Jacob Quintus

Jacob Quintus
Geboren	24 december 1821 Zonnemaire
Overleden	? ? 1906 Plainwell (Michigan/VS)
Beroep	Onderwijzer, uitgever van de Sheboygan Nieuwsbode en de Amerikaansche Stoompost en vertegenwoordiger van diverse handelsorganisaties.
VIAF	[1]

Portret van Jacob Quintus (1821-1906) in de late negentiende eeuw (tekening in Public Museum of Grand Rapids

Zonnemaire

Jacob Quintus werd op 24 december 1821 in Zonnemaire geboren als jongste zoon van een voormalig onderwijzer, Jan Quintus (1756-1823) en diens tweede vrouw Neeltje Slagboom (1792-1831) en werd op tienjarige leeftijd wees. De familie hoorde tot de kleine burgerij op Schouwen maar had ook banden met Zeeuws-Vlaanderen, waar twee halfbroers onderwijzer waren. Zijn volle broers waren al aan de slag als timmerman en wagenmaker, terwijl zijn enige zus met een schilder getrouwd was.

Zeeland in Amerika

Jacob volgde in de voetsporen van zijn vader en halfbroers en werd op achttienjarige leeftijd onderwijzer in de vierde rang, maar kon niet echt carrière maken. Misschien dat hij daarom een huwelijk uitstelde. Na aanstellingen op scholen in Ouwerkerk en Oostburg werd hij in 1847 hulponderwijzer te Haamstede. De economische crisis in de jaren ’40, verergerd door de aardappelziekte tussen 1845 en 1847, dreef de prijzen van levensmiddelen op. Kinderen bleven weg van school. Emigratie bood een uitweg uit deze uitzichtloze situatie. Jacob had contacten in Zeeuws-Vlaanderen, waarvandaan veel arbeiders naar het westen van de staat New York en verder Amerika in waren getrokken. Groepen van onderling verwante emigranten uit Zeeland en Gelderland hadden zich al in 1844 in Milwaukee en in Oostburg, Wisconsin, gevestigd. De verwachtingen voor de ontwikkeling van deze deelstaat waren hooggespannen. Orthodoxe protestanten in Borsele en Goes richtten een emigratievereniging op. Dit gezelschap trok in het voorjaar van 1847 ook naar de staat Wisconsin, maar besloot door gebrek aan fondsen en goedkoop land dat de staat Michigan een betere bestemming was. Zij stichtten het dorp Zeeland.

De woning aan Prospect Street 18 in Grand Rapids, Michigan, die Jacob Quintus in 1859 liet bouwen, foto: Hans Krabbendam, juli 2008

Ook Jacob Quintus kwam in de greep van de emigratiebeweging. Zijn zwager, de schilder Leendert Dooge, verdiende bij als landverhuizersagent en verzamelde met Pieter Souffrouw, die uit Wisconsin terugkeerde om zijn familie op te halen, een groep van tachtig personen uit Axel, Oostburg, Terneuzen, Zierikzee, Bommenede, Zonnemaire en omliggende plaatsen om samen de reis naar Amerika te ondernemen. De deelnemers waren boeren en arbeiders, maar ook ondernemers die in de Nieuwe Wereld meer mogelijkheden zochten. Jacob Quintus paste goed in dit gezelschap en trouwde later met Pieters zus Catharina.

De groep vertrok op 6 augustus 1847 met het zeilschip Charles Humberston leed schipbreuk op de kust van Calais en trok tien dagen later naar Le Havre om vandaar de tocht over de Atlantische oceaan voort te zetten. Het zeilschip de Robert Parker bracht hen op 27 september in de haven van New York. Dankzij zijn talenkennis was Jakob in een leiderspositie terechtgekomen. Hij onderhield het contact met de Franse hulpverleners en zou ook in Amerika een bemiddelende rol voor immigranten op zich nemen.

