Rilland

Rilland

(Reilande, Relant, Rieland, Roetlande, Rilant, Rylant e.a.). Dorp binnen de nieuwe gemeente Reimerswaal, Zuid-Beveland; 2814 inwoners (1980). Vóór de gemeentelijke herindeling op 1 januari 1970 een zelfstandige gemeente Rilland-Bath, waartoe behoorden: Bathpolder, Drie Haasjes, Duivenhoek, Langendijk, Maire Mairepolder), Stationsbuurt, Tweede weg, Völckerdorp. De samenvoeging met Bath vond plaats in 1878 na de opheffing van het fort Bath; voor die tijd twee afzonderlijke gemeenten: Rilland-Maire en Fort Bath-Bath. Rilland was evenals Maire en Bath een oude ambachtsheerlijkheid. Het huidige dorp Rilland dat op het einde van de 18e eeuw gesticht is midden in de Reigersbergsche polder (bedijking in 1773), is genoemd naar het in 1530 verdronken oude dorp; de naam duidt waarschijnlijk op `rietland'. Wapen: Het wapen van Rilland komt voor op de wapenkaart van Smallegange (1696) en werd op 31 juli 1817 voor de gemeente bevestigd. Het wapen van Rilland-Bath werd bij K.B. van 22 januari 1886 aan de gemeente verleend, waarin de wapens van Rilland, Fort-Bath en Maire werden verenigd. Bij K.B. van 24 november 1966 werd een gouden kroon toegevoegd. Vlag: De vlag werd hij raadsbesluit van 12 maart 1962 ingesteld. De kleuren zijn ontleend aan het gemeentewapen. De schuine baan symboliseert de Kreek rakdam met weg en spoorlijn, de schans herinnert aan het Fort-Bath. Monumenten: De korenmolen `De Witte Molen' uit 1851 is een ronde ongetailleerde stenen bovenkruier met een vertikaal geschoorde stelling. In de N.H. kerk (1928) te Rilland staat een doopvont die door de Staatsen van Lillo naar Bath werd meegevoerd. Geschiedenis: Rilland was tot in de 13e eeuw, een eiland, waar de abdij van Nijvel waarschijnlijk al in het jaar 980 bezittingen had. In het centrale deel van het eiland lagen de dorpen Rilland en Maire (Mare), in het westen ervan Valkenisse en Waarde. De kerk van Rilland wordt voor het eerst genoemd in de tiendlijst van 1275-1280; het is niet bekend aan wie zij was gewijd. De parochie behoorde toe aan het kapittel van Oudmunster in Utrecht. In de kerk was een vicarie ter ere van O.L.V. Binnen de parochie Rilland stond een kapel te Gobbenoord, genoemd in 1365. Aan de oever van de Honte of Westerschelde lag een tol. In 1530 is het dorp ten onder gegaan. Met het oude dorp is de kerk verdwenen die de begraafplaatsen bevatte van enkele edelen, meest uit het geslacht Valckenisse. Het in de 18e eeuw gestichte nieuwe dorp Rilland was evenals het oude een agrarische gemeenschap. Het werd zwaar getroffen door de overstromingsramp in 1953. Van 1904-1966 was er te Rilland een klooster van de capucijnen dat nu in gebruik is als verpleegtehuis voor demente bejaarden, 'De Werfkampen'. Tot 1968 woonde er in Rilland veel personeel van de vliegbasis Woensdrecht; de basis werd in genoemd jaar gesloten en het personeel verhuisde naar elders. De uitvoering van een groot kanaalproject de nieuwe Schelde-Rijnverbinding vlak ten oosten van Rilland en Bath heeft voor een niet onbelangrijke opleving gezorgd.

LITERATUUR

C. Dekker, Zuid-Beveland. Zelandia Illustrata X, 45-47. Aarssen, Ridand. Zie verder bibliografie, topografische ingang.

AFBEELDING

Overzichtskaart gemeente Rilland en Maire. Panorama van Rilland (1969), opvallend door de symmetrische aanleg. De laatste raadsvergadering in Rilland-Bath, voordat deze gemeente opging in de nieuwe gemeente Reimerswaal.