Zacharias Janssen
| Zacharias Janssen | |
|---|---|
 Jan Janssen, brillenslijper in zijn werkplaats aan het Koorkerkhof te Middelburg met zijn zoon Zacharias Janssen, prent, Hendrik Djzn. Sluyter, eind 19de eeuw, ZA-HTAM, H-23 | |
| Geboren | circa 1585-1588 's-Gravenhage |
| Overleden | circa 1628-1632 Amsterdam |
| Beroep | brillenmaker, lenzenslijper en muntmaker |
| VIAF | Z. Janssen |
Biografie
Zoon van een brillenmaker en lenzenslijper uit Antwerpen, die omstreeks 1585 de wijk nam naar Nederland en zich in Middelburg vestigde. Zelf oefende Zacharias ook dit vak uit en trok hiervoor het land rond, tevens tabak, textiel en speelgoed verkopende. Ook maakte hij, onder andere te Arnemuiden, vreemd geld en verhandelde dit naar het buitenland.
Janssen werd vooral bekend als de ‘uitvinder’van de telescoop, c.q. verrekijker. Hij deed dit in samenwerking (en concurrentie) met zijn collega Hans Lipper(s)hey. Deze laatste vroeg in 1608 patent aan. Zij borduurden echter vermoedelijk voort op eerdere (Italiaanse) vindingen. Ook met dit instrument reisde Janssen door Europa om zijn exemplaren in de handel te brengen. Het huis waar hij te Middelburg woonde, op het Koorkerkhof, is al in de 19de eeuw afgebroken. Tegen de nabij gelegen Nieuwe Kerk werd een gedenksteen geplaatst: `Tegen deze muur stond het huis van Zacharias Janssen, uitvinder der verrekijkers in het jaar MDXC.' Dit jaartal is niet juist en moet zijn 1604. Een paar optische instrumenten door Janssen gemaakt worden bewaard in het Zeeuws Museum. Een portret van Janssen, ontleend aan Borellus, 1655, `De vero telescopii inventore', is in de Zelandia Illustrata aanwezig.
Tekst uit de Encyclopedie van Zeeland 1982-1984
Astronomische kijker in het Zeeuws Museum, vervaardigd door Zacharias Janssen.
Auteur
-W.S.S. Benthem Jutting, herz. Peter Sijnke (2011).
Literatuur
- Nagtglas, Levensberichten.
- De Waard, De uitvinding der verrekijker, 340.
- Kruizinga, Wie was de uitvinder, 328-333.
- Huib Zuidervaart, Ach Lieve Tijd. Vol. 20. Twintig eeuwen Zeeuwen en hun knappe koppen (Zwolle, 1998).
- Huib J. Zuidervaart, '"Uit vaderlandsliefde": Pierre Borels De vero telescopii inventore (1656) en het negentiende-eeuwse streven naar een gedenkteken voor de 'ware uitvinder van de verrekijker' : inleiding op de Nederlandse vertaliing van Leo Nellissen', in: Archief (2007) 5-58.