Sheboygan Nieuwsbode

Na aankomst vestigde Jacob zich in Albany aan de Hudsonrivier in de staat New York, waar hij Engelse les gaf en met zijn zwager als agent optrad voor de landverhuizers die langs deze route verder naar Buffalo op weg naar het westen trokken. Om de vele Nederlandse immigranten te helpen die Engels wilden leren, stelde hij een Nederlands-Engels woordenboek samen. Deze ervaringen brachten hem op het idee om de Zierikzeesche Nieuwsbode in Amerika te gaan verkopen. De goede verkoop stimuleerde hem om een eigen krant te gaan drukken. Een eerste poging mislukte door het slechte gedrag van een concurrent in New York, maar nieuwe mogelijkheden dienden zich aan in het stadje Sheboygan aan de oostkant van de staat Wisconsin waar steeds meer Zeeuwen naar toe trokken. Quintus kocht een drukpers waar op 16 oktober 1849 het eerste nummer van de Sheboygan Nieuwsbode van de pers rolde. Deze eerste Nederlandstalige krant in Amerika bracht nieuws over en uit Amerikaanse vestigingen van Nederlandse immigranten, en een samenvatting van het nieuws uit Nederland en uit Amerika en werd gefinancierd door advertenties van plaatselijke kooplieden en politieke partijen.

Exemplaar van de Sheboygan Nieuwsbode van 6 november 1849, bron: Krantenbank Zeeland

Het bleek een gat in de markt. Quintus bouwde een netwerk van correspondenten op, schreef zelf artikelen of kopieerde die uit andere kranten. Zo kwamen de Nederlandse immigranten te weten hoe de Amerikaanse overheid werkte, waar nieuwe spoorlijnen werden gebouwd, welke wetten er werden aangenomen, welke prijzen goederen op de markt op leverden, waar nieuwe kansen opdoemden. Zo werd hij de spil in de Nederlands-Amerikaanse gemeenschap en tussen hen en de achterblijvers in Nederland die hij via de Zierikzeesche Nieuwsbode van nieuws over Amerika voorzag.

Net als de Zierikzeesche Nieuwsbode diende de Sheboygan de liberale kant van het politieke spectrum en steunde Quintus de Democraten tegen de aristocratische Whigs. Hij had baat bij deze politieke keuze want hij mocht de officiële verslagen van de deelstaat Wisconsin drukken. Zijn persoonlijk politieke ambities kon hij niet verwezelijken. Hij veranderde twee keer van partij, wat zijn reputatie en zijn krant schaadde. In het voorjaar van 1858 verkocht hij zijn krant aan een Duitse compagnon en keerde hij terug voor een bezoek aan Zeeland. Nadien verhuisde Quintus met zijn gezin naar de stad Grand Rapids in Michigan waar hij meer economische mogelijkheden vermoedde onder de duizenden landgenoten daar en waar hij ook familiebanden had. Hij schatte de ontwikkeling goed in, want Grand Rapids ontwikkelde zich tot de tweede stad in de staat Michigan, dankzij de overvloedige waterkracht, goedkope bouwmaterialen en de uitstekende verbindingslijnen. Quintus gaf tussen 1859 en 1866 een nieuwe krant uit, het Democratische blad de Amerikaansche Stoompost. Ook hier liepen zijn politieke plannen spaak, maar financieel sprong Quintus er goed uit. Hij handelde in grond, opende een notariskantoor, verkocht levensverzekeringen en vertegenwoordigde stoomvaartmaatschappijen.

Na het overlijden van zijn vrouw in 1903 woonde Jacob bij zijn dochter Jennie in Plainwell, Michigan, waar hij in 1906 op vijfentachtigjarige leeftijd overleed. Hij geldt als de grondlegger van de Nederlandstalige pers in de Verenigde Staten en was een spil in de informele netwerken in de Zeeuwse emigratiecultuur.

Auteur

-Hans Krabbendam, 2013

Literatuur

• Hans Krabbendam, ‘Jacob Quintus (1821-1906) en de Sheboygan Nieuwsbode: Een Zeeuws model voor de Nederlandstalige pers in Amerika’, in: Zeeland 18/3 (september 2009) 103-111.