Koninklijke Zeelandia

Uit Wiki ZB
Ga naar: navigatie, zoeken
Koninklijke Zeelandia
Koninklijke Zeelandia te Zierikzee, foto: Jaap Wolterbeek, ca. 1987, ZB, Beeldbank Zeeland, recordnrs. 139880

Fabriek in bakkerijgrondstoffen te Zierikzee.

Algemeen

Magazijn van Koninklijke Zeelandia te Zierikzee, foto: Jaap Wolterbeek, ca. 1987, ZB, Beeldbank Zeeland, recordnrs. 139883

Zeelandia is een internationaal opererend bedrijf, met een aantal dochterondernemingen, gespecialiseerd in het ontwikkelen, produceren, verkopen en distribueren van bakkerij-ingrediënten, zowel voor brood als banket. Van broodmixen tot spijs en marsepein en van bindmiddelen tot bakpoeder: Zeelandia ontwikkelt, produceert, verkoopt en distribueert hoogwaardige en innovatieve bakkerij-ingrediënten. De Koninklijke Zeelandia Groep heeft naast vestigingen in Europa ook bedrijven in Azië en Zuid-Amerika. In meer dan 70 landen werken bakkers met producten van Zeelandia. In Europa worden de Zeelandia producten merendeels verkocht via dochterondernemingen en joint ventures. Buiten Europa ook via distributeurs en agenten. In totaal werken bij de Zeelandia groep ongeveer 1.700 mensen, waarvan circa 430 in Zierikzee.

Geschiedenis van het bedrijf

Het begin

H.J. Doeleman (1884-1948), grondlegger van Zeelandia, omstreeks 1935, Bron: Gemeentearchief Schouwen-Duiveland Website Zeeuwse Ankers

Zeelandia is gevestigd in Zierikzee. Hier begon grondlegger H.J. (Johan) Doeleman in oktober 1900 op 16-jarige leeftijd in een klein pakhuis aan de Witte Eyestraat ('Staetje van Doeleman') op een klein fornuis met de productie - en daarna verkoop - van beschuitgelei. Het lukte Johan om van vet, glucosestroop en Marseillaanse zeep beschuitgelei te maken en deze fabriekmatig te gaan produceren. Het recept was door zijn broer Lambert voor 100 gulden gekocht van een bakker in Vlaardingen.

Carlo

Johan's zoon Marinus kwam in de jaren dertig een Deens bedrijf op het spoor dat een emulgator voor bakkerijgrondstoffen had ontwikkeld. Hij verwierf het octrooi ervan en ontwikkelde met behulp van deze emulgator een product waarmee bakkers hun bakplaten en –blikken konden invetten. Deze emulsie, Carlo genaamd, leverde een flinke besparing op in het vetgebruik, omdat het veel water met weinig olie weet te verbinden. Carlo betekende een grote doorbraak voor Zeelandia. Het vormde de basis voor Zea, een broodverbeteraar. Zea vormde het begin van een lange reeks broodverbeteraars, die in de bakkerswereld zeer geliefd zijn.

Na het overlijden van de grondlegger van het bedrijf, in 1948, nam zijn zoon M. D. (Marinus) Doeleman ('MD') het bedrijf over. De productie was dan inmiddels vertienvoudigd. 'MD' was een inovatief persoon die zelf machines bedacht en ze liet ontwikkelen bij Stork in Hengelo.

Koninklijk

Viering van het 50-jarig bestaan van Zeelandia en de verlening van het predicaat 'koninklijk' in september 1950. Bron: Gemeentearchief Schouwen-Duiveland Website Zeeuwse Ankers

In 1950, bij het vijftigjarig jubileum van het bedrijf, ontving Zeelandia het predikaat 'Koninklijk'. Om hiervoor in aanmerking te komen moest het bedrijf van groot belang zijn binnen zijn vakgebied en van landelijke betekenis zijn. Overigens had Zeelandia in 1925 al het predicaat 'hofleverancier' gekregen.

Een andere belangrijke mijlpaal voor Zeelandia was het overnemen van het bedrijf Esso in Rotterdam. Hier werden grondstoffen voor de banketbakker gemaakt en nieuwe banketbakkersproducten ontwikkeld. Verder betrok het bedrijf in 1958 een nieuwbouwgedeelte aan de Fonteine.

Sociale werkgever

Op het gebied van de sociale wetgeving toonde het Zierikzeese bedrijf zich van zijn beste kant. Al lang voordat er door de overheid een wettelijke verplichting daartoe werd ingevoerd werden werknemers verzekerd van een pensioen en een uitkering bij invaliditeit. Net als bij Philips zette het bedrijf zich ook in voor goede huisvesting van zijn werknemers. Daarom werd in 1948 de woningbouwvereniging Beter Wonen (nu: Zeeuwland) opgericht.

Een ander opvallend feit op dit gebied betrof de oprichting van de Zierikzeese concertzaal, het tegenwoordige Mondragon. Samen met enkele prominente inwoners van Zierikzee werd deze cultuurvoorziening opgericht. In de jaren '70 werd de zaal overigens overgenomen door de gemeente Zierikzee.

Het bestuur van Zeelandia met een blik Carlo bij het 50-jarig bestaan van dit product in 1985, foto: J.D.C. Berrevoets, Bron: Gemeentearchief Schouwen-Duiveland Website Zeeuwse Ankers

Pandabrood

Naast technologische verbeteringen in het productieproces onderscheidde Zeelandia zich tot op de dag van vandaag met de ontwikkeling van nieuwe produkten. Een van die onderscheidende producten was het Pandabroodje. Van dit speciale door Zeelandia ontwikkelde broodje gaat al meer dan 25 jaar een vast deel van de opbrengsten naar het Wereld Natuur Fonds (WNF). De actie genereerde veel publiciteit en leverde de Zierikzeese fabriek zelfs prijzen op.[1]

Producten

  • broodmixen
  • bavaroise
  • broodverbetermiddelen voor luxe brood
  • spijs en marsepein
  • eko
  • roompoeders
  • glansmiddelen
  • bindmiddelen
  • vullingen
  • decoratie
  • banketmixen
  • broodverbetermiddelen standaard
  • lossings- en smeermiddelen
  • smaak en kleur
  • bakpoeders
  • coatings
  • vloeibare broodverbetermiddelen
  • koek
  • stabilisatoren
  • producten voor procesonderbreking

Auteur

W. van Gorsel, 2017

Bronnen

Sites

Website Koninklijke Zeelandia

Krantenbank Zeeland 1950-2015

Website Zeeuwse Ankers

Aanvullende literatuur en audio-materiaal

Zeelandia, Zeelandia, internationaal waarmerk voor beter brood (Zierikzee, 1989)

Omroep Zeeland, Interview met de heer J.W. Dieleman ((Rilland-Bath, 1920) uit Zierikzee over zijn leven en werk bij Zeelandia (Oost-Souburg, 1996)

Noten