Willem van Hanegem

Willem van Hanegem
Willem van Hanegem, 2008 (bron: Wikimedia Commons, fotograaf: onbekend)
Geboren	20 februari 1944 Breskens
Beroep	profvoetballer en voetbaltrainer
VIAF	[1]

Willem (Wim) van Hanegem is een Nederlands voormalig profvoetballer, trainer en coach, geboren in Breskens. Wim van Hanegem is een van de absolute topvoetballers die Nederland heeft voortgebracht. Met zijn club Feyenoord veroverde hij in 1970 de Europacup voor landskampioenen (voorloper Champions League) en in dat jaar ook de wereldbeker voor clubteams. In 1974 won hij met Feyenoord ook de Uefa-cup (voorloper Europa League). Van Hanegem's bijnaam is De Kromme. Deze naam refereert aan zijn enigszins kromme benen en effectvolle ('kromme') passes die hij regelmatig gaf.

Wim van Hanegems laatste werkzaamheid in het voetbal was die van hoofdtrainer bij FC Utrecht. Bij deze club kreeg hij op 23 december 2008 zijn ontslag. Als trainer was hij onder meer werkzaam voor Feyenoord, AZ, Sparta en als assistent-trainer bij het Nederlands elftal. Bij het Algemeen Dagblad was hij ook werkzaam als columnist. Ook was hij lange tijd voetbal-analyticus bij de voetbalzender SPORT 1.

Jeugd

Willem van Hanegem, 1964 (bron: Wikimedia Commons, fotograaf: onbekend)

Een half jaar voor het einde van de Tweede Wereldoorlog werd Wim van Hanegem geboren in het Zeeuws-Vlaamse Breskens (geboortehuis: Papendrecht 9). Hij was de zoon van de garnalenvisser Lo van Hanegem (1905-1944) en Anna van Grol. Zijn moeder Anna was geboren in Rochester (New York) in een Nederlandse emigrantenfamilie, die terugkeerde naar Zeeuws-Vlaanderen. Wim is het zevende kind uit het huwelijk van zijn ouders.

Op 11 september 1944 vindt een geallieerd bombardement plaats op Breskens. Bij het bombardement, bedoeld om de Duitse terugtocht richting Walcheren te verhinderen, komen 225 Bressiaanders om het leven. Dat is bijna tien procent van de bevolking. Onder de getroffenen bevinden zich velen uit de familie Van Hanegem. Onder hen Wim's broer Izaäk en zijn vader Lo. Van vader Lo is bekend dat hij bij het bombardement een kind redde door zich met zijn lichaam voor het kind te gooien. Het kostte hem zelf wel het leven.

Op 26 mei 1946 vertrekt weduwe Anna van Grol met haar kinderen vanuit Breskens naar Utrecht, waar ze in de volkswijk Oudwijk gaan wonen. Moeder Anna heeft intussen een relatie met Gerrit Lubbers, die langzaam tot een tweede vader in het gezin wordt.

Het verhaal over de stap van Wim van Hanegem naar het betaalde voetbal is bekend. Als hij als puber dagelijks naar de training van tweede-divisieclub Velox gaat kijken en afgedwaalde ballen op een specifieke manier terugschiet, herkent de Velox-trainer Daan van Beek diens talent en vraag of hij voor Velox wil komen spelen. Binnen een half jaar maakt Wim van Hanegem zijn debuut in het eerste elftal.

Loopbaan als voetballer

Willem van Hanegem begon zij profcarrière in 1962 bij de Utrechtse 2e divisieclub Velox. Daar speelde hij tot 1966, toen hij verkaste naar eredivisieclub Xerxes (later Xerxes/DHC) uit Delft. Na een faillissement van deze club werd Willem van Hanegem in 1968 getransfereerd naar Feyenoord.

