Francien de Zeeuw
| Francien de Zeeuw | |
|---|---|
 Francien de Zeeuw in 1944 in Londen bij de Marva's, foto: Directie voorlichting Marine | |
| Geboren | 1922 Terneuzen |
| Overleden | 9 september 2015 Middenbeemster, Purmerend |
| Beroep | verzetsvrouw en eerste vrouwelijke militair |
Jeugd en verzet
Francien de Zeeuw was de middelste van drie kinderen van een huisschilder in Terneuzen. Op jonge leeftijd ging zij werken als rijkstelefoniste. Op 18-jarige leeftijd begon zij op eigen initiatief met verzetswerk toen enige vrienden werden opgeroepen om in Duitsland te gaan werken. Zij legde contacten met onderduikadressen en anderen uit de ondergrondse. Ze smokkelde voedselbonnen, luisterde tijdens haar werk telefoongesprekken af. Indien dit over onderduikers ging stuurde ze meteen haar vader er op af om op het adres te waarschuwen voor een inval. Zo betrok ze ook haar ouders in het verzet. Haar moeder naaide voor haar een vest met allerlei verborgen zakken waarin ze bij koeriersdiensten zaken als bonnen en revolvers kon verstoppen. Ze werd meermalen gearresteerd en ontsnapte aan de dood toen ze in 1944 door de gevechtslinies naar de Canadezen doorbrak.
Eerste Marva
Na de oorlog kon De Zeeuw niet meer aan het normale burgerleven wennen. Zij liet zich dan ook overhalen door Hans Larive, commandant van de motortorpedoboten, die haar vroeg voor een vrouwentak binnen de zeestrijdkrachten. De Zeeuw zelf verzamelde twaalf handtekeningen van andere meisjes die graag bij de marine wilden. Zo werd Francien de Zeeuw officieel de eerste vrouwelijke militair. Na haar opleiding werd ze ingescheept naar Nederlands-Indië. In verband met de Engelse aanwezigheid werd zij daar eerst in Colombo gestationeerd als transportofficier voor repatrianten. Daar werd zij beheerder van het postkantoor, aangezien de Marva's (Marine Vrouwenafdeling) diende om de mannen te ondersteunen en niet om dezen in het gevecht te vervangen. Na in Indië haar toekomstige man ontmoet te hebben vertrok ze bij defensie om in 1947 in Nederland te trouwen. De Zeeuw ging opnieuw als telefoniste werken, eerst te Terneuzen en daarna in Breda. Haar man stierf spoedig na hun trouwen, maar in 1957 trouwde zij opnieuw, nu met Wim de Regt. Naar de mores van die tijd was het vervolgens onmogelijk nog te werken. Later verhuisden beiden naar Boskoop om uiteindelijk in Purmerend neer te strijken. Het echtpaar kreeg drie kinderen. Francien de Zeeuw bleef tot haar dood actief in het bestuur van de lokale protestantse scholen en volgde zelfs een studie Rechten toen dit werk door leeftijd gebonden bleek.
Persoonlijkheid
De Zeeuw had moeite met de hiërarchie binnen de strijdkrachten en het onderscheid dat tussen mannen en vrouwen werd gemaakt, vooral die van adellijke afkomst, hetgeen regelmatig tot botsingen met de leiding leidde. De persoonlijkheid van Francien de Zeeuw werd gekenmerkt door een afkeer van mensen die haar vertelden wat ze moest doen. Zij liet zich daardoor geenszins in een bepaalde hoek plaatsen: Je moet meisjes niet commanderen. Dat willen ze niet, zeker niet wanneer mannen het doen, zei ze daarover in 2014. De Zeeuw overleed op 93-jarige leeftijd na een kort ziekbed.
Auteur
-Johan Francke, 2015
Literatuur
- NRC Handelsblad, zaterdag 20 september 2015, pag. O&D 12.
- Krantenbank Zeeland, de Stem, 15 oktober 1994, pag. 29
- Andere Tijden, uitzending: 'Vrouwen ten strijde', Nederland 2, 21:20 uur, 10 november 2012.
- Natasza Tardio, Francien de Zeeuw, van verzetsheldin tot eerste vrouwelijke militair (Amsterdam, 2017).