Johanna Kruit
| Johanna Kruit | |
|---|---|
 Johanna Kruit. Foto: J. Wolterbeek, 23-1-2005. Bron: ZB/Beeldbank Zeeland, rec.nr. 103552 | |
| Geboren | 14 december 1940 Zoutelande |
| Beroep | schrijfster en dichteres |
| VIAF | Johanna Kruit |
Inhoud
Achtergrond
Nadat haar ouders in de jaren ’30 vanuit Zuid-Holland verhuisden naar Zeeland groeide Johanna Kruit op als een na oudste in een gezin van elf kinderen. Haar vader was boekhandelaar. Ze groeide op in een muzikaal gezin in een hoog huis aan de Duinweg, achter de duinen in Zoutelande. Vanuit haar zolderraam kon ze nog net de zee zien. Als kind zwierf ze vaak langs strand en door de duinen. Kruit bezocht na de lagere school een paar jaar de MULO en werkte daarna als verpleegster in een kindersanatorium. Daarna runde ze met haar echtgenoot jarenlang een antiekzaak (galerie L’ été). Toen ze op latere leeftijd last kreeg van een hernia en ze lange tijd op bed moest gaan liggen begon ze met schrijven. Voor haar twee kinderen vertelde Johanna verhaaltjes, maakte ze sprookjesboeken en verzon ze liedjes. Ze had ook even een eigen jeugdrubriek in een regionaal blad. Toen haar kinderen groter werden, ging ze zich toeleggen op schilderen, pottenbakken én schrijven.
Schrijverscarrière
In 1976 debuteerde Johanna Kruit bij de kleine regionale uitgeverij WEL (Bergen op Zoom) met een poëziealbum voor volwassenen: ‘Achter een glimlach.’ Hierna verscheen nog een tiental bundels voor volwassenen, zoals ‘Hier is mijn eiland’ en ‘Tussen water en droom’, onder andere bij uitgeverij Holland en Thomas Rap. Intussen ontwikkelde ze zich meer en meer als auteur van proza en poëzie voor jongeren. Kruit ’s eerste dichtbundel voor de jeugd verscheen in 1989: ‘Als een film in je hoofd.’ Daarna verschenen meerdere bundels en publiceerde ze geregeld verhalen en gedichten in onder meer Vrij Nederland (De Blauw Geruite Kiel), Margriet, Okki, Taptoe, Mik-Mak en andere tijdschriften voor de jeugd. Bij uitgeverij Bakermat (Belgie) verschenen tevens verhalen en boeken voor kinderen die net kunnen lezen. Voor de dichtbundel ‘Zoals de wind om het huis’ (1995) kreeg Johanna Kruit in 1996 een Vlag en Wimpel. Er volgden nog vele bundels en boeken bij diverse uitgeverijen in Nederland en België en ze maakte deel uit van diverse jury’s zoals voor ‘doe maar dicht maar’, een landelijke poëziewedstrijd voor de jeugd. Johanna Kruit werkte tijdens haar schrijverscarrière nauw samen met collega-schrijver en illustrator Wim Hofman.
Betekenis
De geboorteplek van Johanna Kruit speelt een belangrijke rol in haar werk: het waait en zingt en ruist in haar gedichten. Samen met onder anderen Leendert Witvliet, Wiel Kusters, Remco Ekkers en Ted van Lieshout wordt ze gerekend tot de zogenaamde Blauw Geruite Kiel-groep, die zich kenmerkt door een vrije manier van dichten. Kruit bezoekt scholen en bibliotheken in Nederland, waar ze voorleesdagen geeft. In haar gedichten is er veel ruimte voor verwondering en het geheimzinnige. Ze ademen de sfeer tussen waken en slapen. De belangrijkste thema’s zijn: het besef van eeuwigheid en nietigheid en het verlangen naar geborgenheid en liefde. In de loop van de jaren trad in haar poëzie een verschuiving op van gedichten die vrij los zijn van vorm naar poëzie met meer aandacht voor het rijm. In de gedichten van Kruit staat vaak meer dan er staat. De ogenschijnlijk eenvoudige, kinderlijke taal verbergt een diepere inhoud die verwijst naar persoonlijke ervaringen. Kruit is erg geliefd om de bijzondere aantrekkingskracht van haar gedichten. Haar poëzie voor kinderen wordt over het algemeen meer geapprecieerd dan haar werk voor volwassenen. Haar eenvoudige, herkenbare woordkeus en de vrije dichtvorm doen geen afbreuk aan de toegepaste middelen zoals beeldspraak en assonanties. Hierom wordt haar werk vaak tot de overgangspoëzie (van jeugd naar volwassen) gerekend. Tenslotte speelt ook het ritme in haar gedichten een bijzondere rol. Vaak is dit een meeslepend ritme dat lijkt op dat van een eeuwenoude bezwering of toverformule. Zo wordt het waas van geheimzinnigheid nog eens extra versterkt. In de collectie van de Zeeuwse Bibliotheek worden Johanna’s correspondenties met literaire auteurs als Hans Warren en Jan G. Elburg bewaard.
