Fanfare

Fanfare

Fanfare Veronica uit Zuidzande met op de voorgrond drumband Harmonie uit Oostburg voor de watertoren in Oostburg. Foto: O. de Milliano, 1971. Bron: ZB/Beeldbank Zeeland, rec.nr. 79072

Fanfare

Alhoewel in Zeeland reeds eerder harmonie- en fanfareverenigingen bestonden (bijv. in Hulst, Kruiningen, St.-Annaland en Heinkenszand) zijn de meeste verenigingen omstreeks 1898 (aanvang van de regering van koningin Wilhelmina) opgericht.

Functie

In principe dient het plaatselijke korps als levende begeleiding of als gangmaker van de feestvierende bevolking. Het wordt dan ook gedragen door de bevolking.

Harmonie en Fanfare

Het samenstellen van een harmonie- of fanfaregezelschap hangt af van het aantal beschikbare leden en de instelling van de dirigent. Bijna elke Zeeuwse gemeente bezat aanvankelijk één of meer harmonie- of fanfaregezelschappen.

Brassband

De op Engelse leest geschoeide brassbands zijn van latere datum. De in haar mogelijkheden begrensde bands (standaardbezetting 25 man) dateren van 1968. Zij vertolken de 'Engelse toon' die stamt uit de muziek van de Engelse Leger des Heils korpsen. De eerste Brassband in Zeeland werd in 1968 gevormd onder leiding van Jac. den Toonder gevolgd door de muziekvereniging 'Onda' uit Middelburg. Ten behoeve van deze bands wordt speciale muziek geschreven. Thans zijn er 12 brassbands in Zeeland die zich vinden in de Commissie Zeeuws Brassband Festival. De Brassband Excelsior Kloetinge nam als eerste in de geschiedenis, komende van het vaste land van Europa in 1969 te Londen in de Royal Albert-Hall deel aan 'the National Finals' van 'The National Brass Band Championships of Great Britain'.

Organisatie

In 1917 werd in Zeeland de Zeeuwse Bond voor Harmonie- en Fanfare gezelschappen opgericht. Als oprichters kunnen o.a. genoemd worden de heren A.C. Blok te Kruiningen, Flipse te Wissenkerke en Constandse te Goes. Aanleiding tot de oprichting van deze organisatie was de behoefte aan onderlinge uitwisselingen op de z.g.n. festivals en evenementen zoals de Kruiningse, de Heinkenszandse en de Kwadendamse kermis. Naast deze bond ontstonden later in de regio: de West Zeeuws-Vlaamse Bond; de R.K. Bond Oost Zeeuws-Vlaanderen; de Thoolse Bond; de Schouwse Bond.

Concoursen

Het eerste concours werd georganiseerd door de Zeeuwse Bond in 1919. Met de komst van het wedstrijdelement begon het muzikale peil te stijgen. Omstreeks 1926 was de muziekvereniging 'Apollo' te Wissenkerke o.l.v. de dirigent Flipse het topkorps. De Zeeuwse muzikant kon zich in de eerste jaren niet 'optrekken' aan goede muziek omdat men niet beschikte over radio en grammofoon. In de Eerste Wereldoorlog maakte men in Zeeland kennis met de Staf muziekkorpsen. De Zeeuwse Bond organiseerde in samenwerking met de plaatselijke verenigingen in de loop der jaren zeer vele en drukbezochte concoursen die gejureerd werden door musici beschikbaar gesteld door het overkoepelende lichaam: de Koninklijke Nederlandse Federatie voor Harmonie-, Fanfareverenigingen en Brassbands.

Concerten

Grote bekendheid verwierf in Zeeland de onder leiding van Jan Morks door de muziekvereniging 'Onda' uitgevoerde concerten te Middelburg op het Abdijplein of op het Molenwater. Thans geeft elk korps in zijn plaats regelmatig concerten. Vaak worden gastkorpsen uitgenodigd of musiceert men in groepsverband. Naast de plaatselijke initiatiefnemers treffen wij als organiserende instanties aan: de Zeeuwse Bond voor Harmonie- en Fanfaregezelschappen en Brassbands; de Commissie Zeeuws Brassband Festival; de Commissie Manhuistuinconcerten te Goes; de Commissie Goese Muziekavonden waaronder de Commissie Lentefestival. Bijna in geheel Zeeland vinden van tijd tot tijd blaasconcerten plaats in kerkgebouwen of worden godsdienstoefeningen begeleid door een korps.

Studie

Zeer vele muzikanten danken hun opleiding aan de korpsdirigenten. Daarnaast zijn het de Zeeuwse Muziekschool gevestigd te Middelburg, Goes en Zierikzee, en de Zeeuws-Vlaamse Muziekschool te Terneuzen die een goede bijdrage leveren aan de vorming van de muzikant.

Bekende figuren

Op het terrein van de blaasmuziek staan als pioniers en selfmade mensen bekend: Jan Morks te Middelburg; Eduard Flipse, dirigent van de Harmonie 'Apollo' te Wissenkerke; Jac. den Toonder, dirigent van de Brassband 'Excelsior' te Kloetinge, de Fanfare 'Euterpe' te Heinkenszand en de Fanfare `Accelerando' te St.-Annaland; W.P.J. van Boven, cornettist en docent. Jacobus den Toonder, geboren te Kloetinge 2 april 1910 en wonende te Kloetinge, van beroep typograaf, dirigent en arrangeur, studeerde bij de dirigent C.G. Govaerts en bij de componist P. van Meyer. Hij is dirigent van de Brassband 'Excelsior' Kloetinge, de Fanfares 'Euterpe' Heinkenszand en`Accelerando' St.-Annaland. Was dirigent van `Conamore' Hoedekenskerke, 'de Echo' Wilhelminadorp, 'Con Affezione' Kwadendamme en 'Hosanna' Goes. Selfmade man. Hij bespeelde de kleine trom, de flugelhorn, de cornet en de euphonium. Dirigeerde vele korpsen o.a. voor radio en t.v. en in de Royal Albert Hall te Londen. Behaalde met de toenmalige fanfare 'Excelsior' Kloetinge op het Topconcours te Arnhem in 1969 het hoogste aantal punten (kampioenschap). Willem Pieter Jan van Boven, geboren te Hansweert 27 juni 1939, woonde te Hansweert, Goes, Kloetinge en Hoorn, studeerde cornet en trompet. Was lid van: de Harmonie `Scheldegalm' Hansweert van 1950-1958; de Fanfare/Brassband `Exelsior' Kloetinge van 1958 tot 1978 (lid van het dagelijks bestuur). Thans lid van de Amsterdamse Politiekapel. Doceert cornet en trompet aan de Streekmuziekschool West Friesland te Hoorn. Was zeer vele malen winnaar op plaatselijke, provinciale en landelijke solistenconcoursen. Bespeelt flugelhorn, cornet en trompet. Trad zeer vele malen op voor radio en televisie. Werd in 1975 winnaar van de Gijsbert Nieuwland Trophee bij de Vara solistenwedstrijd. In 1974 werd hij kampioen cornettist op het Nationale Britse Solistenkampioenschap te Oxford. Was o.m. solist bij het Metropoolorkest, Promenadeorkest en de militaire Johan Willem Friso Kapel (eerste amateur!).

Auteur

A.J. Blok