Heren van Voorne

Voorne, Heren Van

Stamwapen van de familie Voorne uit het Wapenboek Beyeren. Bron: Wikimedia Commons

Belangrijkste edelen in het gevolg van de graaf van Holland. Hadden sedert 1206, volgens andere bronnen sedert 1204 of misschien zelfs nog eerder, het ambt van erfelijk burggraaf van Zeeland. dat hun het recht gaf op een vierde deel der boeten uit de grafelijke rechtspraak Beoosten Schelde en op een achtste deel uit die Bewesten Schelde. Over Voorne, dat een vrije heerlijkheid was, oefenden alleen de graven van Holland de leenheerlijkheid uit.

Belangrijkste personen

Als eerste burggraaf uit het geslacht Voorne wordt Hugo van Voorne genoemd in een gerechtelijke uitspraak van Philips van Namen over de verdeling van Holland en Zeeland tussen Willem I en Lodewijk van Loon. Hugo stierf 1216 en werd opgevolgd door zijn broer Dirk. Graaf Floris IV van Holland en Dirk hebben in 1223 aan Westkapelle en Domburg, het stadsrecht gegeven. Dirk stierf tussen 1227 en 1229 en werd opgevolgd door zijn zoon Hendrik, wiens naam vermeld wordt in de officiële stukken van het tijdvak 1229-1261.

Van diens zoon Albrecht, wiens naam sedert 1261 vermeld wordt, vertelt een stuk uit 1266, dat deze zitting had in de hofraad van Floris V en dat hij in plaats van de graaf Zeeland bestuurde. Als burggraaf stond Albrecht zeer in de gunst van Floris V; in 1269 schonk hij hem het achtste deel van de beden van Zeeland Bewesten Schelde en het vierde deel van die van Zeeland Beoosten Schelde. Albrecht overleed in 1287. Zijn tweede vrouw, Catharina van Durhuy, huwde met Wolfert van Borssele, die probeerde het burggraafschap door huwelijksverbintenissen met het geslacht Voorne in handen van zijn familie te spelen. Zo was Wolfert eerst reeds gehuwd met Sibilie, vermoedelijk een jonkvrouw uit het geslacht Voorne.

De zoon van Albrecht en Catharina, Gerard van Voorne diende Floris V als schildknaap, maar hij vluchtte tijdens de moordaanslag op de graaf in paniek weg. Later was deze Gerard, die ook het Kind van Voorne genoemd wordt, de kameraad van graaf Jan I, zodat Wolfert nog meer zeggenschap over de graaf kreeg, temeer daar Gerard gedwongen werd te trouwen met Heijlewijf, een dochter van Wolfert. Gerard overleed in 1337 en daar door zijn dood het huis Voorne in mannelijke lijn uitstierf, werd de burggrafelijke waardigheid, sinds de Zeeuwse Keur van 1328 slechts titulair, toegekend aan Machteld van Voorne en haar echtgenoot Dirk van Valkenburg. Na de dood van Machteld in 1372 geraakte de burggrafelijke waardigheid in handen van verscheidene verwanten van de graaf van Holland. Ambt en adelstitel zijn in Nederland verdwenen.

Tekst uit de Encyclopedie van Zeeland 1982-1984

Bekijk de originele tekst uit de Encyclopedie van Zeeland, 1982-1984

Auteurs

P.J. Feij, A.C.F. Koch

Literatuur

• Kort, Archief heren van Voorne ('s-Gravenhage, 1972)
• Dek, De Heren van Voorne
• Van Empel en Pieters, Zeeland.
• Fey, Reacties.