Zonnemaire/EvZ1982-1984

Zonnemaire

Tekst uit de Encyclopedie van Zeeland 1982-1984

De tot 1961 zelfstandige gemeente Zonnemaire bestond uit de polder Zonnemaire, waarin het dorp Zonnemaire en het gehucht Nieuw Bommenee lagen. Nu behoort het tot de gemeente Brouwershaven. Het huidige dorp Zonnemaire bestaat uit twee delen, het eigenlijke dorp Zonnemaire, een polderdorp, en het vroegere gehucht Nieuw Bommenee op de dijk; 664 inw. (1980). De naam Zonnemaire is afgeleid van Sonnemare, het water dat vroeger Bommenee van Dreischor scheidde. Wapen: Dit is een sprekend wapen een zon oprijzend uit een meer. Het komt al voor op de kaart van Schouwen van 1540. De wapenbevestiging van 1817 verviel door het niet betalen van de leges, maar bij Koninklijk Besluit van 4 februari 1950 werd het opnieuw bevestigd. Varia: In 1865 is professor Pieter Zeeman (Nobelprijswinnaar) in het huis met trapgevel te Zonnemaire geboren. De in 1873 opgerichte harmonie 'Nut en Uitspanning' is de oudste dorpsharmonie van Schouwen-Duiveland. Monumenten: Borstbeeld van professor Zeeman, in 1950 door Amsterdam aangeboden. De korenmolen 'De Korenbloem' uit 1873 is een ronde licht getailleerde stenen bovenkruier met een lage schuin en verticaal geschoorde stelling. De molen is gebouwd ter vervanging van de in 1872 afgebrande houten zeskante grondmolen die aan het zg. 'wiel' langs de Blooische dijk stond, maar niet op dezelfde plaats herbouwd mocht worden. Geschiedenis: De Sonnemare wordt reeds in 776 genoemd. Het is het water dat Bommenee van Schouwen scheidde en tevens de begrenzing vormde van het oude Voorne aan de oostzijde. In 1304 voer, volgens Melis Stoke, de Frans-Hollandse vloot door de Sonnemare om de Noordgouwe te bereiken met het doel Zierikzee te ontzetten. In 1374 werd de Sonnemare aan een zijde afgedamd door de inpoldering van de Noordgouwepolder. De Sonnemare is daarna vrij snel verland, want in 1401 werd de polder Zonnemaire ingedijkt. Een parochie Zonnemaire wordt in 1442 vermeld. De in de 15e eeuw gebouwde kerk was gewijd aan B. Maria de Dolore en was een dochterkerk van de kerk van Dreischor. De kerk is in 1866 afgebroken, in 1867 werd voor f 25.000,- de huidige kerk gebouwd. In 1570 werd Bommenee overstroomd. Bij privilege van 1571 werd daarom bepaald, dat ook Zonnemaire met 2 Carolus guldens per gemet moest bijdragen tot herstel van de dijken. Wanneer in 1682 Bommenee wederom werd geïnundeerd, namen de ingelanden van Zonnemaire in 1684 maatregelen ter beveiliging van hun gebied. Ze sloten de uitwateringssluis naar Nataars af en verhoogden de dijken met aarde uit de ondergelopen polder. Na de ondergang van Bommenee vestigden de verdreven inwoners zich op de dijk bij Zonnemaire en ontstond de zelfstandige burgerlijke gemeente Nieuw Bommenee. In 1866 werd Nieuw Bommenee bij Zonnemaire gevoegd. Kerkelijk heeft Nieuw Bommenee altijd tot Zonnemaire behoord. In 1838 werd het tijhaventje van Zonnemaire gegraven (in 1896 vergroot). Dit haventje is lange tijd belangrijk geweest voor de afvoer van landbouwproducten uit de aangrenzende streek. Tevens vertrok uit dit haventje een beurtschip op Rotterdam. Zonnemaire is een landbouwgemeente. Vroeger is er veel meekrap verbouwd. In Zonnemaire stond de meestoof 'de Landbouw' en in Nieuw Bommenee de meestoof 'de Wassende Maan'. Er is al meer dan een eeuw een landbouwmechanisatiebedrijf te Zonnemaire gevestigd.

LITERATUUR

Grijpink, Register. S. Muller, lndeeling bisdom. Wilderom, Tussen afsluitdammen II. Schönfeld, Waternamen, 195-196.