Carel van der Putte

Carel van der Putte
De zeeslag bij Kaap La Hogue, 1692, William Woollett, Benjamin West, 1781, ets en gravure
Geboren	11 januari 1634 Vlissingen
Overleden	17 april 1695 Vlissingen
Beroep	Vice-admiraal
VIAF	Carel van der Putte

Carrière

Carel van der Putte was een zoon van Reynier Pietersz. van de Putte en van Catharina van Goch. Hij diende in 1666 onder Mathijsen in de slagen van de Tweede Engelse Oorlog en in datzelfde jaar werd hij benoemd tot extra-ordinaris kapitein ter zee. In de volgende Engelse Oorlog, in 1672, commandeerde hij als kapitein ter zee de Goes (20 stuks geschut) in de slag bij Solebay en voerde hij het bevel op de Domburg (60 stuks geschut) in de slagen bij Schooneveld en Kijkduin. In 1674 commandeerde hij de Vlissingen (50 stuks geschut) onder De Ruyter, op diens expeditie naar Martinique. In 1677 en 1683 commandeerde hij een smaldeel onder Schepers in de Sont, maar in de tussentijd, in 1679, was hij bevorderd tot schout-bij-nacht. Op 1 april 1684 volgde de bevordering tot vice-admiraal van de Admiraliteit Zeeland. Zijn positieverbetering blijkt ook uit zijn huwelijk dat hij op 5 mei 1685 sloot met Johanna Constantina Biscop, dochter van Samuel Biscop, de equipagemeester van de Admiraliteit.

In de jaren 1686-87 commandeerde hij een eskader dat jacht maakte op piraten. In 1688 werd Van de Putte met zijn schip Gekroonde Burg ingedeeld in een eskader dat de vloot van Willem III naar Engeland escorteerde bij aanvang van de Glorious Revolution. In de daaropvolgende Negenjarige Oolog onderscheidde hij zich eerst in de slag bij Beachy Head (1690), waarbij zijn schip verbrandde. Het jaar daarop werd hij eskadercomandant onder Almonde.

Slag bij La Hogue

Door geld- en bemanningsgebrek gehinderd kon de vloot van de Republiek pas in mei 1692 in zee steken. Vice-admiraal Carel van de Putte en schout-bij-nacht Geleyn Evertsen voegden zich pas later bij hen. De geallieerde vloot verzamelde onder Russell in de baai van Rye. Op het bericht dat de Franse vloot zich bij Goudstaart (Lizard point) zou bevinden zeilde de vloot naar St. Helensbaai aan de oostkust van het eiland Wight. De Fransman Tourville kon door tegenwind geplaagd het Kanaal echter niet inkomen en d’Estrées zou pas in Brest arriveren toen het pleit al beslecht was. Tourville was in zee met 44 schepen die 3.240 stuks geschut en 21.000 man voerden. De geallieerde tegenstanders beschikten over 88 linieschepen met 6.756 stuks geschut en 38.500 man. Deze vloot werd gesteund door enkele Zeeuwse kaperfregatten van de reders Jean en Jacob Sautijn, die ook aan de strijd zouden deelnemen. Tourville ging er ten onrechte vanuit dat een deel van de Engelse officieren tijdens de slag de zijde van Jacobus II zou kiezen. Op 28 mei werd ’s avonds het eskader van Tourville bij de landtong van Normandië tussen de oost- en westkapen Barfleur en La Hogue aangevallen door de geallieerden. Tourville, die de loefzijde had, kon het gevecht toen nog voorkomen, maar wist dat Lodewijk hem dat niet zou vergeven. Almonde commandeerde de voorhoede van 26 Nederlandse schepen, waarvan hij zelf het middelste deel aanvoerde. Callenburgh had het beleid over de voorhoede en Van de Putte (met Geleyn Eversen) commandeerde de achterhoede. Het Nederlandse eskader vocht tegen de Franse voorhoede onder De Nesmond en schout-bij-nacht De Relingue. Onder dekking van de mist kon het compact opererende Franse eskader met laag water ternauwernood door een nauwe vaargeul ontkomen en de havens van Brest, le Havre, Cherbourg, la Hogue en St. Malo binnenzeilen. Russell wist hierop vijftien Franse schepen te verbranden in de havens van Cherbourg en La Hogue, waaronder de vlaggenschepen Soleil Royal, de Admirable en de Triomphant. Het drama speelde zich af voor de ogen van Jacobus II die vanaf de rotsen van Bretagne toekeek. De vloot onder George Rooke vernietigde nog diverse andere oorlogsschepen die voor de rede van de steden ankerden.

Bombardement van Calais door de Geallieerden, 1694, anoniem, 1694 - 1695, ets

Met deze verpletterende nederlaag was de ruggengraat van de Franse vloot voor de rest van de oorlog gebroken.

Eskadercommandant

Na de slag bij La Hogue werd Van de Putte eskadercommandant onder Almonde, maar in 1694 commandeert hij zelf een eskader dat de expeditie tegen Duinkerken ondersteunde. Hij nam in die zomer ook deel aan het bombardement van Calais. Op 17 april 1695 overleed Van de Putte te Vlissingen; zijn vrouw was eerder al, op 23 november 1693 overleden. Hun zoon, Samuel van de Putte zou de roem van zijn vader ruimschoots overtreffen, maar niet als kapitein.

Tekst Encyclopedie van Zeeland, 1982-1984

Bekijk de originele tekst uit de Encyclopedie van Zeeland, 1982-1984

Auteur

-A. Teunis, herzien Johan Francke, 2015

Bronnen

Literatuur

• John Ehrman, The navy in the war of William III, 1688-1697. Its state and direction (Cambridge, 1953).
• Johan Francke, 'Vice-admiraal Carel van de Putte en de Slag bij Kaap la Hogue, 1692', in: Tobias van Ghent en Ruud Paesie (red.), Zeeuwse zeehelden uit de zestiende en zeventiende eeuw (Vlissingen, 2012).
• Johan Francke, Utiliteyt voor de gemeene saake. De Zeeuwse commissievaart en haar -achterban tijdens de Negenjarige Oorlog, 1688-1697 (Middelburg, 2001).
• Jan Glete, Navies and nations. Warships navies and State building in Europe and America, 1500-1860. Volume 1 (Stockholm, 1993).
• J.C. de Jonge, Het Nederlandsche zeewezen. Derde deel (Haarlem, 2de dr., 1858).
• J.C. Mollema, Geschiedenis van Nederland ter zee in vier deelen. Derde deel (Amsterdam, 1940).
• Geoffrey Symcox, The crisis of French sea power, 1688-1697. From the Guerre d’escadre to the Guerre de course (Den Haag, 1974).
• Jan Wagenaar, Vaderlandsche historie, vervattende de geschiedenissen der nu Vereenigde Nederlanden, inzonderheid die van Holland

(…). Zestiende deel. Beginnende in ’t jaar 1689 en eindigende met de Ryswyksche vrede, in ’t jaar 1697 (Amsterdam, 1795).

• J.C.M. Warnsinck, De vloot van de koning-stadhouder, 1689-1690 (Amsterdam, 1934).

Archivalia

Gemeentearchief Vlissingen (GAV), Bibliotheek van der Os, inv.nr. 2095. Aantekeningen over Vlissingen.