Cornelis van Aerssen

Cornelis van Aerssen
Familiewapen Van Aerssen
Geboren	1600 Parijs
Overleden	9 november 1662 's-Gravenhage
Beroep	vertrouweling van Prins van Oranje
VIAF	Cornelis van Aerssen

Biografie

Levensloop

Was heer van Sommelsdijk, Plaat, Bommel en Spijk en werd als zodanig op 10 januari 1642 in de Ridderschap van Holland beschreven. Hij trad op jeugdige leeftijd in militaire dienst, werd in 1627 ritmeester, in 1637 sergeant-majoor en in 1641 kolonel van een regiment cavalerie. Van 1647 tot 1652 was hij gouverneur van Nijmegen.

Prestaties

Als vertrouweling van prins Willem II heeft hij, overtuigd tegenstander van de vrede van Munster en Fransgezind, een belangrijke rol gespeeld tijdens diens stadhouderschap. Hij bereidde de aanslag op Amsterdam mede voor en was toen commandant van de ruiterij. Het mislukken van de aanslag en de dood van Willem II (6 november 1650) betekenden het einde van zijn politieke invloed, daar hij slechts in de amnestie begrepen werd op voorwaarde niet meer in de Ridderschap van Holland te zullen verschijnen (1651). Hij werd in zijn tijd voor de rijkste man van Holland gehouden en was als streng Calvinist een vijand van de Arminianen.

Cornelis van Aerssen (1637-1688)

Cornelis van Aerssen
Geboren	20 augustus 1637 Nijmegen
Overleden	19 juli 1688 Paramaribo
Beroep	vertrouweling van de Prins van Oranje
VIAF	Cornelis van Aerssen

Levensloop

Was heer van Sommelsdijk, Plaat, Bommel en Spijk, markies van Chátillon en baron van Besnière en Basois. Diende als page aan het hof van Willem II, doch na op het schip van Cornelis Tromp aan de Vierdaagse Zeeslag (1666) te hebben deelgenomen, bood hij Johan de Witt zijn diensten aan. In 1671 trad hij als ritmeester in dienst van Holland, in 1680 werd hij bevorderd tot kolonel. Als overloper naar de Statenpartij niet vertrouwd, ontnam de verheffing van Willem III hem iedere kans op een politieke rol van betekenis. Hij werd dan ook niet opgenomen in de Ridderschap van Holland, zoals hij gehoopt had. Op 21 mei 1683 kocht hij van de WestIndische Compagnie een derde deel van de kolonie Suriname. Met de Compagnie en de stad Amsterdam, die toen ook een derde gekocht hadden, vormde hij de Geoctroyeerde Sociëteit van Suriname.

Prestaties

Nog in 1683 als gouverneur naar Suriname vertrokken, voerde hij er een streng doch rechtvaardig bewind en verdedigde de belangen van alle ingezetenen, ongeacht afkomst of geloof, wat hem in de Nederlanden niet in dank werd afgenomen. Na de opheffing van het Edict van Nantes vestigden zich vele Franse Hugenoten in de kolonie, die er talrijke plantages aanlegden. Van Aerssen heeft zich vooral ingezet voor de ontwikkeling van de landbouw (hij voerde verschillende gewassen in en wist de suikerexport te verdubbelen) en de veiligheid en bescherming van de bevolking, waarbij hij van de Indianen minder tegenstand ondervond dan van Zeeuwse schippers, planters, onverdraagzame Calvinisten en 'de droncken verckens' die men hem als soldaten zond en die hem bij een van hun vele muiterijen doodden.

Auteur

L. Hageman

Literatuur

• Adelsarchief 1902, 172.
• Oudschans Dentz, Cornelis van Aerssen.
• N.N.B.W. III.
• Kok, Vaderlandsch Woordenboek I, 86 97.