Nut Van 't Algemeen, Maatschappij Tot

Nut Van T Algemeen, Maatschappij Tot

De Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, opgericht in 1784, heeft in alle delen van Zeeland departementen gehad. In volgorde van oprichting zijn het de departementen te Middelburg (1793), Zierikzee (1797), Vlissingen (1797), Sluis-Aardenburg (1820), Tholen (1834), Groede (1841), Noord-Beveland (1842), Brouwershaven (1888), Wolphaartsdijk (1910), Terneuzen (1910), Krabbendijke (1917), Yerseke (1921), Kapelle (1921), Haamstede-Burgh (1926), St.-Maartensdijk (1930), Sas van Gent (1952) en Rilland (1961). Thans bestaan nog alleen de departementen Vlissingen, Sluis-Aardenburg, Groede en Noord-Beveland. De departementen hebben steeds een dubbele functie gehad: het organiseren van educatieve evenementen voor de leden vaak in de vorm van 'Nutsavonden' en daarnaast het scheppen van mogelijkheden ter ontwikkeling van de minst draagkrachtigen in de samenleving. Vrijwel alle departementen hebben leesbibliotheken en onderwijsinstellingen (kleuterscholen, lagere scholen, enz.) tot stand gebracht. Nutsspaarbanken kwamen er o.a. in Vlissingen, Middelburg, Zierikzee, Tholen, Kortgene en Sluis. Alleen de spaarbank te Zierikzee (1819) werkt nog onder de naam Nutsspaarbank. De spaarbanken te Middelburg en Vlissingen (beide uit 1819) gingen in 1969 samen onder de naam Zeeuwse Nutsspaarbank, later gewijzigd in Zeeuwse Bondsspaarbank. Deze spaarbanken had den zich reeds eerder losgemaakt van de departementen. Het departement Middelburg begon reeds in 1796 met een fonds om onvermogende kinderen te doen onderwijzen; in 1843 kwam er een Nutsbewaarschool, in 1851 een Nutsschool met dag- en avondonderwijs. Andere Nutsinstellingen in Middelburg zijn geweest een volksbibliotheek, een badhuis, de hier vóór genoemde spaarbank en een hulp- of voorschotbank. Van de thans nog bestaande departementen organiseren die van Noord-Beveland (240 leden), Groede (80 leden) en Sluis-Aarden burg (80 leden) in het winterseizoen een aantal culturele avonden met voordracht, film of diavertoning e.d. In het departement Vlissingen (625 leden) worden er naast enkele culturele avonden ook diverse cursussen gehouden. De Nutskleuterschool dateert uit 1852; de Nutsbibliotheek, begonnen in 1819, is in 1981 gesloten. Als een uitzonderlijke verrichting van het departement Vlissingen dient vermeld te worden de oprichting van een standbeeld voor Michiel Adriaanszoon de Ruyter in 1841. Na verplaatsing van het beeld in 1894 naar de huidige plaats op de Vlissingse boulevard, nam de gemeente het onderhoud van het standbeeld van het departement over.