Muskusrat

Muskusrat

, bron:

Muskusrat (Ondatra zibethicus)

Rat, ook wel aangeduid met de aan het Duits ontleende naam bisamrat. Was oorspronkelijk een bewoner van Noord-Amerika, van Alaska tot Louisiana. Er werd op de muskusrat gejaagd om zijn vlees en later vooral om zijn pels. Het tot 40 cm lange, in het water levende knaagdier behorend tot de woelmuizen, bezit een korte dikke kop en kleine zwemvliezen aan de achterpoten. Zwemt met zijwaartse beweging van de zijdelings afgeplatte staart, waarmee bij gevaar met een harde klap op het water gewaarschuwd wordt. Het dier voedt zich met planten en gelijkt in zijn leefwijze op de bever. Hij berokkent gevaarlijke schade aan waterkeringen, daar hij in de oevers gangen van verscheidene meters lengte graaft. Voor de winterbouwen de muskusratten in ondiep water hun nest van biezen, riet en takjes, dat 1 1/2, meter hoog kan zijn. Dit bouwsel dient tot woonverblijf en heeft verscheidene gangen, die naar het water leiden. Het wijfje werpt driemaal per jaar ca. 6 jongen. De dieren van de eerste worp zijn in hetzelfde jaar reeds geslachtsrijp. Het mannetje bakent zijn territoir af met 'muskusolie', afgescheiden uit een klier die zich bij de geslachtsorganen bevindt. Natuurlijke vijanden zijn visotter en bunzing.

Hostorie

In 1906 bracht graaf Colloreda-Mannsfeld een aantal paartjes mee uit Alaska en zette die uit op zijn landgoed Dobrisch bij Praag. Ontsnapte dieren verspreidden zich in alle richtingen door Europa. Vanuit Duitsland, Frankrijk en België wordt ons land bedreigd; in de laatste twee worden de dieren gefokt om hun grijsbruine pels en de muskus, die door de parfumerieindustrie verwerkt wordt. Op 21 mei 1941 werd in Nederland bij Valkenswaard de eerste muskusrat gevangen. In West Zeeuws-Vlaanderen werd de eerste officiële rattenvanger aangesteld in 1967. Tegenwoordig werken in Nederland 120 rattenvangers. Ondanks de bestrijding neemt het aan tal muskusratten schrikbarend toe: in 1977 werden er 75.204 gevangen, in 1980 een aantal van 114.814, waarvan Gelderland (inclusief Flevoland) er 26.260 voor zijn rekening nam. In Zeeland werden in 1977, 1978, 1979 en 1980 resp. 4206, 3382, 3630 en 4393 exemplaren gevangen; op Walcheren in 1980 en 1981 resp. 850 en 1800; vooral in Meliskerke en omgeving ondervond men veel last. De dieren verplaatsen zich snel en over grote af standen (een bij Rilland-Bath gevangen muskusrat werd gemerkt en in de Oosterschelde losgelaten, in ongeveer één week legde hij de afstand af naar Oostkapelle). Het houden en fokken van muskusratten is in Nederland verboden.

Woelrat (Arvicola amphibius)

De woelrat, bruine rat en beverrat, die alle drie ook veel in water aanwezig zijn, hebben een ronde staart. Bij het zwemmen valt op dat de staart actief bewogen wordt. De lichaamslengte is maximaal 35 cm en de staart tot 27 cm lang: het gewicht van volwassen dieren kan oplopen tot 1800 gram. De haarkleur is variabel van roodbruin tot bruinzwart en zelfs helemaal zwarte dieren komen voor. De rus is wat donkerder, de snuit wat lichter gekleurd. Tijdens de voortplantingsperioden zijn de mannetjes goed te ruiken: inderdaad een muskusgeur. Soms is zelfs een olieachtige vloeistof met deze geurstof op het water te vinden. De aanwezigheid van deze soort is soms ok aan de grote koepelnesten zichtbaar.

Auteur

- Calle, Luciën, - F. Pos

Literatuur

• Bekker, J.P. en andere, 2010: Zoogdieren in Zeeland [1]
• Fauna Zeelandica Deel 6, Zoogdierenwerkgroep Zeeland
• Stichting Het Zeeuwse Landschap, blz. 122-125

https://tijdschriftenbankzeeland.nl/issue/zlf/2011-01-01/edition/fz6/page/117