Prins en Dingemanse
| Prins en Dingemanse |
|---|
Mosselen-, oester en schaaldierverwerkend bedrijf in Yerseke.
Geschiedenis van het bedrijf
1880: Het begin
De moderne oesterkweek startte rond 1870 met Yerseke als centrum. Tien jaar later, in 1880, begon landbouwer Jacob Prins onder de naam Jac. Prins aan de Havendijk in Yerseke een bedrijf voor oesterteelt en -handel. Hij richtte het bedrijf onder andere op om twee van zijn drie zoons een gezonde financiële toekomst te geven.
In 1927 begon Jan Prins vanuit Bruinisse met kreeftenvisserij op de Grevelingen. Vier jaar later, in 1931, werd de kreeftenfirma Jan Prins uitgebreid met een schaaldier- en schelpenhandel. De activiteiten van de oesterfirma Jac. Prins kwamen erbij. De naam wordt Jan Prins, in de volksmond 'De firma Prins'.
In 1937 was er vanuit de firma Jan Prins - aan de Grintweg in Yerseke - de oprichting van conservenfabriek De Zeeuwsche Banier.
In 1951 richtte Jan Prins met anderen een bedrijf op voor handel in verse mosselen.
In de jaren vijftig zaaide een mosselparasiet dood en verderf in de Zeeuwse wateren. Door deze bedreiging ontdekten de Zeeuwse mosselkwekers de Waddenzee als nieuw broedgebied.
De winter van 1962/'63
Door een zeer strenge winter van 1962/'63 stierf vrijwel het hele kreeftenbestand in de Oosterschelde uit. Ook vroor 90 procent van de oesters kapot. Veel kwekers stopten ermee, Prins zette door. Later, bijv. in de jaren 80, zou de mosselsector nog vaker geconfronteerd worden met de verwoestende werking van strenge vorst.
1980: Prins & Dingemanse BV
In 1980 werden verschillende bedrijven door de verzwaring van de Oosterscheldedijk gedwongen te verhuizen naar het nieuwe bedrijfsterrein aan de Korringaweg. De firma's Prins en Dingemanse besloten de krachten te bundelen en samen te gaan. Zo werd de onderneming Prins & Dingemanse BV opgericht. De kleur geel en het rood-wit-blauwe logo doen hun intrede.
1987: Stormvloedkering
In 1987 opende Koningin Beatrix de stormvloedkering in de Oosterscheldemonding. Het behoud van getijden en zout water was de redding van de schaal- en schelpdiersector. Dit was mede een gevolg van een succesvolle lobby van de mosselvisserij en de milieubeweging.
Jaren 90: Overname en technische verbeteringen
Begin jaren 90 werd Prins en Dingemanse overgenomen door het Franse concern Euro Nature. Omdat het niet goed uitpakte wordt het bedrijf na twee jaar weer teruggekocht door de familie Prins.
De jaren 90 werden voor het bedrijf vooral gekenmerkt door technologische vernieuwingen. Zo introduceerde Prins & Dingemanse in 1994 de lekvrije mosselemmer, bestemd voor de supermarkt. Een jaar later, in 1995, ontving het bedrijf, als eerste visbedrijf in Nederland, het ISO-9002 certificaat ten bewijze van een goede en voedselveilige productie en distributie. Het bedrijf nam tevens als eerste mosselbedrijf een waterzuiveringssysteem met koeling voor de verwerking van de mosselen in bedrijf. Hierdoor werd Oosterscheldewater gezuiverd tot drinkwaterkwaliteit (het blijft wel zout) en gekoeld tot 1 graad Celsius. Met dit gezuiverde en gekoelde water volgde een naverwatering en schoonmaak en kunnen de mosselen de koelwagens in voor transport.
In 1997 ontwikkelde Prins & Dingemanse de lekvrije en vershoudende MAP-verpakking voor schaal- en schelpdieren, waarvoor diverse octrooien worden verleend. De uitvinding zorgde voor een enorme stimulans van de afzet van mosselen. Hierdoor was het mogelijk schelpdieren over de hele wereld te exporteren. In licentie was de verpakking ook aan buitenlandse collega-mosselbedrijven verkocht. Een van de zeventien BV's van Prins en Dingemanse hield zich hiermee bezig. De verleende octrooien zorgden wel voor veel opschudding. Door 9 andere bedrijven werd het octrooi aangevochten, maar dat werd door de rechter niet gehonoreerd.
