'De Wandelaar' en 'In weer en wind’. Veelal handelen deze bijdragen over natuurgebieden in Zeeland. In het tijdschrift 'Ardea' publiceerde hij samen met D.A. Vleugel en G.F. Wilmink een 'Avifauna van Zuid-Beveland' (1947). Zijn enige ornithologische publicatie in boekvorm is de studie 'Nachtvogels' (1949). Bovendien vertaalde hij een reeks boeken over de natuur. Grote invloed had op hem Jac.P. Thijsse, die hij persoonlijk heeft gekend. Naarmate de aantasting van het Zeeuwse landschap voortging, schreef Warren minder over het natuurleven. Zijn eerste gedichten publiceerde Warren nog tijdens de oorlog in illegale tijdschriften als 'Maecenas' en 'Parade der Profeten'. Jarenlang was Warren redacteur van het in 1950 opgerichtte Zeeuws Tijdschrift.

Debuut als dichter

In 1946 debuteerde hij met de dichtbundel ‘Pastorale'. Hij publiceerde tot 1982 achttien afzonderlijke bundels. In 1972 en in 1981 verschenen zijn 'Verzamelde gedichten'. Zijn eerste poëzie heeft voornamelijk de liefde en de natuur als onderwerp, de vorm van zijn gedichten is aanvankelijk traditioneel. De invloed van de experimentele is merkbaar in de bundel 'Leeuw lente (1954). Vanaf 'Saki' (1957) vond Warren een onmiskenbaar eigen geluid. Naar vorm is deze poëzie sober, hij schrijft in een beheerste vrije versvorm. Zijn thematiek is liefde, schoonheid en dood. Het Zeeuwse landschap speelt een rol in zijn poëzie van vóór 1957. De korte roman 'Steen der hulp' (1975) speelt in een niet nader aangeduid Zeeuws dorp. Het laatste boek van Warren, een stip op de wereldkaart, verscheen kort voor zijn dood en is een literaire rondgang door zijn eigen huis waarbij de exotische kunstvoorwerpen worden besproken.

Geheim Dagboek

Uiteraard krijgt Zeeland veel aandacht in zijn 'Geheim Dagboek', waarvan deel I (over de periode 1942-1944) en deel II (over de periode 1945-1948) in 1981 en 1982 verschenen. Daarna verschenen bijna jaarlijks chronologisch de vervolgdelen. De serie werd pas in 2009, acht jaar na zijn overlijden gecompleteerd, al verscheen het laatste levensjaar (2001) al in 2002.

Letterkundige Kroniek

Een belangrijke bijdrage aan het literaire leven in Zeeland leverde Warren met zijn 'Letterkundige Kroniek'. Vanaf 11 oktober 1951 was hij als criticus verbonden aan de Provinciale Zeeuwse Courant. Voor zijn kritische arbeid ontving hij in 1970 de Pierre Bayleprijs. Warren schreef vijftig jaar lang de Letterkundige Kroniek. Ter gelegenheid daarvan werd het boek de Oost uitgegeven. Twee dagen na zijn overlijden verscheen de wekelijkse bijdrage voor het laatst in de PZC.

Prijzen

Schilderij van Hans Warren gemaakt door Ad Duvekot in ca. 1956 met op tafel zijn eerste dichtbundel, Collectie Hans Warren, ZB, Beeldbank Zeeland, recordnr. 126390

• 1958 - Van der Hoogtprijs van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde (voor de bundel Saïd)
• 1970 - Pierre Bayleprijs
• 1971 - Zeeuwse Prijs voor Kunsten en Wetenschappen
• 1981 - Culturele Prijs gemeente Goes

