Coenraad Kaijser

Coenraad Kaijser
De Hervormde Kerk van Hoofdplaat werd gebouwd tussen 1783 en 1785, naar ontwerp van Coenraad Kayser. Het opvallende vierkante kerkje, met een door obeliskvormige spits bekroond torentje op het dak, is een van de oudste gebouwen in het dorp. Foto: E. Tanghe, ca. 1985. Bron: ZB, Beeldbank Zeeland, rec.nr. 8653.
Geboren	29 november 1750 Vorden
Overleden	27 juni 1824 Amsterdam
Beroep	Landsfabriek, stadsarchitect

Biografie

Landsfabriek van de Staten van Zeeland (van 19 augustus 1776 tot 31 maart 1791). Stond bij zijn opdrachtgevers goed aangeschreven wegens zijn kundigheid en zuinigheid, betracht bij het uitoefenen van zijn taak. In een brief van hem aan Gecommitteerde Raden (dagelijks bestuur van de Staten van Zeeland) uit 1785 is sprake van een voorstel van kapitein-ingenieur De Freytag hem titulair-ingenieur van Zeeland te maken vanwege zijn bijzondere talenten op het gebied van de vestingbouw. Hij nam deel aan een prijsvraag in 1782, door het Zeeuwsch Genootschap te Vlissingen uitgeschreven voor een 'manhuis voor oude en onvermogende zeelieden', dat tussen Souburg en Abeele zou opgetrokken worden; zijn inzending werd met goud bekroond. Twaalf bij die inzending behorende tekeningen bevinden zich in de Zelandia Illustrata.

Als landsfabriek maakte hij in 1783 een project voor een modernisering van de Statenzaal in de Abdij van Middelburg in Lodewijk XVI-stijl, waarvan de twee tekeningen in 1940 verloren zijn gegaan, en de pomp op het Abdijplein. In 1785 ontwierp hij kerk en school voor de toen nieuw gestichte plaats Hoofdplaat. Hij gaf vanaf de oprichting van het ‘Teekencollegie’ in Middelburg daar 'beredeneerde lessen' in de bouwkunst; werd geroemd om zijn 'schrander vernuft en de door oefening op bouwkundige academiën verkregen kundigheid'. Wat zijn werk als stadsarchitect van Middelburg betreft: wij kennen dat onder andere uit zijn ontwerp voor de uitbreiding van het stadhuis in Lodewijk XVI-stijl, in de jaren 1780-1784 gerealiseerd. Unger schrijft aan hem toe: het in de jaren 1781-1784 gebouwde Armziekenhuis, later Oude mannen- en vrouwenhuis en het enige monumentale woonhuis dat in de jaren van zijn Middelburgse werkzaamheid werd gebouwd, Wagenaarstraat 12. Ook vertimmerde hij in 1788 het Schuttershof De Edele Busse (de Kloveniersdoelen) om te dienen als troependepot voor de Oost-Indische Compagnie. Een portret van Kaijser werd vervaardigd door J. Perkois, die ook het interieur van het Tekencollege in beeld bracht (potloodtekening).

Encyclopedie van Zeeland, 1982-1984

Bekijk de originele tekst uit de Encyclopedie van Zeeland, 1982-1984

Auteur

G.S. van Holthe tot Echten, gecontroleerd redactie 2013

Literatuur

• Notulen Staten van Zeeland en Gecommitteerde Raden.
• Kayzer, Antwoord op de vraag.
• Van Holthe tot Echten, Een nieuwe pomp. Archief Zeeuwsch Genootschap 1974, 78; 132 noot 152.
• Bomme, Redenvoering.
• Paspoort, Zeeland, 164-165.
• Unger, Enkele oud-Nederlandse bouwmeesters, 166-167.
• Unger, Catalogus IV, no. 493.
• Nationaal Archief, Archief VOC, inv. nrs. 13749 en 7272.