Zacharias Janssen

Janssen, Zacharias

('s-Gravenhage ca. 1585/1588 - Amsterdam ca. 1628/1632).

Zoon van een brillenmaker en lenzenslijper uit Antwerpen, die omstreeks 1585 de wijk nam naar Nederland en zich in Middelburg vestigde. Zelf oefende Zacharias ook dit vak uit en trok hiervoor het land rond, tevens tabak, textiel en speelgoed verkopende. Ook maakte hij, onder andere te Arnemuiden, vreemd geld en verhandelde dit naar het buitenland.

Janssen werd vooral bekend als de ‘uitvinder’van de telescoop, c.q. verrekijker. Hij deed dit in samenwerking (en concurrentie) met zijn collega Hans Lipper(s)hey. Deze laatste vroeg in 1608 patent aan. Zij borduurden echter vermoedelijk voort op eerdere (Italiaanse) vindingen. Ook met dit instrument reisde Janssen door Europa om zijn exemplaren in de handel te brengen. Het huis waar hij te Middelburg woonde, op het Koorkerkhof, is al in de 19^de eeuw afgebroken. Tegen de nabij gelegen Nieuwe Kerk werd een gedenksteen geplaatst: `Tegen deze muur stond het huis van Zacharias Janssen, uitvinder der verrekijkers in het jaar MDXC.' Dit jaartal is niet juist en moet zijn 1604. Een paar optische instrumenten door Janssen gemaakt worden bewaard in het Zeeuws Museum. Een portret van Janssen, ontleend aan Borellus, 1655, `De vero telescopii inventore', is in de Zelandia Illustrata aanwezig.

AUTEUR

W.S.S. Benthem Jutting, herz. Peter Sijnke (2011).

LITERATUUR

Nagtglas, Levensberichten.

De Waard, De uitvinding der verrekijker, 340.

Kruizinga, Wie was de uitvinder, 328-333.

Huib Zuidervaart, Ach lieve Tijd Zeeland. Twintig eeuwen Zeeuwen en hun knappe koppen, dl. 20 (1998).

Wikipedia.org : Sacharias Jansen.

AFBEELDING

Astronomische kijker in het Zeeuws Museum, vervaardigd door Zacharias Janssen.

Tekst uit de Encyclopedie van Zeeland 1982-1984

('s-Gravenhage 1588 - Amsterdam ca. 1628). Zoon van een brillenmaker en lenzenslijper uit Antwerpen, die omstreeks 1585 de wijk nam naar Nederland en zich in Middelburg vestigde. Zelf oefende Zacharias ook dit vak uit en trok hiervoor het land rond, tevens tabak, textiel en speelgoed verkopende. Ook maakte hij o.a. te Arnemuiden, vreemd geld en verhandelde dit naar het buitenland. Zijn grootste verdienste is echter de verbetering van een instrument, door de Italiaan Gualterotti als eerste geconstrueerd, waarmee men op grote afstanden kon waarnemen, de verrekijker. Janssen is dus niet de eigenlijke uitvinder. Ook met dit instrument reisde Janssen door Europa om zijn exemplaren in de handel te brengen. Het huis waar hij te Middelburg woonde, op het Koorkerkhof, is al in de 19^e eeuw afgebroken. Tegen de nabij gelegen Nieuwe Kerk werd een gedenksteen geplaatst: `Tegen deze muur stond het huis van Zacharias Janssen, uitvinder der verrekijkers in het jaar MDXC.' Dit jaartal is niet juist en moet zijn 1604. Een paar optische instrumenten door Janssen gemaakt worden bewaard in het Zeeuws Museum. Een portret van Janssen, ontleend aan Borellus, 1655, `De vero telescopii inventore', is in de Zelandia Illustrata aanwezig.