Petronella Johanna de Timmerman

Petronella Johanna de Timmerman
Silhouet van P.J. de Timmerman, houtgravure, ca. 1745-1786, Collectie: KZGW, ZI IV 0872
Geboren	31 januari 1723 Middelburg
Overleden	2 mei 1786 Utrecht
Beroep	dichteres, wetenschapster
VIAF	P.J. de Timmerman

Jeugd

Petronella Johanna was de dochter van Pieter de Timmerman (1698-1753), koopman en directeur van de Middelburgsche Commercie Compagnie, en Susanne van Oordt (1697-1750). Samen met twee jongere broers groeide ze op in Middelburg in een milieu waar kunst en wetenschappen een belangrijke rol speelden. Op haar twintigste publiceerde ze haar gedicht Op de staartstar, zich vertoonende in de jaren 1743-1744, naar aanleiding van de waarneming van de Grote Komeet door haar stadgenoot Jan de Munck op 29 november 1743. Hierin gaf ze naast haar kennis van de dichtkunst ook blijk van haar interesse in de wetenschap.

Huwelijk en dichtwerk

Petronella Johanna de Timmerman trouwde in 1749 met Abraham Haverkamp, commies hij de raadpensionaris en ontvanger van het zegel († 1758) met wie ze ook samen gedichten schreef. Ze legde zich toe op het verzamelen van natuurkundige instrumenten en het uitbreiden van haar wetenschappelijke bibliotheek. Na Haverkamps dood trouwde ze in 1769 met dr. Johann Friedrich Hennert (1733-1813), hoogleraar in de wijsbegeerte, wis- en sterrenkunde te Utrecht, met wie zij tevoren over filosofische en wiskundige onderwerpen gecorrespondeerd had. Gedurende haar huwelijk voerde ze wetenschappelijke experimenten uit en bestudeerde ze samen met haar man de natuurkunde. Ze werd geïntroduceerd als honorair lid van het Haagse dichtgenootschap "Kunstliefde Spaart Geen Vlijt" (KSGV) in 1774. Ze droeg dit Haagse genootschap gedichten voor, vertaalde Franse toneelstukken en wilde een voor vrouwen toegankelijk boek schrijven over de natuurkunde, filosofie en astronomie. Petronella was een vriendin van Befje Wolff.

Overlijden en postuum eerbetoon

Titelpagina van Nagelaaten gedichten (1786).

In 1776 werd ze getroffen door een beroerte, die het haar onmogelijk maakte om verder te werken en haar wetenschappelijke werk uit te geven. Een tweede beroerte leidde tot haar dood in 1786. Haar weduwnaar gaf haar Nagelaten gedichten (1786) uit, met een biografie. Hierin waren veel van haar voor 1757 geschreven gedichten gebundeld.

Tekst uit de Encyclopedie van Zeeland 1982-1984

Bekijk de originele tekst uit de Encyclopedie van Zeeland, 1982-1984

Auteur

P.J. Meertens, herzien J. Francke, 2017.

Literatuur

• P.J. Buijnsters, ‘Petronella Johanna de Timmerman (1724-1786), een vrouw van de Verlichting’, in: Literatuur 84/1.

beknopte Bibliografie

• Lof- en mengel-dichten (S.l., 1744).
• Zegezang op de blyde inkomst van Z.D.H. Willem Carel Hendrik Friso ... als stadhouder der Vereenigde Nederlanden (S.l., 1747).
• Herders- en visscherszang op den algemeenen vrede, gesloten te Aken den XVIII van wynmaand MDCCXLVII (S.l., 1748).
• Nagelaatene gedichten van Petronella Johanna de Timmerman (Utrecht, 1786).