2006: Koninklijk!
In 2006 verleende Koningin Beatrix op voorspraak van de burgemeester van Reimerswaal en de CvK van Zeeland het dan 125 jaar bestaande bedrijf het predicaat koninklijk. Om hiervoor in aanmerking te komen moet het bedrijf tenminste 100 jaar bestaan, van groot belang zijn binnen zijn vakgebied en van landelijke betekenis zijn. Vanaf 2006 heette het bedrijf officieel de Prins Groep 'Koninklijk schaal- en schelpdierenbedrijf Prins & Dingemanse'. In Nederland zijn ongeveer 150 bedrijven met het predikaat 'Koninklijk'.
Mosselen waren intussen het hele jaar door verkrijgbaar. Als het mosselseizoen tussen april en juli stil ligt werden er door Prins & Dingemanse dan ook mosselen uit Canada of Noorwegen aangevoerd. In duidelijk herkenbare verpakkingen, waarop de herkomst van de mosselen duidelijk staat aangegeven.
Omdat de Nederlandse overheid vanwege milieuredenen de vangst van natuurlijk mosselzaad in de Waddenzee aan banden legde besloot Prins & Dingemanse in 2006 te gaan investeren in de kunstmatige kweek van mosselzaad. Daartoe kocht het bedrijf tien hectare landbouwgrond en twee hectare industriegrond nabij Yerseke (Olzendepolder).[1] Ook werd geïnvesteerd in speciale vanginstallaties.
Prix d’ Elite
In 2009 won Prins en Dingemanse de prestigieuze Prix d’ Elite met het product 'de Oesterproeverij'. Drie jaar later, in 2012, herhaalde het bedrijf deze stunt. Ditmaal met de Zeeuwse Creuse Caresse. Een oester die in een waar ‘wellness resort’ wordt gevoed met het beste Oosterscheldewater en algen. Dit geeft de oester een unieke smaak.
Vijfde generatie
In 2013 trad de vijfde generatie Prins toe tot het directieteam.
Mosselverwerkingsproces
De meeste Zeeuwse mosselen zijn intussen afkomstig uit de Waddenzee, waar het mosselzaad wordt gehaald. Dit zaad wordt verhandeld op de mosselveiling en uitgezet op de mosselpercelen in de Oosterschelde. Op deze banken kunnen de mosselen dan verder groeien. Als de mosselen groot genoeg zijn voor consumptie worden ze uit het water gevist en in een bacterievrij bassin gelegd ('verwateren'). Zo wordt eventueel aanwezig zand uit de mossel gespoeld en krijgen de mosselen tijd te herstellen.
Na het verwateren volgt het sorteren op grootte. Tot slot worden de mosselen (waterdicht) verpakt. Om de mosselen levend te houden - vanwege de smaak - wordt door Prins en Dingemanse een mengsel van koolzuur en zuurstof toegevoegd.
Verkoopassortiment
Prins en Dingemanse verkoopt de volgende producten:
- Mosselen, te onderscheiden naar grootte: van Goudmerk via Jumbo, Imperial, Super en Extra.
- Oesters
- Schelpdieren, bijv. alikruiken, amandelschelpen en kokkels
- Schaaldieren, bijv. kreeft
- Conserven, diepvriesproducten en zeegroenten
- Overig, bijv. mosselpannen etc.
Mosselen maken ongeveer 80% van het assortiment uit, oesters 15% en de overige artikelen 5%. De mosselen worden vooral verkocht aan de horeca in België en supermarkten in Frankrijk. Kokkels worden vooral afgezet in Zuid-Europa.
Prins en Dingemanse is een van de vier grote mosselbedrijven in Zeeland. Daarnaast zijn er de volgende gerenommeerde bedrijven: Barbe, Roem van Yerseke en Delta Mossel. Gezamenlijk realiseren zijn ongeveer 50% van de totale omzet in de schelpdierverwerking in Nederland.
Auteur
W. van Gorsel, 2017