Ad van ’t Veer

Ad van ’t Veer
Ad van 't Veer (rechts) en Nico van den Boezem (links), foto: Jaap Wolterbeek, 1980, Zeeuwse Bibliotheek, Beeldbank Zeeland, recordnr. 119015
Geboren	24 februari 1941 Goes
Overleden	23 juni 2021 Middelburg
Beroep	Directeur Stichting Nieuwe Muziek (1969-2006)

Jeugd en studie

Ad van ’t Veer werd in 1941 geboren in Goes. In 1944 verhuisden het gezin naar Amersfoort, daarna naar Breda en ten slotte naar Oostkapelle. Ad van ’t Veer doorliep na de mulo een jaar handelsavondschool. Graag zou hij naar het conservatorium zijn gegaan, maar zijn vader wilde dat zijn zoon Ad hem zou opvolgen in het bedrijf. Na zijn diensttijd werd hij daarom werknemer bij de Middelburgse frisdrankenfabriek Adora, een bedrijf dat zijn vader had opgericht. In zijn vrije tijd studeerde hij cello bij Jan van Vlijmen en volgde pianolessen. In 1969 werd Van ’t Veer bestuurslid van de Vereniging Jeugd en Muziek Zeeland, waar hij in 1971 ook manager werd. Om de onkosten van de vereniging te kunnen betalen, werkte hij in het begin voor het Anjerfonds en organiseerde kermissen. Samen met Nico van den Boezem en Gijs Bergman begon hij vanaf de jaren ’60 met het organiseren van concerten met eigentijdse muziek. Deze concerten vormden vanaf 1976 de basis voor het jaarlijkse Festival Nieuwe Muziek in Middelburg, waarachter Van ’t Veer de drijvende kracht was. In 1981 richtte hij samen met pianist Geoffry Madge en componist Iannis Xenakis het vermaarde "Xenakis Ensemble" op. Jeugd en Muziek werd in 1984 omgevormd tot de Stichting Nieuwe Muziek Zeeland en Van ’t Veer bleef directeur. Sinds 2004 is de stichting gevestigd in Veere onder de naam Muziek Podium Zeeland, met de Grote Kerk in Veere als belangrijkste podium.

Beleid en invloed

Ad van 't Veer krijgt zijn Ridderorde opgespeld door de Commissaris van de Koningin Wim van Gelder, 2006

Van ’t Veer’s ideeën over het belang van eigentijdse muziek en beeldende kunst stonden er garant voor, dat ook in Zeeland de drang naar vernieuwing gevoeld werd. Het belangrijkste element in kunst vond Van ’t Veer verandering en vernieuwing, twee kenmerken van eigentijdse muziek. Een van zijn ‘missies’ was ook om de discussie over nieuwe benaderingen van oude muziek dichter bij huis te halen. In het begin van zijn werk bij Jeugd en Muziek Zeeland, in 1969, was hij manager van het Zeeuws Jeugdorkest. Zijn poging om eigentijdse / nieuwe muziek op het programma te zetten stuitte op veel onbegrip, wat aanleiding was tot zijn carrière als tegendraads muziekorganisator in Zeeland. Begin jaren zeventig was ook de periode van ‘muziek op straat’: nieuwe muziek en kunst werd gesocialiseerd en het bezoeken van een concert laagdrempelig gemaakt. Onder leiding van Van ’t Veer ontwikkelde de Zeeuwse afdeling van Jeugd en Muziek zich tot een zelfstandig concertbureau waar diverse vormen en genres van nieuwe muziek vertegenwoordigd werden.

Ondanks de belangrijke plaats die Van ’t Veer innam in het Zeeuwse muziekleven, was het werven van fondsen en het krijgen van subsidies vaak erg moeilijk en was de omgeving niet altijd stimulerend. Financiële perikelen tekenen de historie van de Stichting Nieuwe Muziek. Ook toen de Zeeuwse overheden uiteindelijk subsidies gaven, voelde Van ’t Veer zich nooit echt door hen gesteund; naar eigen zeggen werd hij eerder gedoogd. “Creatief boekhouden was het levenselixer van de stichting. Er zijn gelukkig altijd mensen geweest die op tijd het belang van Nieuwe Muziek inzagen.” Hierdoor bleef het mogelijk om regelmatig het Festival Nieuwe Muziek te organiseren en beroemde musici, ensembles en componisten naar Middelburg te brengen. Voorbeelden zijn Radio Kamerorkest, Kronos Strijkkwartet, Arditti Strijkkwartet, de celliste Frances-Marie Uitti, trompettist Marcus Stockhausen, pianiste Aki Takahashi, de pianist Geoffrey Douglas Madge, basklarinettist Harry Sparnaay, en de componisten Morton Feldman, Iannis Xenakis, John Cage, Michael Nyman, Louis Andriessen en Willem Breuker. Ook de musici zelf herkenden het vele werk dat Van ’t Veer verzette. Morton Feldman droeg zijn compositie Piano, Violin, Viola, Cello (1987) voor piano, viool, altviool en violoncello op aan Ad van ‘t Veer, in opdracht van het Xenakis Ensemble.

