Bastaard

Bastaard

Het slot van de bastaardzoon Nassau-Odijck, Eerste edele van Zeeland, te Heinkenszand, uit: M. Smallegange, Cronyk van Zeeland (Middelburg/Amsterdam, 1696), Zeeuwse Bibliotheek, Beeldbank Zeeland, recordnr. 23846

Een kind dat door de vader buiten wettige echt is verwekt. Tot aan de Franse tijd gold in het Nederlandse recht de regel, dat een bastaard ten opzichte van de moeder als wettig kind werd beschouwd (`moeder maakt geen bastaard'). Onder de aanzienlijken was het verwekken van bastaarden in de middeleeuwen zeer gebruikelijk, zonder dat dit het aanzien van de vader aantastte. Hoewel bastaarden geen recht hadden op opvolging of erfenis van vaderszijde, werden zij dikwijls door hun vader met belangrijke bezittingen begiftigd; zij bereikten dan ook vaak hoge posities. Het wapen van een bastaard bestond gewoonlijk uit het wapen van zijn vader met een linkerschuinstreep over alles heen (vandaar de uitdrukking: er loopt een streepje door), maar ook andere kleine wijzigingen kwamen voor, bijvoorbeeld toevoeging van een figuur uit het wapen van de moeder Haamstede, wapen). Bastaardgeslachten, die in Zeeland een rol van betekenis hebben gespeeld, zijn o.m. Haamstede (uit graaf Floris V), Nassau Odijck (uit prins Maurits) en Alvarez (uit Don Ferdinand, zelf een bastaard van Alva).

Auteur

-A.J.B.