Willem III van Avesnes

Willem III Van Avesnes

Tekst uit de Encyclopedie van Zeeland 1982-1984

(1287 - Valenciennes 7 juni 1337). Graaf van Henegouwen (als zodanig Willem I), Holland en Zeeland. Hij volgde zijn vader Jan II in 1304 op. Tijdens de heerschappij van zijn vader had eerst zijn oudere broer Jan van Oostervant, die om zijn streng optreden de bijnaam Jan zonder genade kreeg, de opdracht gekregen Zeeland te zuiveren. Hij kreeg daarbij hulp van Witte van Haamstede. Jan van Oostervant moest de leiding op zich nemen in Henegouwen, dat met een Vlaamse inval kreeg te maken. De Vlaamsgezinde Zeeuwse edelen grepen de kans aan door een inval te doen in Zeeland, woedend als ze waren over het feit dat hun kastelen door genoemde Jan waren verwoest, zodat zij als ballingen in Vlaanderen moesten vertoeven. Zij werden echter op 1 januari 1301 bij Kats verslagen door de 'maarschalk' van Zeeland, Willem Hollander van Reimerswaal en diens broer Boudewijn. Vanaf dat moment droeg Jan II het bestuur in Zeeland aan zijn zoon Willem over. Met behulp van Jan van Renesse, kwam Guy van Vlaanderen met een grote vloot naar Zeeland en versloeg in 1303 Willem bij Veere. Ook Vlissingen en Middelburg vielen de Vlamingen in handen. Er werd een wapenstilstand voor een jaar gesloten. Guy van Vlaanderen was nu nagenoeg in het bezit van geheel Zeeland Bewesterschelde. Zierikzee was de enige stad in Zeeland, die stand wist te houden. Alleen Zierikzee, Haarlem en Dordrecht bleven van de bezetting door de Vlamingen verschoond. Deze zaten tot diep in het graafschap Holland (Kennemerland). Toch duurde de bezetting door de Vlamingen slechts kort. Waarschijnlijk hebben ze te weinig troepen en middelen gehad om blijvend een zo groot gebied hun wil op te kunnen leggen. In mei 1304 waren de Vlamingen weer uit Holland verdreven. Zeeland werd van de Vlaamse heerschappij bevrijd o.a. dankzij het optreden van de Genuees Grimaldi, die met zijn vloot een nieuwe gevechtstechniek toepaste en in dienst van koning Filips IV van Frankrijk veel successen behaalde. In augustus werd o.a. op de Gouwe de Vlaamse vloot van Guy verslagen. Guy werd gevangengenomen. Jan van Renesse, die altijd op het gebied van oorlogsvoeren en vechten haantje de voorste was, moest vluchten om niet in gevangenschap te raken, maar hij verdronk op zijn vlucht in de Lek. Guy dacht er evenwel niet aan zijn aanspraken op Zeeland op te geven. In 1309 noemde hij zich nog graaf van Zeeland. Pas op 6 maart 1323 kwam er een definitieve regeling van de kwestie Zeeland Bewesterschelde, door het Verdrag van Parijs, waarbij Vlaanderen Zeeland Bewesterschelde in volle eigendom aan graaf Willem III afstond. Willem III gaf aan Vlissingen een nieuwe haven en in 1315, toen deze haven bijna voltooid was, verleende hij deze plaats stadsrecht. Voor het overige heeft hij zich met Zeeland weinig bezig gehouden. Eerst liet hij het bestuur over aan de Heer van Voorne, die hij tot stadhouder aanstelde. Daarna werd deze positie ingenomen door zijn broer Jan van Beaumont, een betrouwbaar en ijverig helper van de graaf, maar ook het toonbeeld van de laatmiddeleeuwse ridder, zeer gezien op toernooien. In Henegouwen, Holland en Zeeland had hij uitgestrekte bezittingen. In Zeeland o.a. op Tholen en bij Goes. Voor Willem heeft hij een expeditie naar Engeland geleid, waardoor Eduard III zich meester kon maken van de troon; later huwde deze met Willem's dochter Filippa. Door de vele huwelijksverbintenissen, die Willem tot stand bracht, wordt hij wel de 'schoonvader' van Europa genoemd. Lodewijk de Beier, die door Willem's toedoen Rooms-Koning werd, trouwde met diens dochter Margaretha. Omdat Willem als een van de beste graven wordt beschouwd, heeft hij in de geschiedenisboeken de bijnaam 'de Goede' gekregen.

AUTEUR

-P.J. Feij

LITERATUUR

-Sabbe, Vijandelijkheden tussen Avesnes en Dampierres.

-Dirk Leendert Roth, Een stille waerheyt van sware dingen. Historische opstellen betreffende de Zeeuwse geschiedenis en haar Hollandse en Vlaamse context (1245-1305) (Delft, 2007)