Willem Lootens

Willem Lootens
Garrels orgel Maassluis (Grote Kerk) (foto: Garrels orgel Maassluis).
Geboren	ged. 9 augustus 1736 Delft
Overleden	12/13 januari 1813 Middelburg
Beroep	Componist, organist en beiaardier
VIAF	Willem Lootens

Familie Lootens

De familie Lootens was een muzikale en artistieke familie. Johan Pieter Lootens, een broer van Willem, was organist en stadsbeiaardier van Zierikzee vanaf 1763. Willem Lootens was getrouwd met Maria Houtrop. Wie zij was en wanneer het huwelijk plaatsvond is niet bekend. Waarschijnlijk had Willem Lootens drie zonen: Jan (Johannis) Lootens (†22/10/1790), een organist en hoornblazer in Middelburg, Jacobus Lootens (†1812), beeldhouwer en organist in Goes, en Daniel Lootens (†25/12/1838), die de rol van stadsbeiaardier vervulde in Middelburg vanaf 1 januari 1813. Verder is er nog een David Lootens, wellicht kleinzoon van Willem Lootens, die werkte als organist in Arnemuiden en overleed in 1835.

Organist te Maassluis, Zierikzee en Middelburg

Orgelconcert door Willem Lootens in de Nieuwe Kerk in Middelburg, 11 december 1799, affiche, Zeeuwse Bibliotheek, Beeldbank Zeeland, recordnr. 4077

Willem Lootens werd in 1754 organist van het Garrels orgel in de Grote Kerk te Maassluis. Later verhuisde hij naar Zierikzee en vervulde vanaf 1760 de functie van stadsbeiaardier en organist van het Niehoff-orgel in de Grote- of St. Lievensmonsterkerk aldaar. Enkele jaren later vestigde hij zich in Middelburg en werd op 16 augustus 1763 benoemd tot organist van de Nieuwe Kerk en stadsbeiaardier van de klokkentoren de Lange Jan. Deze verantwoordelijkheden waren eerder al opgenomen door bekende namen als Bustijn en Bouchart. Van 1763 tot 1766 was hij tevens leider van het Collegium Musicum en in maart 1764 was hij betrokken bij de grote restauratie van het carillon van de Lange Jan. Samen met zijn broer Johan Pieter hielp hij in 1768 met de bouw van het Bätzorgel in de Grote- of St. Lievensmonsterkerk in Zierikzee. Van beide, het oude en nieuwe orgel in Zierikzee, beschreef hij het proces in zijn werk Beschryving van het oude en nieuwe orgel, in de Groote of St. Lievensmonsterkerk der stad Zierikzee (Zierikzee, 1771). Vervolgens schreef hij in 1776 een bewerking van de 150 psalmen voor orgel, clavecimbel en zang. Dit is een voorbeeld van hoe Lootens zangoefeningen wilden ondersteunen, naast zijn pogingen om het zangonderwijs te bevorderen. Een paar jaar later was hij intensief betrokken als adviesorgaan bij de bouw van het De Rijckere orgel in de Oostkerk te Middelburg. De bouw van dit nieuwe orgel duurde tot 1783 en ook hiervan deed hij verslag in ‘Bericht wegens het nieuwgebouwde orgel in de Oostkerk binnen Middelburg in Zeeland’ (Middelburg, 1809). Vanaf 1789 verleende hij supervisie bij de bouw van het carrillon in Hulst. Als organist verzorgde Lootens de muzikale begeleiding bij kerkdiensten in Zeeland, maar hij speelde ook tijdens redevoeringen van professors van de Illustre- en Latijnse School. Verder speelde hij doordeweeks tijdens orgelconcerten. Daarnaast was Lootens lid van de vrijmetselarij waar hij de titel van frère à talent had verworven. Van 1794 tot 1798 was hij betrokken bij de loge ‘La Compagnie durable’ in Middelburg.

Werken

De Rijckere orgel Middelburg (Oostkerk) (foto:Orgels in Zeeland)

Composities

• 150 Psalmen voor Orgel, Clavecimbel en Zang (1776)
• Nieuwe evangelische gezangen voor het orgel met bassen gesteld op de G- en F-sleutel in geschikte grondtoonen volgens de gewone kerkzang (1806).
• Zes Divertimento’s voor Piano (Trois quattuors pour orgue, violon et basse)
• Choraal in IV stemmen gecomponeerd door den organist W. Lootens, hij gelegenheid der lijkoratie op de heer professor J. Willemsen, gezongen in de Nieuwe Kerk te Middelburg den 17 meij 1780 (1780).

Geschriften

• Beschryving van het oude en nieuwe orgel, in de Groote of St. Lievens Monster-Kerk der stad Zierikzee (Zierikzee, 1771/R)
• Bericht wegens het nieuwgebouwde orgel in de Oostkerk binnen Middelburg in Zeeland (Middelburg, 1809); ed. in Kluiver

Willem Lootens: 'Capricio uit Divertissement I', bron: Tijdschriftenbank Zeeland, Zeeuws Tijdschrift 40 (1 september 1990) 174.

Auteur

J.H. Kluiver, ? UCR-student, 2012.

Literatuur

• Clement, A.A., “Drie Zeeuwse componisten van psalmzettingen - Remigius Schrijver, Willem Lootens en Joost Verschuere Reynvaan.”, in:Zeeuws Tijdschrift 40 (1990) 170-8.

• Clement, A.A., “De Zeeuwse organist als componist in de 17e en 18e eeuw.”, in: Het Orgel 89 (1993) 241-48 [I; 281-286 [II].]

• Clement, A.A., “Willem Lootens (1736-1813) - organist en klokkenist van Middelburg”, in: Zeeland, Tijdschrift van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen 5 (1996) 107-12.

• Clement, A.A., “Maçonnerie en muziek in de tijd voorafgaand aan de Bataafse Republiek.”, in: P. van Reijen (ed.), Hef aan! Bataaf! Beschouwingen over muziek en muziekleven in Nederland omstreeks 1795 (Alphen aan den Rijn 1997) 54-76.

• Clement, A.A., 'Lootens, Willem', in:The New Grove Dictionary of Music and Musicians, second edition (London / New York 2001), Vol. 15, 173.

• Exempla Musica Zelandica IV: W. Lootens, Six Divertiments for the Piano Forte, London s.a. [c. 1798/1799. Facsimile, Albert Clement (eindred.) [Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen] (Middelburg 1996)] [XVI & 24 pp.]

• Kluiver, J.H.: ‘Historische orgels in Zeeland [III]’, in: Archief: mededelingen van het Koninklijk Zeeuwsch genootschap der wetenschappen (Middelburg, 1976) 93–231.

• Scherft, P. Een Speurtocht door Zeeuws Muziekverleden. (werken uitgegeven door het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen dl. 2) (Middelburg, 1984).

• Zwart, J. van, Een deftig orgel: Maassluis 1732–1932 (Koog aan den Zaan, 2/1977).

Tekst uit de Encyclopedie van Zeeland 1982-1984

Bekijk de originele tekst uit de Encyclopedie van Zeeland, 1982-1984