Zwake, (de)

Zwake, (de)

Tekst uit de Encyclopedie van Zeeland 1982-1984

Waternaam. De Zwake (Zwaak, Swaak, De Zwe(e)ke) ontstond ten gevolge van de rampzalige vloed van 1014 toen tussen Walcheren en Zuid-Beveland een ware binnenzee werd geformeerd. Enkele stukken land in de (tegenwoordige) Zak van Zuid-Beveland bleven gespaard; het gebied van Borssele en het oostelijk gelegen eiland Baarland. Omstreeks 1200 waren deze eilanden aaneengedijkt en bleef de Zwake als een brede stroom over tussen het gebied van de Brede Watering met als zuidelijk punt de heerlijkheid Nisse en het gebied van Borssele en Baarland. De Zwake fungeerde als een belangrijke scheepvaartweg van Middelburg naar Antwerpen. Tussen 1200 en 1550 werd de Zwake ingedijkt middels een groot aantal poldertjes die als een tros aan de zuidzijde van de Breede Watering kwamen te hangen. Het sluitstuk aan de westelijke zijde was de dam onder Heinkenszand die in 1554 werd gelegd tussen de St.-Anthonispolder en de Zuiderlandpolder. In het oostelijke gebied van de Zwake kwam een vaste oeververbinding tot stand toen in 1445 een dam werd gelegd tussen 's-Gravenpolder (Oude Polder van Voortrappen) en de Nieuwe Hoondertpolder. Aan weerszijden van deze dam kwamen de Middelzwakepolder en de Oude en Nieuwe Zwakepolders tot stand. Door de dam werd de oude vaarweg Middelburg-Antwerpen afgesloten. Aan de westzijde van het overblijfsel van de Zwake ontstond door de dam van 1554 de Louisepolder, genoemd naar de echtgenote van de ambachtsheer van Nisse, Louise van Croy. Wat er nog overbleef van de Zwake werd verder opgevuld door bedijkingen in de 17e eeuw; de Nieuwe Kraayertpolder van 1612, de hardijking van de polder Borssele in 1616 en de West Kraayertpolder van 1642. In de Zak van Zuid-Beveland vindt men onder Nisse en 's-Gravenpolder in het landschap sporen van de Zwake terug in de vorm van overblijfselen van de oude bedding, kreken en welen. Het 11 ha metende natuurgebied bij de Zwaaksedijk onder 's-Gravenpolder geeft hiervan een goed voorbeeld.