's-Heer Abtskerke (Ser Abbenkerke, Tser Abbekerck, Versvliet, enz.)
| 's-Heer Abtskerke (ser Abbenkerke,tser Abbekerck, Versvliet Enz.) |
|---|
Het dorp: kenmerken
Dorp binnen de nieuwe Borsele, Zuid-Beveland. Gelegen midden in de Poel, een laaggelegen gebied, bestaande uit een dunne laag zeeklei met daaronder een dik veenpakket. Dit kleine ringdorp kwam tot ontwikkeling op een hoger gelegen smalle kreekrug. Het dorp telde op 1 januari 2021 510 inwoners. Vóór 1 januari 1970 was het een zelfstandige gemeente waartoe ook behoorden Sinoutskerke en Baarsdorp. De oude naam van 's-Heer Abtskerke is Versvliet, genoemd naar de kreek die van 's-Gravenpolder naar Goes liep.
Wapen
Dit wapen werd op 17 december 1949 door de Hoge Raad van Adel voor de gemeente bevestigd; voordien werd het al officieus gevoerd. Het is het wapen van het geslacht van Perponcher Sedlnitzky, dat in de 18e eeuw ambachtsheer van 's-Heer Abtskerke was. Het eerste en vierde kwartier is het wapen van het Franse geslacht De Perponcher, het tweede en derde het wapen van de oorspronkelijk Poolse, later Nederlandse grafelijke familie Sedlnitzky; dit laatste vertoont een werpwapen (ogonczyk) dat in Poolse familiewapens een veel voorkomend embleem is en bestaat uit een halve ring waarop een pijlpunt is bevestigd.
Vlag
De vlag werd ingesteld hij raadsbesluit van 24 maart 1954. Het zijn vier banen, geel-blauw-wit-rood, de wapenkleuren dus.
Monumenten
Ned. Hervormde kerk
De N.H. kerk is gelegen op een kerkterrein met vate, in het centrum van het op een terpachtige hoogte ontstane dorp. De huidige kerk met een oorspronkelijk recht gesloten koor, éénbeukig schip en toren, dateert uit de eerste helft van de 14e eeuw en vormt een voorbeeld van de Vlaamse kustgotiek. De tegenwoordige driezijdige koorafsluiting is uit de 16e eeuw. Onder het dak in het koor bevinden zich twee klankpotten. In de toren hangt de kerkklok uit St. Sebastiaan, de voormalige kerk van Eversdijk. Laatste restauratie van de kerk in 1964-1968 door H.G.C. Heringa; van de toren in 1955. De kerk is gewijd aan Johannes de Doper. De kerktoren (ca. 1350) staat scheef. Dit komt omdat de toren gedeeltelijk is gebouwd over de uiterste rand van de kreekrug.
Korenmolen
De korenmolen is een houten, licht getailleerde, achtkantige bovenkruier en grondzeiler van het 'Zeeuwse type'; datering: vermoedelijk 18e eeuw.
Geschiedenis
De kerk die aan Johannes de Doper was gewijd, behoorde eerst aan de abdij van St.-Paulus te Utrecht en de O.L.V. abdij te Middelburg gezamenlijk; later aan die van Middelburg alleen, na de verdeling van de dochterkerken van de Westmonster te Middelburg. De naamsverandering van Versvliet in 's Heer Abtskerke zal samenhangen met het feit dat de kerk tenslotte in het bezit is gekomen van de abt te Middelburg; het gebied van Versvliet werd door graaf Diederik VII van Holland aan de abt geschonken. De parochie is gesticht vóór 1196; de kerk is waarschijnlijk de moederkerk geweest van Nisse, Eversdijk en misschien ook Sinoutskerke. Na de Reformatie is in 1666 Sinoutskerke bij 's-Heer Abtskerke gevoegd en in datzelfde jaar komt de eerste predikant.
Auteur
J.A. Trimpe Burger, Hulsbergen, Borghouts
Literatuur
- Chavannes, Oude zeeuwse kerken.
- Fruin, Archief O.L.V. Abdij.
- Grijpink, Register op de parochiën.
- H. Janse, Kerken en torens.
- Kok, Zeeuwse patrocinia.
- S. Muller, De indeeling van het bisdom.
- C. Dekker, Zuid-Beveland.