Jan Huiszoon
| Jan Huiszoon | |
|---|---|
 Davids voorportaal, prentenknipkunst van Jan de Prentenknipper, collectie Museum Veere. | |
| Geboren | 14 november 1799 Colijnsplaat |
| Overleden | 17 juni 1870 Goes |
| Beroep | knipkunstenaar |
| VIAF | [1] |
Biografie
De bijnaam van Jan Huiszoon, Jan de Prentenknipper, was zo vermaard, dat zijn overlijden aanvankelijk door de regionale kranten werd gemist omdat zijn ware naam onbekend was. Hij reisde in de 19de eeuw door Zeeland om zijn knipsels te verkopen. Hij moet tussen 1825 en 1860 honderden, zo niet duizenden prenten hebben vervaardigd. Huyszoon maakte vooral kerkboekprentjes met bijbelse voorstellingen; deze waren uit voorraad leverbaar en kostten 2 of 5 cent, al naar de grootte. Verder knipte hij ook prenten met zegenwensen, buitenplaatsen en boerderijen. Deze laatste ontstonden in opdracht en zijn ondanks de primitieve en kinderlijke tekentrant bijzonder nauwkeurig en levensecht. Pronkstukken zijn ook de drie prenten, die de landing van de Engelsen in 1809 te Veere voorstellen (één daarvan bevindt zich in het Museum Veere in de Schotse Huizen).
Zijn werkelijke naam was lange tijd volkomen vergeten. Totdat de Middelburgse archivaris Sijnke in 1985 bij toeval in de collectie van de heer A. Roose te Middelburg een exemplaar van het Goese Volksdagblad van 9 juli 1870 ontdekte, waarin een overlijdensbericht en korte levensbeschrijving van Jan Huiszoon, alias Jantje de Prentenknipper, waren opgenomen.
Werkwijze
Huyszoons prenten zijn niet echt geknipt, maar uitgesneden met een scherp mesje. Ze bevatten dikwijls uitvoerige opschriften in mooie letters, maar vol met spelfouten en de meest onverwachte afkortingen. Bijzonder is dat hij de knipsels, die meestal werden aangebracht op een ondergrond van donkerblauw papier, dikwijls nog inkleurde met waterverf. Dit gebeurde met veel zorg; vooral de boerderijprenten zijn daardoor dikwijls echte juweeltjes geworden. Huyszoons prenten worden nog in vele Zeeuwse gezinnen bewaard en zijn erg geliefd. Ook de Zeeuwse musea en het Nederlands Openlucht museum in Arnhem bezitten werk van hem.
Tekst uit de Encyclopedie van Zeeland 1982-1984
Auteur
-herz. Peter Sijnke (2011).
Literatuur
- H. Bottema, ‘Jantje de prentenknipper, de welbekende onbekende van Zeeland 1803?-1883?’, in: Antiek 2 (1967) 80-91.
- Rinus Willemsen, ‘Jantje de Prentenknipper’, in: Zeeland Magazine 15/90 (juli/aug. 1985).
- Joke Verhave en Jan Peter Verhave, Jan de Prentenknipper (1798-1870): Zeeuwse volkskunst langs ’s Heeren Wegen (Goes 1993).
- Informatiedossier knipkunst, Zeeuws Documentatiecentrum