Beknopte Bibliografie

• Geheim dagboek, 1939-1940 (Amsterdam, 1993).
• Geheim dagboek, 1ste deel, 1942-1944 (Amsterdam, 1981).
• Geheim dagboek, 2de deel, 1945-1948 (Amsterdam, 1982).
• Geheim dagboek, 3de deel, 1949-1951 (Amsterdam, 1983).
• Geheim dagboek, 4de deel, 1952-1953 (Amsterdam, 1984).
• Geheim dagboek, 5de deel, 1954-1955 (Amsterdam, 1985).
• Geheim dagboek, 6de deel, 1956-1957 (Amsterdam, 1986).
• Geheim dagboek, 7de deel, 1958-1962 (Amsterdam, 1988).
• Geheim dagboek, 8ste deel, 1963-1970 (Amsterdam, 1990).
• Geheim dagboek, 9de deel, 1971-1972 (Amsterdam, 1991).
• Geheim dagboek, 10de deel, 1973-1975 (Amsterdam, 1992).
• Geheim dagboek, 11de deel, 1975-1976 (Amsterdam, 1993).
• Geheim dagboek, 12de deel, 1977-1978 (Amsterdam, 1994).
• Geheim dagboek, 13de deel, 1978-1980 (Amsterdam, 1997).
• Geheim dagboek, 14de deel, 1981-1982 (Amsterdam, 1999).
• Geheim dagboek, 15de deel, 1982-1983 (Amsterdam, 2000).
• Geheim dagboek, 16de deel, 1984-1987 (Amsterdam, 2004).
• Geheim dagboek, 17de deel, 1987-1990 (Amsterdam, 2005).
• Geheim dagboek, 18de deel, 1990-1992 (Amsterdam, 2006).
• Geheim dagboek, 19de deel, 1993-1995 (Amsterdam, 2007).
• Geheim dagboek, 20ste deel, 1996-1998 (Amsterdam, 2008).
• Geheim dagboek, 21ste deel, 1998-2000 (Amsterdam, 2009).
• Geheim dagboek, 2001 (Amsterdam, 2002).
• Demetrios (Amsterdam, 1986).
• Steen der hulp (Amsterdam, 1984).
• Ik ging naar de Noordnol, natuurdagboek 1936-1942 (Amsterdam, 1996).
• Verzamelde gedichten, 1941-1971 (Den Haag, 1972).
• Dr. Jac. P. Thijsse (Wageningen, 1949).
• Verzamelde gedichten (Amsterdam, 2002).
• Een stip op de wereldkaart (Amsterdam, 2001).
• Een vriend voor de Schemering (Amsterdam, 2005).
• Pastorale, gedichten ('s-Gravenhage, 1946).
• Er staat een huis aan Schelde uitgave in de Slib-reeks (Middelburg, 2009).
• De Oost (Middelburg, 2001).

Tekst uit de Encyclopedie van Zeeland 1982-1984

Bekijk de originele tekst uit de Encyclopedie van Zeeland, 1982-1984

Auteurs

P.J. Meertens, A.L. Oosthoek, H. Warren

Literatuur

• Ad den Besten, Stroomgebied, 179-183 (Amsterdam, 1954)

• Paul Rodenko, Tussen de regels, 163-167 (Den Haag, 1956)

• A. Marja, Tussen de gemaskerden, 50-55. (Den Haag, 1958)

• Paul Rodenko, De sprong van Münchhausen, 187-192. (Amsterdam, 2009)

• Warren-nummer van Maatstaf.

• Jan van der Vegt, Verbijstering om Herakles.

• Tom Lanoye, De poëzie van Hans Warren, een thematische studie (1981)

• William Rothuizen, Hans Warren.

• Jan van der Vegt, Zo lang het duurt een eeuwigheid gelukkig (Den Haag, 1981)

• Jan Van der Vegt, Hans Warren.

• Tom Lanoye, Hans Warren.

• Elly de Schipper, De poëzie van Hans Warren.

• Jos Verstegen, Over 'De Olympos' van Hans Warren (Nijmegen, 1982)

-*Gerrit Komrij, Inleiding tot 'Dit is werkelijk voor jou geschreven' (Amsterdam, 1982)