Etty Hillesum

Etty Hillesum
Omslag van het boek 'Etty' De nagelaten geschriften ...
Geboren	15 januari 1914 Middelburg
Overleden	30 november 1943 Auschwitz
Beroep	schrijfster
VIAF	E. Hillesum

Leven en werk

Geboortehuis van Etty Hillesum aan Molenwater 77, foto: M. van der Weide, 24 november 2016, ZB, Beeldbank Zeeland, recordnr. 156733.

De vader van Etty Hillesum was vanaf 1911 docent klassieke talen te Middelburg. Hij trouwde in 1912 te Amsterdam met Rebecca Bernstein. Etty werd geboren op Molenwater 77, maar verhuisde toen ze vier maanden oud was en zag de stad nimmer terug. Hillesum verbleef na Middelburg in Hilversum (1914-1916), Tiel (1916-1918), Winschoten (1918-1924), Deventer (1924-1932) en Amsterdam (1932-). Na zes jaar gymnasium in Deventer vertrok Hillesum naar Amsterdam om rechten te studeren. Na met haar broer op kamers te hebben gewoond en weer korte tijd in Deventer te hebben verbleven zou ze vanaf 1937 gaan samenwonen met Hendrik J. Wegerif. Daar schreef ze haar dagboeken in haar kamer aan de Gabriël Metsustraat.

In haar studententijd verkeerde Etty Hillesum in een links, antifascistisch studentenmilieu en was politiek en sociaal geïnteresseerd zonder lid van een politieke partij te zijn. Op 23 juni en 4 juli 1939 legde zij het doctoraalexamen Nederlandse Rechten (publiekrechtelijke richting) af, maar haar studieresultaten waren weinig opvallend. Daarnaast studeerde Hillesum ook Slavische talen in Amsterdam en Leiden, maar door de oorlogsomstandigheden kon zij deze studies niet met een examen afsluiten. Wel bleef ze tot het eind toe met het bestuderen van de Russische taal en literatuur doorgaan en heeft zij ook les gegeven. Zij verzorgde een cursus Russisch voor de Amsterdamse Volksuniversiteit en later gaf zij privé-lessen tot haar definitieve vertrek naar kamp Westerbork. Toen zij in 1943 via Westerbork naar naar Auschwitz werd gedeporteerd, zat in haar rugzak een bijbel en een boek over Russische grammatica.

Etty Hillesum stierf uiteindelijk op 29-jarige leeftijd in het concentratiekamp Auschwitz. Zij werd bekend door haar dagboeken die pas in 1981 onder de titel ‘Het verstoorde leven’ werden uitgegeven. Sindsdien werden alle dagboekaantekeningen en brieven verzameld, van commentaar voorzien en uitgegeven. Hierin legde ze tegen de dreiging van een wereldoorlog verantwoording af van haar geloof in de menselijke mogelijkheden, waarmee zij zich ontworstelde aan het gezag dat op de ondergang van de joodse bevolkingsgroep uit was. Daarmee ontstak zij niet alleen voor zichzelf een licht, maar jaren later ook voor honderdduizenden anderen. Aan het geboortehuis, hangt een plaquette met een citaat uit haar dagboeken: Op ieder plek van deze aarde is men thuis, wanneer men alles in zich draagt.

Trivia

In 2016 werd de Stichting Etty Hillesum Onderzoeks Centrum opgericht, welke in het Zeeuws Archief te Middelburg werd gevestigd.

Bibliografie

• E. Hillesum, 'Etty.' De nagelaten geschriften van Etty Hillesum (Amsterdam, 1986).

Auteur

-J. Francke, 2017

Bronnen

• Site Etty Hillesum Onderzoeks Centrum
• Klaas A.D. Smelik (red.), Gideon Lodders en Max Tempelaars (tekstverzorging), et al., Etty. De nagelaten geschriften van Etty Hillesum, 1914-1943 (Amsterdam, 1986).
• Klaas A.D. Smelik (red.), et al., Etty Hillesum 1914-2014 (Antwerpen/Apeldoorn, 2014).
• E. Hillesum, Etty. De nagelaten geschriften van Etty Hillesum (Amsterdam, 1986).