Jaap Goedegebuure

Jaap Goedegebuure
Jaap Goedegebuure. Foto: Biografischportaal.nl
Geboren	24 september 1947 St. Annaland
Beroep	journalist, neerlandicus, literatuurcriticus en hoogleraar Ned. letterkunde
VIAF	Jaap Goedegebuure

Achtergrond, opleiding

Jacob Leendert (Jaap) Goedegebuure groeide op in het Thoolse St. Annaland, waar zijn ouders lid waren van de orthodox-protestante Gereformeerde Bond en zijn vader belastingambtenaar was. Via een verhuizing naar Zeeuws-Vlaanderen kwam Goedegebuure in Middelburg terecht, waar hij zijn middelbare schoolopleiding afrondde. Hij behaalde het diploma gymnasium alpha aan het Stedelijk Gymnasium. Hoewel hij aanvankelijk geschiedenis wilde studeren schreef hij zich in voor de studie Nederlandse taal- en letterkunde aan de Universiteit Leiden en algemene literatuurwetenschap aan de Universiteit Utrecht. Hij promoveerde in 1981 in Leiden bij H.A. Gomperts op het werk van de dichter Hendrik Marsman met het proefschrift ‘Op zoek naar een bezield verband’.

Literatuurcriticus

Na zijn afstuderen was Jaap Goedegebuure van 1981 tot 1998 literatuurcriticus bij het opinieweekblad Haagse Post, later HP/De Tijd, totdat hij werd opgevolgd door columnist Max Pam. Goedegebuure was van 1986 tot 2005 hoogleraar in de geschiedenis en theorie van de Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit van Tilburg. Daarnaast gaf hij van 2003 tot 2006 colleges aan de Radboud Universiteit te Nijmegen als bijzonder hoogleraar monumentaal literair erfgoed. In 2005 volgde hij Ton Anbeek op als hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde aan de Universiteit Leiden. De titel van zijn oratie was ‘Het mythische substraat. Verhaalpatronen in de Nederlandse literatuur van de twintigste eeuw’. In zijn Leidse periode doet Goedegebuure vooral onderzoek over de verhouding tussen literatuur en religie als cultuurhistorisch of -kritisch fenomeen in de laatste decennia van de afgelopen eeuw. Jaap Goedegebuure ging in 2012 met emeritaat, op 14 december 2012 sprak hij zijn afscheidsrede ‘Het pernicieuze slot’ uit. Ook werd de afscheidsbundel 'Strijd! Polemiek en conflict in de Nederlandse letteren' gepubliceerd. Zijn opvolger was Yra van Dijk. Daarnaast schreef hij recensies voor Trouw. Jaap Goedegebuure is een bewonderaar van het werk van onder anderen Gerard Reve, W.F. Hermans, Hugo Claus, Menno ter Braak, Frans Kellendonk en E. du Perron. In 1999 publiceerde hij ‘Zee, berg, rivier, de biografie van Hendrik Marsman’. Over zijn werk als criticus zei hij ooit: "Criticus is een ongezellig beroep. Je moet je vrienden niet in de literatuur zoeken. Schrijvers hebben een groot ego."

Bibliografie: een selectie

• (1981) Op zoek naar een bezield verband. De literaire en maatschappelijke opvattingen van H. Marsman in de context van zijn tijd. Van Oorschot, Amsterdam. ISBN 90-282-0535-7 (twee delen, deel 1 ook verschenen als academisch proefschrift)
• (1982) Tegendraadse schoonheid: over het werk van Jeroen Brouwers. Wetenschappelijke Uitgeverij, Amsterdam. ISBN 90-6287-982-9
• (1983) Over Rituelen van Cees Nooteboom. Arbeiderspers, Amsterdam. ISBN 90-295-3256-4
• (1987) Decadentie en literatuur. Arbeiderspers, Amsterdam. ISBN 90-295-1783-2
• (1988) Afscheid van het lezen (diesrede). Katholieke Universiteit Brabant, Tilburg.
• (1989) Nederlandse literatuur 1960-1988. Arbeiderspers, Amsterdam. ISBN 90-295-1673-9
• (1989) Te lui om te lezen? Van Oorschot, Amsterdam. ISBN 90-282-0728-7
• (1990) De toekomst van het verleden: boek, geschiedenis, onderwijs. Nederlands Bibliotheek en Lektuur Centrum, Den Haag. ISBN 90-6252-557-1
• (1992) Hedendaagse Nederlandstalige prozaschrijvers. Ons Erfdeel, Rekkem. ISBN 90-70831-37-6
• (1992) Nieuwe zakelijkheid. HES, Utrecht. ISBN 90-6194-038-9
• (1993) De schrift herschreven (in de reeks De bijbel in de moderne literatuur). Amsterdam University Press, Amsterdam. ISBN 90-5356-061-0
• (1996) Literatuurwetenschap in Nederland: een vakgeschiedenis. (met Odile Heynders). Amsterdam University Press, Amsterdam. ISBN 90-5356-190-0
• (1997) De veelvervige rok (in de reeks De bijbel in de moderne literatuur). Amsterdam University Press, Amsterdam. ISBN 90-5356-238-9
• (1999) Zee, berg, rivier: Het leven van H. Marsman. Arbeiderspers, Amsterdam. ISBN 90-295-2159-7
• (2001) Het verschrikkelijke wonder: over de Tweede Wereldoorlog en de Nederlandse literatuur na 1945 (diesrede). Katholieke Universiteit Brabant, Tilburg ISBN 90-72725-30-1
• (2005) Geloof als kunstgreep; christendom in de spiegel van romantiek en (post)moderniteit. Radboud Universiteit Nijmegen, Nijmegen. ISBN 90-9019063-5
• (2009) Een klievende roman: over Opwaaiende zomerjurken van Oek de Jong (red.). Augustus, Amsterdam. ISBN 978-90-457-0285-8
• (2010) Nederlandse schrijvers en religie 1960-2010. Vantilt, Nijmegen. ISBN 9789460040542
• (2015) Wit licht; poëzie en mystiek in de Nederlandse literatuur van 1890 tot nu. Vantilt, Nijmegen. ISBN 9789460042348
• (2016) Libelle's zeven zaligheden. 7 gedichten. Leiden
• (2018) Stille venijnen. Verderf en verdervers in het werk van Louis Couperus. Leiden
• (2018) Kellendonk. Een biografie. Querido, Amsterdam ISBN 9789021409979
• (2020) Jong in de jaren zestig. De muziek van Frans Kellendonk. Querido, Amsterdam ISBN 9789021421520
• (2022) Door de jaren heen lezen. Over boeken en schrijvers. In de Knipscheer. Haarlem ISBN 9789493214644

Bronnen

• Jaap Goedegebuure (documentatiemap) (Middelburg: Zeeuws Documentatiecentrum, 2008)

Auteur

-W. van Gorsel, 2023