Trivia
Johanna Kruit woont sinds 1962 – na haar huwelijk met echtgenoot Henk, een zeeman - in Biggekerke en heeft twee kinderen en drie kleinkinderen, waarvoor ze verhalen schreef, sprookjesboeken maakte en liedjes verzon. Ze houdt van het contact met kinderen en ze bezoekt vaak bibliotheken en scholen, waar ze voorleest uit eigen werk, met leerlingen praat en poëzieprojecten verzorgt, waarbij de leerlingen zelf op een speelse manier met taal aan de slag gaan. In 1995 werd Johanna Kruit getroffen door rampspoed, toen er brand woedde in haar huis en manuscripten, boeken en ander onvervangbaar materiaal verloren ging.[1]
Prijzen/eretekens
- Vlag en Wimpel, 1996, voor de bundel ‘Zoals de wind om het huis’ (1995).
- Op 7 Juni 2013 werd, in het kader van het 45- jarig jubileum van het ziekenhuis “De Lievensberg“ in Bergen op Zoom, het gedicht 'We zullen er zijn' onthuld, dat Johanna Kruit op verzoek voor dit ziekenhuis heeft geschreven. Het gedicht is aangebracht op de gevel van het ziekenhuis, maar de tekst is ook geplaatst op een transparante plaat die in de centrale hal een plaats heeft gekregen.
Bibliografie
- 1977 - Hier is mijn eiland
- 1977 - Tussen water en droom
- 1978 - Verdronken water
- 1979 - De nacht, een watervogel
- 1982 - Landgrens
- 1985 - Omtrent het getij
- 1987 - Voorheen te Orisande
- 1989 - Als een film in je hoofd
- 1990 - De omtrek van een antwoord
- 1990 - De weg van het water
- 1991 - Kun je zien wat je voelt
- 1992 - De waterveren
- 1992 - De tovenaar van Spiegelland
- 1993 - Vannacht zijn we verdwenen
- 1994 - Jasper en Saartje
- 1995 - Zoals wind om het huis
- 1995 - Counter Pounter
- 1995 - Dag Lisa zwaait het zonnetje
- 1995 - De zomer van Tann
- 1996 - Kasper en Pollux
- 1996 - Meri, Minne en de Ganzenmars
- 1996 - De straat - oma
- 1997 - Wat je voelt zit in je hoofd
- 1997 - Hoeveel weegt blauw
- 2000 - Wie weet nog waar we zijn
- 2000 - De hond op het strand
- 2000 - Het feest van poes en Tim
- 2001 - Mala de Morgenster
- 2001 - Brieven aan een Prins
- 2001 - De tuin van Merel
- 2002 - De maan begon te schijnen
- 2002 - Twee kusjes in een doosje
- 2002 - Opa, hou jij het nog vol?
- 2002 - Het boek van oma
- 2003 - Het vogelmeisje
- 2003 - De hut van opa
- 2003 - De Geitenbreier, de Brillen-koker en andere rare snuiters
- 2004 - Komt het nog goed?
- 2004 - Lieve Waterprins
- 2005 - Opgeraapt aan zee
- 2005 - Zomer in Zoutelande
- 2006 - Heksenmeisje
- 2007 - Winterdagboek
- 2007 - De vlieger van Loete
- 2008 - Jesse zoekt geheimen
- 2008 - Spoken op de vlucht
- 2011 - Zeegrens
- 2012 - De Tierelier
Bronnen
Auteur
-W. van Gorsel, 2023