Van Hanegem deelt handtekeningen uit in Middelburg, foto: Jacqueline Midavaine, 1972, Zeeuwse Bibliotheek, Beeldbank Zeeland, recordnr. 99085

Van Hanegem deed vooral van zich spreken toen hij in Rotterdam één van de grote vedetten in de geschiedenis van Feyenoord werd. Zijn tactisch inzicht, zijn passing, techniek en zijn wedstrijdmentaliteit werden geroemd. De eerste jaren van zijn carrière werd hij meestal "Wim Hanegem" genoemd. Die fout komt zelfs voor in het programmablad van zijn eerste interland, in 1968 tegen Schotland. Pas na drie interlands was zijn correcte naam tot de KNVB doorgedrongen.

Het grootste succes haalde hij in 1970, toen hij een belangrijk aandeel had in de winst van de Europacup I (voorloper Champions League). In de finale tegen het Schotse Celtic werd het 2-1. Daarna won hij met Feyenoord in september 1970 ook de Wereldbeker tegen Estudiantes de La Plata uit Argentinië (2-2 en 1-0 winst). In 1974 won Van Hanegem met Feyenoord de Uefa-cup (voorloper Europa League) door in de finale Tottenham Hotspur (2-2 en 1-0 winst) te verslaan. In eigen land won hij met Feyenoord driemaal het kampioenschap van Nederland (1969, 1971, 1974).

Met het Nederlands elftal haalde hij een tweede plaats op het WK van 1974. Tijdens het EK van 1976 bereikte Nederland de halve finale. Tijdens deze wedstrijd tegen Tsjechoslowakije weigerde Van Hanegem naar de scheidsrechter, die hem bij zich riep, toe te lopen, met als reden een vergrijp op Johan Cruijff, waarna doorgevoetbald werd en gescoord. Van Hanegem werd daarna aanvankelijk ook geselecteerd voor het WK van 1978 in Argentinië, maar voorzag dat hij daar vooral op de bank zou komen te zitten. Toen Hugo Hovenkamp zich met een knieblessure afmeldde, besloot ook Van Hanegem niet naar Argentinië te gaan.

Vanaf 1976 speelde Van Hanegem nog drie jaar bij AZ'67 uit Alkmaar en in 1979 een jaar in Chicago in de VS. Daarna speelde hij nog twee seizoenen bij FC Utrecht, waarna hij zijn loopbaan tussen 1981 en 1983 afsloot bij Feyenoord. In zijn laatste wedstrijd kreeg hij van scheidsrechter Charles Corver een symbolische rode kaart, waarna hij op de schouders van het veld gedragen werd.

Van Hanegem in actie tegen Feyenoord tijdens zijn afscheidswedstrijd in de Kuip op 5 juni 1983, fotoarchief PZC, bron: Krantenbank Zeeland, PZC 6 juni 1983, pag. 1

Clubs

• Velox (1962-1966)
• Xerxes (1966-1967)
• Xerxes/DHC (1967-1968)
• Feyenoord (1968-1976)
• AZ Alkmaar|AZ'67 (1976-1979)
• Chicago Sting (1979)
• FC Utrecht (1979-1981)
• Feyenoord (1981-1983)

Prestaties

Van Hanegem scoorde in 17 jaar tijd 84 competitiedoelpunten. Hij speelde 298 keer voor het eerste van Feyenoord en speelde 52 interlands en 41 Europacup-wedstrijden (18 doelpunten). Van Hanegem was twee interlands de aanvoerder van Oranje.

• Landskampioenschap Nederland: 1969, 1971, 1974
• KNVB beker: 1969, 1978
• Europacup I: 1970
• UEFA Cup/Europacup III: 1974
• Wereldbeker voor clubteams: 1970
• Tweede op Wereldkampioenschap voetbal 1974 en derde op het Europees kampioenschap voetbal 1976

