Gouwe, Slag Op De, Of Slag Bij Zierikzee

Gouwe, Slag Op De, Of Slag Bij Zierikzee

Tekst uit de Encyclopedie van Zeeland 1982-1984

In 1303 hebben de Vlamingen onder leiding van Gwijde van Namen, zoon van de Vlaamse graaf Gwijde van Dampierre, in het kader van de strijd tussen de Dampierres en de Avesnes, heel Zeeland veroverd, behalve Zierikzee. Het volgende jaar deden ze een overrompelende inval in Holland en Utrecht, maar moesten even snel weer het veld ruimen. Ze sloten echter op de terugtocht Zierikzee in. Ondanks dapper verweer dreigde de stad na een beleg van drie maanden te vallen, omdat de levensmiddelen opraakten. De Franse koning, Philips IV de Schone, bondgenoot van de Avesnes, zond zijn admiraal, de Genuees Grimaldi, met een vloot, bestaande uit 38 grote schepen en 11 galeien tot ontzet, dat werd georganiseerd door de 18-jarige Willem van Oostervant, zoon van Jan II van Henegouwen. Storm en later windstilte en tegenstroom waren oorzaak dat de vloot twee weken nodig had om van Schiedam in de Sonnemaer, het noordelijk deel van de Gouwe tussen Schouwen en Dreischor, te geraken. De grote schepen moesten door roeiboten getrokken worden. Op Sint-Laurensdag (10 augustus) ontbrandde de strijd tegen de Vlamingen, die de Gouwe en de daarin uitmondende haven van Zierikzee afsloten. Aan beide zijden werden de schepen aan elkaar gebonden om grotere gevechtseenheden te vormen. De Franse voorhoede onder Jehan Pedrogue van Calais, bestaande uit vier verbondenschepen, liep echter als gevolg van de eb even ten noorden van de haven aan de grond. Met het opkomen van de vloed, tegen de avond, werd de strijd hernieuwd. Men bestookte elkaar met pijlen en met stenen. Melis Stoke, die wellicht ooggetuige was, vertelt dat de geallieerden beschikten over 60 'springalen', die zware pijlen afschoten en over 200 bankarmborsten benevens nog 1000 gewone armborsten. Tot middernacht werd gevochten, waarbij de Vlamingen licht in het voordeel bleven. Ze veroverden drie schepen en sloegen ieder dood die erin was. Daarentegen verloren zij een prachtig schip, de 'Orgueilleuse', met veel zonen van rijke Brugse poorters aan boord. In de nacht maakten de Zeeuwen die aan de Vlaamse kant hadden gestreden, maar nu gehoor gaven aan de oproep van de Hollanders om zich te scharen aan de zijde van hun wettige heerser, de touwen los die de Vlaamse schepen aan elkaar verbonden, zodat de Franse galeien, die tot dat ogenblik in de achterhoede gehouden waren, de volgende morgen de nu verspreid liggende Vlaamse schepen gemakkelijk stuk voor stuk konden veroveren; hun aanvoerder, Gwijde van Namen, moest zich na hevige strijd gevangen geven. Het beleg werd nu opgebroken en

Willem hield zijn zegevierende intocht in Zierikzee. Twee en een halve eeuw lang, tot aan de Hervorming, hebben de burgers van deze stad door een grote processie het ontzet gevierd.

De `wich op Goude' (slag op de Gouwe), een der merkwaardigste zeeslagen van de hele Middeleeuwen, is behalve door Melis Stoke uitvoerig beschreven door de Franse kroniekschrijver Guiart en door een anonieme Gentse minderbroeder (A nnales Gandenses).

AUTEUR

V.d. Kooij

LITERATUUR

J.J. de Smet, Guerre de Zélande. Sabbe, 'Vijandelijkheden huis Dampierre en Avesnes'.

AFBEELDING

Het beleg van Zierikzee door de Vlamingen in 1304. Tekening en sepia en 0.I. inkt door J.W. Kaiser (ongedateerd).