Ewout Pieterszoon Worst

Worst, Ewout Pieterszoon

Tekst uit de Encyclopedie van Zeeland 1982-1984

(Vlissingen ? - Vlissingen mei 1573). Zeelands eerste admiraal. Worst is waarschijnlijk een bijnaam. Voer aanvankelijk ter koopvaardij op een schip dat uitgerust was door de Antwerpse reder Gillis Hooftman. Speelde volgens sommige bronnen een rol bij de onlusten in Vlissingen die tenslotte leidden tot de afval op 6 april 1 572, terwijl zijn optreden mede aanleiding moet zijn geweest tot de terechtstelling van de Spaanse fortenbouwer Don Pedro Alvarez Pacheco (8 mei 1572). Door deze gebeurtenis werd Worst een van de markante figuren in het verzet tegen Spanje en de Vlissingers benoemden deze populaire zeeman daarom tot admiraal van hun vloot in opbouw. Aanvankelijk bestond die vloot uit het schip dat Gillis Hooftman ter beschikking had gesteld, maar al spoedig groeide zij uit tot een echte Zeeuwse vloot. Een aantal schepen dat door Alva vanuit Vlissingen was gestuurd om de watergeuzen te bevechten, maakte gemene zaak met Worst, Lumey zond drie schepen en tweehonderd man krijgsvolk. Nederlanders die naar Engeland waren gevlucht brachten troepen en voedsel bijeen. Lodewijk van Nassau kwam vanuit Frankrijk te hulp, zodat Worst in weinig tijd een groep van ongeveer 50 schepen en een onbekend aantal soldaten onder zijn commando had. Toen het bericht binnen kwam dat een Spaanse vloot van 54 zeilen, onder leiding van de hertog van Medina Celi (die tot opvolger van Alva was bestemd) aan de Vlaamse kust voor anker was gegaan, trachtte Worst door het opruimen van de bebakening de Spanjaard het opvaren naar Sluis te beletten. Deze opzet mislukte, maar vier Spaanse schepen vol koopwaar en krijgsvolk raakten vast op de zandplaat Paardenmarkt en konden worden overmeesterd, mede dankzij het dapper optreden van Bouwen Ewoutsz. De schepen die voor Blankenberge waren blijven liggen hadden intussen kans gezien door de bewaking van de Vlissingers heen te glippen en hun troepen bij Rammekens aan land te zetten. Een onmiddellijk daarop volgende specerijvloot uit Lissabon viel met rijke buit aan paarlen, gesteenten, specerijen, suiker en andere waren vrijwel geheel in Zeeuwse handen. De beste schepen werden aan de vloot toegevoegd, de buit werd te gelde gemaakt om de oorlog te financieren. Nog in datzelfde jaar dwong Worst de bezetting van Zierikzee om zich over te geven en in het begin van 1573 versloeg hij een Spaanse vloot o.l.v. d'Avila die door Alva was uitgezonden om Middelburg te ontzetten. Kort daarop overleed Worst in zijn geboortestad.

LITERATUUR.

Nagtglas, Levensberichten. Kok, Vaderlandsch Woordenboek XIV, 575. De la Rue, Staatkundig Zeeland. Swalue, De daden der Zeeuwen.