Petrus Dieleman/EvZ1982-1984

(Axel 9 nov. 1873 - Amersfoort 19 jan. 1961). Bestuurder. Studie gymnasium te Zetten, rechten aan de Vrije Universiteit van Amsterdam en de Universiteit van Groningen (1898). Vestigde zich als advocaat te Middelburg in 1899. In 1900 lid Provinciale Staten voor de Anti-Revolutionaire Partij. Sinds 1916 onafgebroken lid van gedeputeerde staten tot 1944. Dieleman was een veelzijdig mens, een man met een brede visie op sociale vraagstukken, kenner van de provincie, scherp jurist, daarenboven een gevierd redenaar' (De Bree, Zeeland 1940-1945). Hoewel Dieleman als advocaat bekend was in heel de provincie (en ook daarbuiten), deken van de orde der advocaten te Middelburg en kantonrechter-plaatsvervanger, lag zijn grote kracht op bestuursterrein. Hij streefde er naar de provincie van gas en electriciteit te voorzien, een goed stel wegen te bezorgen (volgens hem te vergelijken met de 'aderen’ in het menselijk lichaam'), polders en waterschappen te fuseren (het waterschap Het Vrije van Sluis is zijn schepping) en verkeersmogelijkheden te bevorderen (bruggen en tramwegen). De oprichting van de Zeeuwse polderen waterschapsbond (1919) is aan hem te danken. Sedert 1920 voorzitter van de Zeeuwse Landbouwmaatschappij, trachtte hij waar ook in de bres te staan voor de belangen van de landbouw in de provincie. Als spreker in de Staten en als redenaar voor talrijke vergaderingen schuwde hij geen middel om de gevoelens van zijn hoorders te bespelen. In brochures, die blijk geven van grote historische kennis van de provincie, wees hij op de geschiedkundige achtergronden van actuele zaken. Nog in 1953 geeft hij een brochure uit over de ordonnantie van het Quartier van Ter Neuse (1576) om er op te wijzen dat ook in vroeger tijden naar aanleiding van stormvloeden maatregelen genomen werden om de polders tot grotere eenheden samen te smeden. Tijdens de tweede wereldoorlog was Dieleman waarnemend commissaris der provincie Zeeland (reeds sedert 1922 verving hij de commissaris der koningin bij voorkomende gelegenheden). Bekleed met een niet onaanzienlijke macht voor zover de bezetter dit toeliet heeft hij getracht met de Duitse machthebbers zaken te regelen die volgens hem voor de provincie het beste waren. Het is hem als beginselloos opportunisme verweten. Kon in 1941 zijn 25-jarig jubileum als gedeputeerde nog met zekere hartelijkheid worden gevierd, zijn handelingen, o.a. bij de opheffing van de Z.L.M. (winter 1941/42), deden hem een groot deel van zijn populariteit verliezen. Zijn tegemoetkomende houding jegens de bezetter is uitgelegd als hulp aan de vijand. In december 1947 adviseerde het Tribunaal tot ontzetting van het recht om openbare ambten te bekleden. In het Jaarboek van de Oudheidkundige Kring `De Vier Ambachten' (1958/59) publiceerde Dieleman nog een uitvoerige bijdrage over de herkomst van de bevolking van het Land van Axel, met als onderschrift: Amersfoort, maart 1958.