Assuranties

Assuranties

Tekst uit de Encyclopedie van Zeeland 1982-1984

Dat het vanaf de Middeleeuwen maritiem zo ontwikkelde gewest Zeeland met Middelburg, Vlissingen en Zierikzee ook in haar assurantiewezen een gelijke ontwikkeling heeft gehad als Venetië, Genua en het nabij gelegen Brugge en Antwerpen, mag als zeker worden aangenomen. Ook hier waren particuliere assuradeuren, welke zich in hun polisvoorwaarden en schaderegeling dienden te houden aan de in de betreffende Ordonnantiën van Middelburg van 30 september 1600 gestelde bepalingen. Deze Keur vertoont veel overeenkomst met die van Antwerpen van 1598 en is in 1689 en 1719 geamplieerd, waarna zij in 1726 door een nieuwe werd vervangen. Bijzonder uitgebreid zijn de gegevens over het assurantiewezen in Zeeland niet. De vroegste vorm van verzekering was die van transportverzekering (bodemery). Enige rechtsvormen uit de Middeleeuwen zijn de vonnissen van Damme of de Zeerechten van Westkapelle. Het doel van de Ordonnantiën van 1600 e.v. was wegneming van moeilijkheden en gemakkelijke en spoedige beslissing omtrent assurantie en averij, waarvoor het 'College van Assurantie en Waterrecht' werd ingesteld met drie commissarissen. In het begin der 17e eeuw waren de assuradeuren en makelaars in hoofdzaak uitgeweken Antwerpenaren. Het makelaarsgilde was in hoofdzaak een Zuidnederlandse aangelegenheid, evenals dit in andere steden als Amsterdam en Rotterdam het geval was. De verzekering en de makelaardij werden geheel in stedelijke keuren geregeld. In 1720 werd te Middelburg opgericht de Assurantie Compagnie tegelijk met de Commercie Compagnie, welke tot 1814 haar bedrijf heeft uitgeoefend. De eerste directeur was Mr. Wilhelm van Citters, die als boekhouder Abraham van der Elst in de Latijnse Schoolstraat aanstelde. Naast transportverzekering komt ook de brandverzekering naar voren. Een andere soort van verzekering was die van negerslaven, dankzij de drukke slavenmarkt waar van Curacao een belangrijk centrum was. In Middelburg komen in 1755 nog 13 makelaars in het gilde voor, waarvan Pieter Grijmalla op het Koorkerkhof deken was. Tevens waren er reeds voorlopers van de levensverzekering in de vorm van tontines, weduwebeurzen en dergelijke fondsen. Ook verkochten stadsbesturen lijfrentes op één of meer levens. Nauw met de levensverzekering verbonden was de verzekering tot lossing uit de slavernij door middel van een zeevarenden beurs of slavenfonds, zoals die te Zierikzee bestond en waarvan de laatste bezittingen in de 20ste eeuw aan locale sociale doeleinden zijn besteed. In de Franse tijd ging de welvaart in Zeeland grotendeels verloren, waaronder ook het assurantiebedrijf zwaar geleden heeft. In de19e eeuw ontwikkelde zich het assurantiewezen in haar moderne vorm. Vele verzekeringsmaatschappijen werden in den lande opgericht en hadden hun agenten ook op vele plaatsen in Zeeland. De Commercie Compagnie te Middelburg verzekerde de gelijknamige schoener in 1861 voor f. 75.000,— bij een 23-tal landelijke verzekeringsmaatschappijen via een 11-tal gevolmachtigden in Middelburg, waarvan de namen waren: P. de Bruyne, Boddaert, Van de Broecke, Luteyn en Schouten, J. deKanter, Jac. de Kanter, Joh. Meeusen, P.J.Bourdrez, Engelberts, L.E. Hendrikse, Mr.A.F. Sifflé en J.C. de Waal. Daarnaast ontwikkelden zich ook vooral voor het verzekeren van agrarische risico's onderlinge maatschappijen, waarvan vele nog bestaan. Bekend zijn de Onderlinge Waarborg Maatschappij in de provincie Zeeland, opgericht in 1829 en gevestigd inMiddelburg. Directeur was Pieter de Wijs aan de noordzijde van de Dam. Deze maatschappij is in 1974 samengegaan met de in1824 opgerichte Zeeuwsche Brandwaarborg Maatschappij te Zierikzee. Zo ontstond de Onderlinge Zeeuwse Waarborg Maatschappij U.A. Deze Onderlinge Maatschappij kwam onder dezelfde directie als die van de in 1939 opgerichte Algemene Zeeuwse Verzekering Maatschappij N.V. met als directeur Jhr. Mr. T.A.J.W. Schorer. De Maatschappij maakt thans deel uit van het Nationale Nederlanden concern te 's-Gravenhage.

AUTEUR

P. v.d. Veen