Paul de Nooijer

Paul de Nooijer
Paul de Nooijer, 1980, foto: Jaap Wolterbeek, ZB, Beeldbank Zeeland, recordnr. 126365
Geboren	1943 Eindhoven
Beroep	beeldend kunstenaar (fotografie en film)
VIAF	96602687 P. de Nooijer

Levensloop

De vader van fotograaf, cineast en performer Paul de Nooijer sr. was afkomstig uit Arnemuiden, maar zelf had hij had geen bijzondere band met de provincie. In 1984 stuitten Paul en zijn vrouw bij toeval op een monumentaal pand in Middelburg, dat te koop stond. Vanaf toen vormde Zeeland de uitvalsbasis voor zijn activiteiten. Later ruilde hij van woning met de tuinarchitect Arend Jan van der Horst en vertrok naar Zuid-Beveland. Zijn belangstelling voor fotografie werd gewekt toen hij op 15-jarige leeftijd een camera kreeg. Van 1960-1965 volgde De Nooijer een opleiding aan de Academie voor Industriële vormgeving. Hij studeerde af op grote reeksen foto’s.

Invloed en thematiek

Poster Manifestatie 1945 (1995), affiche, ZB, Beeldbank Zeeland, recordnr. 16301

Het centrale thema in het werk van Paul de Nooijer is de tegenstelling tussen illusie en werkelijkheid. Kernbegrippen in zijn werk zijn: ‘Transformatie’, ‘tijd’, die veelal wordt gemanipuleerd, en ‘de kunstenaar en zijn model’ (zeker in de beginperiode heel vaak familie, zoals zijn vrouw Françoise en zijn zoon Menno en zelfportretten). Zijn internationale doorbraak volgt op het winnen van de Grand Prix van de stad Royan voor een serie fotomontages (1974). De eerste periode valt onder de noemer ‘fantastische fotografie’ met vreemd vervormde beelden en personen, sterk gemanipuleerd werk, dat soms surrealistisch overkomt. Ook komt veel naakt (erotiek, voyeurisme) in De Nooijers werk voor. Talrijke binnen- en buitenlandse tentoonstellingen, zowel solo als in groepsverband volgen vanaf medio jaren zeventig.

Film

Poster filmfestival Film by the Sea, gefotografeerd door Paul en Menno de Nooijer, 9 september 2011, affiche, ZB, Beeldbank Zeeland, recordnr. 24718

Vanaf de jaren tachtig verlegde zijn belangstelling zich naar videoclips en monumentaal werk. Zo maakt hij platenhoezen en videoclips met Golden Earring, maar ook monumentale opdrachten en installaties (o.a. grote fotowerken, maar ook schilderingen (zoals beschilderde zuilen en een gebroken architraaf in het AMC). Hij vervaardigt voorts monumentaal werk voor o.m. de Hogeschool Zeeland te Vlissingen en de Rechtbank Rotterdam. De tentoonstelling Tafel & Bed in het Zeeuws Museum (1991) omvat twee grote fotowerken: ‘De laatste afwas’ (een soort remake van en parodie op het werk van Da Vinci uit 1495/98) en Rosa Mundi (hetzelfde werk, maar dan opgebouwd uit 150 kleinbeeld opnamen). Naast clips maakte hij tientallen korte films (onder meer voor de VPRO) en de speelfilm Exit (1997), met onder andere Ricki Koole.

Samenwerking met zoon Menno

Vanaf 1987 maakt Paul veel werk in samenwerking met zijn zoon Menno de Nooijer (geb. 1967), die de lerarenopleiding handvaardigheid aan de Academie te Tilburg (1986-1991) en een fotografieopleiding in Amerika volgde, en van kinds af aan in het werk van zijn vader figureert. Werk van De Nooijer berust in binnen- en buitenlandse collecties. In Zeeland bezit onder meer het Zeeuws Museum werk van hem.

Prijzen

• 1987 Grand prix van de stad Royan
• 2011 Winnaar vakjury tentoonstellingswedstrijd We Hangen in het CBK Zeeland (voor de poster van Film by the Sea).

Bibliografie

Omslag biografie van Paul de Nooijer

• Losing one’s head (Amsterdam, 1978).
• Home sweet home (Eindhoven, 1982). Overzicht van het fotografische werk van De Nooijer van 1966-1982.
• Squares; magie in de Vleeshal; de fotografie van Paul de Nooijer (S.l., 1987).
• Paul de Nooijer; een overzicht van zijn filmisch oeuvre (’s-Hertogenbosch, 1991).
• Nico Out, ‘Paul de Nooijer: schoonheid en illusie’, in: Zeeuws Tijdschrift 41/4 (1991) 154-158.
• Eine Hälfte des Horizontes (Wilhelmshaven, 1998).
• Uit handen van Tessa de Braat: een visie van Paul en Menno de Nooijer op het oeuvre van een keramiste (Zierikzee, 2003).
• Adi Martis en Rik Suermondt (eindred. Els Brinkman en Robert Theunissen), Paul de Nooijer. Monografieën van Nederlandse fotografen, deel 13 (Haarlem: Focus Publishing, 2007).
• Kathrin Ginsberg, ‘Ratio en intuïtie. Het werk van Paul en Menno de Nooijer’, in: Zeelandboek (2007) 147-161.
• Lotte Menkman, ‘'The true mystery of the world is the visible, noth the invisble' : on the pioneers of today's Dutch Creative Photography’, in: Rommert Boonstra et al., Beyond photography: imaginations and photography (Amsterdam, 2008) 16-36.

Films en documentaires

[[Bestand:Nooijer_exit.jpg|thumb|150px|right|Gedeelte uit de film 'Exit']]

• 100% De Nooijer (DVD) 75 min. (Amsterdam, 2007). Een selectie van 14 experimentele films uit het werk van filmers, fotografen en beeldend kunstenaars Paul en Menno de Nooijer.
• Exit (VHS) 82 min. (Hilversum, 1999).

Auteur

-Peter Sijnke (2012).

Literatuur

-Adi Martis en Rik Suermondt (eindred. Els Brinkman en Robert Theunissen), Paul de Nooijer. Monografieën van Nederlandse fotografen, deel 13 (Haarlem: Focus Publishing, 2007).

-Nooijer, Paul de (Documentatiemap) (Middelburg: ZB, 2010).