Einde loopbaan

In 1999 werd Van ’t Veer getroffen door een hersenbloeding, waardoor hij niet meer op zijn oude niveau kon functioneren. Dit maakte het organiseren heel moeilijk en in 2006 stopte hij met het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd daarom definitief met het werk voor de Stichting Nieuwe Muziek. Van ’t Veer bleef echter betrokken bij het Zeeuwse muziekleven. Hij was er trots op dat hij 35 jaar lang consequent was geweest in wat hij als organisator programmeerde, waarbij hij zich slechts liet leiden door zijn eigen voorkeur. Componisten die hem raakten probeerde hij voortdurend onder de aandacht te brengen, terwijl hij ook steeds verbindingen met de beeldende kunst zocht. Omdat de Stichting Nieuwe Muziek hem deze mogelijkheden bood, sloeg Van ’t Veer in de jaren ’70 het aanbod af om directeur te worden van het Holland Festival, en later van de Rotterdamse Kunststichting. Van 't Veer overleed na een ziekbed te Middelburg op 21 juni 2021.

Waardering

Op 25 februari 2006 ontving Ad van ’t Veer de Zeeuwse Prijs voor Kunsten en Wetenschappen uit handen van de Commissaris van de Koningin in Zeeland. Deze ceremonie was gepland in het Provinciehuis van Middelburg, maar werd vanwege de grote belangstelling verplaatst naar het Statencomplex van het Provinciehuis. De prijs bestond uit een oorkonde met gouden draagpenning, plus een geldbedrag. Als motivatie voor de voordracht werd onder andere genoemd dat Van ’t Veer de Zeeuwse cultuur landelijk en internationaal gezien op de kaart had gezet door zijn functie als directeur Stichting Nieuwe Muziek. Bovendien had hij vrijwel alle hedendaagse concerten sinds 1969 opgenomen, waaruit een enorm muziekarchief was ontstaan van ongeveer duizend banden. Dit archief wordt tegenwoordig bewaard in de Zeeuwse Bibliotheek in Middelburg.

Ad van 't Veer wordt gefeliciteerd door zijn vrouw, 2006

Commissaris van de Koningin Wim van Gelder zei tijdens de uitreiking dat “de grote verdienste van Van ’t Veer was dat hij het publiek bleef confronteren met de onrust van nieuwe kunstuitingen- en vormen.” Van Gelder noemde de uitreiking van de prijs aan Van ’t Veer daarnaast ook een stimulans voor al diegenen die zich wilden inzetten om zijn werk voort te zetten. Cultuurgedeputeerde Harry van Waveren schetste een beeld van Ad van ’t Veer: “Hij is een bevlogen man: iemand die staat voor zijn zaak, iemand die het zichzelf niet altijd gemakkelijk maakt, iemand die de confrontatie niet schuwt, zelfs zoekt.”

Tijdens de plechtigheid werden werken gespeeld van onder andere Douwe Eisenga en Iannis Xenakis, hedendaagse componisten zoals Van ’t Veer deze graag promootte tijdens het Festival Nieuwe Muziek. Van ’t Veer zelf noemde de prijs een heel mooie streep onder zijn carrière, maar kondigde ook aan dat hij nog wel een aantal nieuwe ideeën had voor Nieuwe Muziek. Verder werd Van ’t Veer op 27 april 2006 benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. Hij had toen al meer dan 25 jaar een voortrekkersrol vervuld voor de hedendaagse muziek; hij had Nieuwe muziek tot een nationaal en internationaal begrip gemaakt ondanks dat het een strijd was tegen onbegrip, vooroordelen, en gebrek aan subsidies. De Middelburgse locoburgemeester Hannie Kool-Blokland zei dat “Van ’t Veer’s doorzettingsvermogen en eigenwijsheid, maar ook zijn passie en gedrevenheid heeft geleid tot wereldpremières van grote artiesten.” Onder zijn leiding groeide de Stichting Nieuwe Muziek uit tot een toonaangevende organisator van hedendaagse muziekconcerten. Daarmee zijn Van ’t Veers’ activiteiten van groot belang geweest voor Zeeland.

Prijzen

• Zeeuwse Prijs voor Kunst en Wetenschappen, 25 februari 2006
• Ridder in de Orde van Oranje-Nassau, 27 april 2006

Auteurs

-Marya Heij & Nora Görne (UCR), 2012

Bronnen

• Krantenbank Zeeland, PZC (1963-2009).
• Uitnodiging van de Provincie Zeeland voor de uitreiking van de Zeeuwse Prijs voor Kunsten en Wetenschappen aan Ad van ’t Veer (2006).
• 'Water hoort niet in wijn', in:BN/DeStem, 25 februari 2006.
• ZB, Krantenbank Zeeland, PZC, 23 juni 2021, Zld. 4.