Middelburgsche Avanturier, De

Middelburgsche Avanturier, De

Titelpagina van de originele uitgave uit 1760

Illustratie uit de Middelburgsche avanturier

Avonturenroman

De Middelburgsche avanturier of Het leven van een burgerpersoon (Amsterdam, 1760) is de titel van een van de vele avonturenromans die in de 18de eeuw verschenen in navolging van De vermakelijke avonturier (1738) van Nicolaas Heinsius. De schrijver is onbekend. Grote fragmenten er uit zijn opgenomen in de bloemlezing Eros' lusthof (1965) van Leonard de Vries, al blijft het moeilijk waar dit werkje gecategoriseerd moet worden: bij de soft pornografie waaraan een sterke moraal zit of als een serieuze roman? De 'avanturier' telt vier boeken, onderverdeeld in meerdere hoofdstukken. Een facsimilé van het boek verscheen in 1978 te Middelburg.

Inhoud van het boek

Titelpagina van de facsimilé druk uit 1978

De levensgeschiedenis van Lodewyk vormt het centrale thema en wordt afgewisseld met die van andere opduikende personen. In het eerste deel komen de jeugd en pubertijd van Lodewyk -en vooral diens erotisch gestuntel- in Middelburg aan bod. In het tweede deel trekt hij zich terug op een Walcherse buitenplaats en wordt de lof bezongen over het landleven. In het derde deel weet hij eindelijk zijn geliefde Engelika voor zich te winnen en kan het verhaal gedateerd worden als af te spelen in 1747. Door de dood van Lodewyk's vader dreigt hij failliet te gaan, maar hij stort zich op een boerderij. Hendrik, de verloofde van Angelika eist haar op en zijn boerderij brand af. In boek vier kan hij door een predikant het cachot ontlopen en hij verhuisd naar Amsterdam om vanaf daar met een andere Zeeuw naar Suriname te reizen waar ze een plantage gaan runnen. Daar krijgen ze te maken met een stuk verlichtingsdenken over de humane behandeling van hun slaven. Lodewyk weet hierdoor een succesvol plantage-eigenaar te worden, maar als zijn geliefde hem ontvalt verkoopt hij al zijn bezittingen en keert terug naar de Republiek. Daar leert hij in Rotterdam de inmiddels weduwe geworden Angelika opnieuw kennen. Beiden trouwen en gaan in een buitenhuis aan de Vecht -het Wassenaar van de 18de eeuw- wonen. Moraal van het verhaal is het ongeluk van de man die slaaf is van zijn liefdeshartstocht. De christelijke godsdienst, burgerlijke moraal en huwelijk zijn dan ook pijlers van het boek, dat als een zedenspiegel voor de ziel kan worden gezien.

Auteur

-P.J. Meertens, herzien Johan Francke, 2016

Literatuur

• De Middelburgsche avanturier, of Het leven van een burger persoon: bevattende zyne zeldzame opvoeding, kinderlyke minnaryen, leeroeffeningen, rampspoedige koophandel ...; doormengt met vele zeldzame geschiedenissen, wonderlyke minnaryen, en verbazende ontmoetingen (Amsterdam, 1760).
• De Middelburgsche avanturier of het leven van een burger persoon; doormengt met veele zeldzame geschiedenissen, wonderlyke minnaryen, en verbazende ontmoetingen; door hem zelf (LODEWIJK) beschreven; met platen facsimilé(Middelburg, 1978).
• P.J. Buijnsters, Over de Middelburgsche avanturier of Het leven van een burger persoon; kanttekeningen bij een heruitgave (Middelburg, 1980).