Statistieken

seizoen	club	land	competitie	wedstrijden	goals
1966/67	Xerxes	Nederland	Eredivisie	33	5
1967/68	Xerxes/DHC	Nederland	Eredivisie	32	26
1968/69	Feyenoord	Nederland	Eredivisie	31	14
1969/70	Feyenoord	Nederland	Eredivisie	28	6
1970/71	Feyenoord	Nederland	Eredivisie	33	12
1971/72	Feyenoord	Nederland	Eredivisie	29	6
1972/73	Feyenoord	Nederland	Eredivisie	27	10
1973/74	Feyenoord	Nederland	Eredivisie	31	12
1974/75	Feyenoord	Nederland	Eredivisie	27	11
1975/76	Feyenoord	Nederland	Eredivisie	31	5
1976/77	AZ '67	Nederland	Eredivisie	30	6
1977/78	AZ '67	Nederland	Eredivisie	30	1
1978/79	AZ '67	Nederland	Eredivisie	15	3
1979	Chicago Sting	Verenigde Staten	North American Soccer League	30	6
1979/80	FC Utrecht	Nederland	Eredivisie	27	1
1980/81	FC Utrecht	Nederland	Eredivisie	27	2
1981/82	Feyenoord	Nederland	Eredivisie	24	1
1982/83	Feyenoord	Nederland	Eredivisie	27	1

Loopbaan als trainer/coach

Van Hanegem in gesprek met een journalist van de NOS, 2008 (bron:Wikimedia Commons, fotograaf: onbekend)

Als trainer haalde Van Hanegem zijn eerste grote succes in 1993, toen hij met Feyenoord de landstitel behaalde. In 1994 en 1995 werd de KNVB beker gewonnen. In oktober 1995 moest hij na een nederlaag tegen PSV vertrekken.

Als assistent van bondscoach Dick Advocaat maakte hij het EK van 2004 mee. In de wedstrijd tegen Tsjechië wisselde Advocaat uitblinker Arjen Robben, waarna de wedstrijd verloren ging. Dit kwam Advocaat op zoveel kritiek te staan dat hij twee dagen later de persconferentie aan zijn assistent Van Hanegem overliet. Gevraagd wat hij zou doen als Advocaat in een vergelijkbare situatie opnieuw zo zou wisselen antwoordde Van Hanegem: Dan sla ik 'm neer.

Vanaf de zomer van 2007 was Van Hanegem actief als hoofdtrainer van FC Utrecht. Hij werd, na een dispuut met de eigenaar van de club, ontslagen op 23 december 2008.

Clubs als trainer

• Feyenoord als assistent, 1983-1986
• FC Utrecht als assistent, 1986-1989
• FC Wageningen als assistent, okt. 1990-1991
• Holland (amateurs) als hoofdtrainer, 1991-1992
• Feyenoord als hoofdtrainer, 1992-1995
• Al Hilal (Saoedi-Arabië) als hoofdtrainer, 1995-1997
• AZ'67 als hoofdtrainer, 1997-1999
• Sparta Rotterdam als hoofdtrainer, 2001
• Nederlands elftal als assistent, 2002-2004
• FC Utrecht als hoofdtrainer, van 12 juli 2007 tot 23 december 2008

Prestaties als trainer

• Landskampioenschap Nederland: 1984 (assistent), 1993 (Feyenoord)
• KNVB beker: 1984 (assistent), 1994, 1995 (Feyenoord)
• Landskampioenschap Saoedi-Arabië: 1996 (Al Hilal)
• Arabische Championsleague: 1996 (Al Hilal)
• Kampioenschap Eerste divisie: 1998 (AZ '67)

Commentator

Van Hanegem was een tijdje analist voor Canal+. In 2004 begon hij als analyticus bij de NOS. Ook werkt hij vanaf het seizoen 2005/2006 mee aan de programma's Voetbal Insite en verzorgde hij analyses bij RTL 7 van de live-eredivisiewedstrijden op vrijdagavond.

Privé

Hij woont met vrouw Marianna en de kinderen in Overveen. Zijn zoon Willem jr. koos een andere weg om beroemd te worden, hij maakt deel uit van het dj-duo W&W. Zijn zeventigste verjaardag werd groots gevierd in voetbalstadion De Kuip.

Auteur

Wim van Gorsel, 2015

Bron

-Matty Verkamman, Chris van Nijnatten en Henri van der Steen, Negen Zeeuwen van Oranje, (Goes: De Koperen Tuin, 1992).

-Krantenbank Zeeland, Provinciale Zeeuwse Courant, 1966-2015