Leen van Dijke

Leen van Dijke
'
Geboren	3 september 1955 Oosterland
Beroep	Timmerman, vertegenwoordiger en politicus
VIAF	[1]

Biografie

Achtergrond en opleiding

Leen van Dijke werd geboren als middelste van drie broertjes. Zijn vader was vertegenwoordiger in de autobranche. Op zijn vierde belandde het gezin in Dordrecht, op zijn tiende verhuisden ze naar Middelburg, daarna naar Kapelle-Biezelinge, en later nog eens, naar Arnemuiden, waar zijn vader voor de CHU in de gemeenteraad terecht kwam. Na de lagere school volgde Leen van Dijke in Middelburg en Goes de ambachtsschool en daarna werkte hij aanvankelijk (1969-1977) als timmerman. Later werd hij vertegenwoordiger in hout en bouwmaterialen in Middelharnis. Leen van Dijke kocht op zijn achttiende – onder andere met geleend geld – in Arnemuiden zijn eerste huisje. Later bouwde hij eigenhandig op dezelfde plaats een nieuw huis. De ‘selfmade’ Van Dijke, van huis uit aangesloten bij de hervormd-protestantse gereformeerde bond, later aangesloten bij de Christelijk-Gereformeerde richting, was al vroeg kerkelijk actief. Als jeugdleider organiseerde hij jongerenavonden en begin jaren ’80 werd hij lid van de Reformatorisch Politieke Federatie (RPF) en kwam in de steunfractie van de RPF in Arnemuiden. Op 31-jarige leeftijd, in 1986, werd hij gevraagd voor de vacature voor de RPF in de Staten van Zeeland.

Politieke carrière

RPF

Leen van Dijke werd in 1987 voor de RPF/GPV-fractie lid van Provinciale Staten van Zeeland en bleef tot 1994 actief in de Zeeuwse politiek. Als Statenlid ontwikkelde Van Dijke zich binnen korte tijd tot een all round politicus. Zijn aandachtsgebieden waren vooral economische zaken, energie, recreatie en toerisme en ruimtelijke ordening. Van Dijke schroomde niet man en paard te noemen en dwong in korte tijd respect af in de Staten. Dit was onder andere het geval in 1991 als tijdens een geruchtmakende zaak over met hun belastingaangiften sjoemelende gedeputeerden de RPF/GPV-fractie het initiatief nam tot een motie van wantrouwen. Het leidde tot het vertrek van vier Zeeuwse gedeputeerden. Tijdens zijn statenlidmaatschap werd de vlot pratende Van Dijke vanuit de landelijke RPF benaderd om ex-EO-verslaggever Meindert Leerling op te volgen als lijsttrekker voor het RPF voor de Tweede Kamerverkiezingen van 1994. Nadat hij dit had toegezegd kwam hij daarna in de Tweede Kamer terecht.

Tweede Kamerlid

In de Tweede Kamer hield Van Dijke zich onder andere bezig met sociaaleconomische zaken en financiën. Van Dijke deed verder zelfstandig onderzoek naar het (niet goed) functioneren van het Douanetoezicht en van Sociale Diensten na invoering van de Nieuwe Algemene bijstandswet. Tijdens zijn zittingsperiode in de Tweede Kamer (1994-2003) ondernam Leen van Dijke samen met de christelijke hulporganisatie Dorcas een niet ongevaarlijke missie naar de vluchtelingenkampen aan de grens met Tsjetsjenië. Er werden hier geheime opnamen gemaakt en naar aanleiding van tv-uitzendingen van deze beelden dwong de Tweede Kamer de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken hulp te bieden aan deze vluchtelingen. Ook de erkenning door Nederland van de Armeense Genocide is een onderwerp waar Van Dijke zich tijdens zijn Tweede Kamerlidmaatschap sterk voor heeft gemaakt.

Stijl

Leen van Dijke was een politicus die de confrontatie niet schuwde en soms bewust de media opzocht. Hij stond erom bekend dat hij zijn taak als volksvertegenwoordiger breed opvatte. Zo ondernam hij meerdere malen een reis naar het arme, christelijke Armenië, om te proberen de banden met Nederland te verbeteren en structurele hulpverlening te bevorderen. Een belangrijk politiek wapenfeit was het initiatiefvoorstel Bussemaker/Van Dijke, dat werknemers het recht gaf zondagswerk te weigeren. Vanuit de oppositie had Leen van Dijke grote moeite met het neoliberale denken van het paarse kabinet Kok. De nadruk vanuit ‘paars’ op economische groei, de in zijn ogen verwaarlozing van de gevolgen van dit beleid voor het gezinsleven en de kabinetsopvattingen over abortus, euthanasie en asiel konden op weinig waardering rekenen van de vasthoudende Van Dijke.

Homokwestie

In 1998 ontstond veel opwinding omdat Leen van Dijke homoseksuelen zou hebben beledigd in een interview met weekblad Nieuwe Revu in 1996 doordat hij homo’s zou hebben vergeleken met dieven. Van Dijke werd hiervoor rechterlijk vervolgd en kwam zowel privé als in de politiek zwaar onder vuur te liggen. Het Gerechtshof Den Haag sprak hem hiervan in mei 1999 echter uiteindelijk vrij. Deze uitspraak werd door de Hoge Raad in januari 2001 bevestigd.

Onverwacht vertrek

Na twee keer lijsttrekker te zijn geweest werd Van Dijke bij de Kamerverkiezingen van 2002 niet opnieuw als lijsttrekker voor de nieuwe fusiepartij (GPV en RPF) ChristenUnie gekozen, maar belandde hij achter Kars Veling op de tweede plaats. Toen een klein jaar later – na de snelle val van het kabinet Balkenende I - opnieuw verkiezingen werden gehouden werd Van Dijke op de derde plaats op de kieslijst gezet. Vanwege de tegenvallende verkiezingsuitslag (slechts drie zetels) en omdat de lager geplaatste Tineke Huizinga op basis van voorkeurstemmen een Kamerzetel behaalde moest een teleurgestelde Leen van Dijke daardoor na negen jaar de Tweede Kamer verlaten.

Na de politiek

Nadat Van Dijke uit de Tweede Kamer vertrok werd hij stafmedewerker bij bouwconcern VolkerWessels. Bij dit bouwbedrijf werd hij verantwoordelijk voor Public Affairs en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Van 2012 tot 2016 was Van Dijke voorzitter van een ministeriële adviescommissie die de minister adviseerde over de nieuwe Omgevingswet (Verkeer en Vervoer). In 2013 werd Van Dijke woordvoerder en lid van het kernteam van Stroomversnelling, een vereniging van bouwers en corporaties om in hoog tempo een groot aantal woningen uit het bestaande woningbestand naar Nul op de Meter te renoveren. Sedert 2015 is Van Dijke voorzitter van Stroomversnelling. In 2014 werd hij voorzitter van het Strategic Committee van het Nationaal Energiebespaarfonds (NEF).

Trivia

De in Middelburg woonachtige Leen van Dijke trouwde op zijn tweeëntwintigste en was vader van vier dochters en een zoon. Tijdens zijn Kamerlidmaatschap reed Van Dijke heen en weer tussen Middelburg en Den Haag.

Bronnen

• Leen van Dijke (documentatiemap) (Middelburg: Zeeuws Documentatiecentrum, 2007).

Auteur

-W. van Gorsel, 2023