Jan Frederik Schütz senior

SchÜtz, Jan Frederik

(Middelburg 2 december 1817 - Middelburg 27 februari 1888). Schilder. Leerling van de Middelburgse Tekenacademie vanaf 1839 en later tekenleraar te Middelburg. Hij wilde zeeman worden, net als zijn vader, maar werd daarin verhinderd door zijn doofheid. Hij ontwikkelde zich tot een begaafd zeeschilder. Hoewel hij weinig gereisd heeft beperkte hij zijn motieven niet tot de Scheldemonden. Daarnaast schilderde hij ook diverse stadsgezichten en landschappen. Zijn oeuvre bestaat uit zowel aquarellen, tekeningen als schilderijen. Atmosfeer en lichtval kondigen reeds het impressionisme aan, zijn stijl kan als realistisch impressionisme worden beschreven. In Middelburg genoot de vriendelijke zachtmoedige kunstenaar een grote populariteit. Rond 1860 maakte Schütz zich langzaam los van de romantische stijl en ging hij realistischer schilderen. Kleuren werden beter op elkaar afgestemd waarbij vooral de overgang van water in lucht aan een strenge criterium van kleurtoetsen moest voldoen. Rond 1870 stopte hij geheel met het inzenden van werk voor exposities, hetgeen hij daarvoor overigens ook slechts zeer sporadisch deed. Schütz maakte schilderijen in opdracht of met een documentair karakter. Nauwgezet getekend naar de werkelijkheid en gebeurtenissen die zich hadden afgespeeld zoals scheepsrampen (Stranding van het oorlogsschip de Cycloop in de duinen van Zandvoort, 1858). Rond 1860 hadden vele particulieren uit de Zeeuwse elite een werk van Schütz aan de wand hangen.

In 1992 werden in het Zeeuws Museum In Middelburg twee zalen ingericht met werk van de familie Schütz. Brede erkenning volgde in 1998 toen van juni tot en met november de driedubbele tentoonstelling ‘De Zomer van Schütz’ werd gehouden in zowel het Stedelijk Museum Vlissingen, het Zeeuws Museum als het Marie Tak van Poortvliet Museum in Domburg, samen met de daarbij behorende catalogus ‘Van den storm in de stilte.’

LITERATUUR

Nagtglas, Levensberichten. Scheen, Lexicon II. Marie Platier-van Engeland, Van de storm in de stilte. De Zeeuwse schildersfamilie Schütz (1817-1933)