Brigdamme

De Noordweg [van weerskanten gezien], met bewoners, voertuigen en paarden. Tekening, 1791. Bron: ZB/Beeldbank Zeeland, rec.nr. 2430

Oude heerlijkheid en gehucht in de voormalige gemeente St.-Laurens (1816); hij gemeentelijke herindeling op 1 juli 1966 opgenomen in de nieuwe gemeente Middelburg.

Wapen

Dit is het wapen van het geslacht Van Brigdamme, een jongere tak van de Van Borssele's; het wordt al in 1290 vermeld. Hoewel de gemeente bij K.B. van 24 november 1815 was opgeheven, werd het wapen nog op 31 juli 1817 door de Hoge Raad van Adel bevestigd.

Monumenten

Restanten van de ruïne van de voormalige kerk werden in de tweede wereldoorlog door de Duitsers opgeruimd om het puin als bunkerbedekking te gebruiken. Het oude kerk terrein is nu voor een groot deel bebouwd.

Geschiedenis

De naam Brigdamme is weleens in verband gebracht met een aan de Ierse heilige Brigitta gewijde kapel, die hier zou hebben gestaan. Het is echter waarschijnlijker dat de naam een samenstelling is van 'brie' (brug en `damme' (dam in een geul die van de zuidoostrand het eiland Walcheren binnendrong); vermoedelijk vóór de 12^e eeuw. De parochie Brigdamme bestond reeds in 1196/97. De kerk was een dochter van de Noordmonster te Middelburg en gewijd aan St.-Martinus. Een dochterkerk was die te Popkensburg St.-Laurens), die vermeld werd in 1323, maar mogelijk al in de 13^e eeuw bestond. In 1323 is het patronaatschap van Brigdamme overgegaan aan de graaf. De heerlijkheid Brigdamme was in de late Middeleeuwen in het bezit van het geslacht Van Borssele van Brigdamme, dat het kasteel Popkensburg bewoonde. Albrecht van Beieren ontnam Boudewijn van Brigdamme, wegens diens beknotting der rechten van Middelburg en geweldplegingen tegen de poorters van die stad, in 1358 al zijn heerlijkheden. Boudewijns zoon, Jan van Brigdamme, wist de verloren ambachten van Middelburg, waaraan ze geschonken waren, als erfleen terug te krijgen. De kerk van Brigdamme werd in 1562 in brand gestoken door zekere Leunis Dommis, ook wel Leunis Keyzer genoemd, die betrapt was bij diefstal en die later te Middelburg is verbrand. Na 1562 is de parochie Brigdamme met St.-Laurens gekombineerd geweest. Onder hopman Jacob Scotte werd in 1574 een troep Spanjaarden verslagen, waarvan de gesneuvelden in de 'Spayspit' (Spanjaardsput), gelegen hij het huidige Groene Kruisgebouw, begraven liggen. In 1816 ontstond de gemeente St.-Laurens Brigdamme.

Auteur

J.A. Trimpe Burger

Literatuur

• Van Langevelde en Verbeek, St. Laurens en Brigdamme.
• Meerkamp van Embden, Popkensburg en St. Laurens.
• Van der Horst, Kerken en parochies op Walcheren.
• Fruin, Mededeelingen uit het archief der Middelhurgsche abdij.
• S. Muller Fz., De Indeeling van het bisdom.
• Grijpink, Register op de parochiën.